Коммерциялық емес акционерлік қоғам Ғумарбек даукеев атындағы алматы энергетика

52 
а(t)= А
0
cos(ω
0
*t+ θ
0
) және модульдеуші сигнал 
),
cos(
)
(





t
E
t
s
мұндағы:
0
A  – 
тасымалдаушы тербелістің амплитудасы; 
0
f
– 
 
тасымалдаушы тербелістің жиілігі; 
0

– 
тасымалдаушы тербелістің бастапқы фазасы;
E
– модульдеуші тербелістің амплитудасы; 

– модульдеуші тербелістің жиілігі; 

– модульдеуші тербелістің бастапқы фазасы. 
Гармоникалық тасымалдаушы тербелісінде: 
a(t)=А(t) cos (

t+θ) , (2.1) 
берілетін хабарламамен бірмәнді болатын модуляциялық тербелісіне 
)
(t
s
тепе-тең өзгертуге болады. 
Амплитуданы:
AM
k
A
t
A


0
)
(
)
(t
s
. 
(2.2) 
Бастапқы фазаны : 
ФM
k
t


0
)
(


)
(t
s
. (2.3) 
Жиілікті:
ЧM
k
t


0
)
(


)
(t
s
.
(2.4) 
Осыған сәйкес амплитудалы-модульденген (АМТ), фаза-модульденген 
(ФМТ) және 
жиіліктік-модульденген (ЖМТ) тербелістерді аламыз. 
 
Толық фаза:
АМТ -
0
0
)
(





t
t
.
(2.5) 
ФМТ -
ФМ
k
t
t



0
0
)
(



)
(t
s
. (2.6) 
ЖМТ - 
ЧМ
k
t
t



0
0
)
(




t
dt
t
s
t
s
0
)
(
)
(
. (2.7) 
Жалпы жағдайда, аналитикалық өрнек: 
АМТ - 


)
cos(
)
(
)
(
0
0
0






t
s
k
A
t
a
AM
.
(2.8) 
ФМТ - 


)
(
cos
)
(
0
0
0
t
s
k
t
A
t
a
ФМ






.
(2.9) 
ЖМТ - 















t
dt
t
s
ЧМ
t
s
k
t
A
t
a
0
)
(
0
0
0
)
(
cos
)
(


. (2.10) 
Лездік жиілік:

53 
АМТ -
0
)
(



t
. 
(2.11) 
ФМТ
dt
t
ds
k
dt
t
d
t
ФМ
)
(
)
(
)
(
0






. 
(2.12) 
ЖМТ - 
)
(
)
(
0
t
s
k
t
ЧМ




(2.13) 
 
2.3.1 Тональды модуляция ерекшеліктері. 
Тональды модуляция жағдайында: 
)
cos(
)
(
0





t
S
t
s
(2.14) 
Аналитикалық өрнек: 
АМТ- 


)
cos(
)
cos(
1
)
(
0
0








t
t
M
t
a
, (2.15) 
мұндағы: 
0
0
A
S
K
M
АМ

.
(2.16) 
ФМТ - 


)
cos(
cos
)
(
0
0
0










t
m
t
A
t
a
, (2.17) 
мұндағы: 
0
S
k
m
ФМ

.
ЖМТ -


)
sin(
cos
)
(
0
0
0










t
m
t
A
t
a
, (2.18) 
мұндағы: 




/
0
g
АМ
S
K
m

. (2.19) 
Спектрлерді құру үшін (2.15), (2.17) және (2.18) өрнектерді кеңейтілген 
түрде ұсыну орынды. 

























0
0
2
0
0
0
0
0
0
)
(
cos
2
)
cos
2
)
cos(
)
(
t
MA
t
MA
t
A
t
a
. 
(2.20) 

54 


)
)
(
cos
)
(
)
(
0
0
0










n
t
n
m
J
A
t
a
n
, (2.22) 
мұндағы: 
)
(m
J
n
- 
аргумент ретіндегі m индексі бар, n-ші ретті біріншілік Бессель 
функциясы
. 
2.13 сурет - Амплитудалық модуляция 
Егер тасымалдаушы жиіліктің тербелісі w
0 
өзгерсе, онда жиіліктік 
модуляциясымен жұмыс істейміз, егер j
0
фазасы өзгерсе, фазалық 
модуляциясымен жұмыс істейміз.
Жиіліктік модуляция
Жиіліктік модуляциясы кезінде тасымалдаушы жиілік w(t) модульдеуші
сигналға  e(t) байланысты:
)
(
)
(
0
t
e
k
t
ч




, (2.23) 
мұндағы: 
ч
k - жиілік пен кернеу арасындағы тепе-теңдіктің өлшемдік 
коэффициенті, рад. 

55 
 
2.13, a сурет - 
Жиіліктік модуляция 
Фазалық модуляция 
Фазалық модуляция сигналында тасымалдаушы тербелістің толық 
фазасы модуляциялық кернеуге пропорционал өзгереді: 
)
(
)
(
0
t
e
k
t
t
y
Ф



, (2.24) 
мұндағы: 
Ф
k
- өлшемнің тепе-теңдік коэффициенті, рад/В. 
2.14 сурет – Фазалық модуляция

56 
2.3.2 Амплитудалық-импульсті модуляция. 
Аналогті сигналдан сандыққа түрленуі АСТ-те бірінен соң бірі бірнеше 
кезеңде өтеді: 
a) Аналогті сигналды уақытта дискретизациялау, яғни U
a
(t) негізгі 
аналогті сигналды оның Котельников теоремасына сәйкес анықталады: 
T
g
≤1/2F
в
таңдалған уақыт интервалында алынған U
g
(nT
g
) дискретті 
есептерімен (отчет) ауыстыру, мұнда F
в 
– аналогтік сигнал спектрінің жоғарғы 
жиілігі. 
Спектрінде тұрақты құрастырушысы бар ТЖ дабыл үшін T
g
≤1/2∆F, 
мұнда ∆F - сигнал спектрінің ені, Гц; 
б) амплитуда бойынша (деңгей бойынша) дабылдың дискретті есептерін 
кванттау, яғни U
g
(nT
g
) дискретті есептердің мәндерін U
кв
(nT
g
) жақын арадағы 
рұқсат етілген кванттау деңгейлерінің мәндеріне ауыстыру; 
в) сигналдың кванттық есептерінің мәндеріне сәйкес деңгей нөмірлерін 
кодтау. Кодтау – кванттық есептердің мәндерін кванттау деңгейінің нөмірінің 
екілік кодының кодты комбинациясымен ауыстыру. 
2.3.3 Импульстік модуляция. 
Импульстік модуляция кезінде тасымалдаушы тербеліс ретінде (дәлірек, 
тасымалдап келе жатқан) әртүрлі кезеңдік импульстік тізбектер қолданылады, 
олардың параметрлерінің біріне жіберілетін хабарлама туралы ақпарат 
енгізіледі. Дискретті сигналдар үшін модуляция процесі импульстік 
параметрлердің манипуляциясы деп аталады. 
Импульстік модуляцияның барлық әдістерін құрудың теориялық негізі 
Котельников теоремасы болып табылады, оған сәйкес F
B
шектеулі спектр ені 
бар үзіліссіз бастапқы  e(t) сигналы аралықпен 
(радиотехникада импульстік, 
дискреттік және сандық сигналдарды ұсынған кезде T периодын Dt арқылы 
белгілеу жиі қолданылады) келесі өз есептерімен Т = Dt =1/(2 F
B
) (қысқа 
импульстердің тізбегі) берілуі мүмкін. 
Импульстер арасындағы жеткілікті үлкен уақыт аралықтары басқа 
көздерден жұмыс импульстерін тарату үшін, яғни арналарды уақытша 
бөлумен көп арналы таратуды жүзеге асыру үшін пайдаланылады. 
Импульсті 
модуляциясы бар ақпаратты тарату жүйесіндегі тасымалдаушы тербеліс U
н
амплитудасы, t
и
ұзақтығы және Т қайталану периоды тікбұрышты 
импульстердің периодтық тізбегі болады (2.15, а сурет). Математикалық 
есептеулерді жеңілдеті және көрнекілік үшін бастапқы фаза q
0 
=90
о
болатын 
модуляциялық сигнал ретінде гармоникалық тербелісті e(t) = у таңдаймыз 
(2.15, б сурет). 
Импульстік 
модуляция 
импульстік 
тізбектің 
параметрлерінің модуляциялануына байланысты келесі түрлерге бөлінеді: 
- 
амплитудалы-импульсті модуляция (АИМ) кезінде берілген 
хабарламаның 
заңына 
сәйкес 
бастапқы 
тізбектегі 
импульстардың 
амплитудасы өзгереді (2.15, в сурет) ; 
- ендік–импульсті модуляция (ЕИМ) кезінде хабарлама заңы бойынша 

57 
импульс ұзақтығы өзгереді (2.15, г сурет); 
- фазалы-импульсті модуляция (ФИМ) немесе уақыт-импульстік 
модуляция (УИМ) кезінде хабарлама заңы бойынша импульстің уақытша 
жағдайы өзгереді (2.15, д сурет); 
- жиілікті-импульсті модуляция (ЖИМ) кезінде жіберілген хабарлама 
заңына сәйкес импульстердің жүру жиілігі өзгереді (2.15, е сурет); 
- импульсті-кодтық модуляция (ИКМ) – дискреттік (цифрлық) 
модуляция (цифрлық манипуляция) түрі, онда берілетін аналогтық бастапқы 
сигнал цифрлық кодқа айналады – импульстер (1-«бірлік») және ұзақтығы 
бірдей кідіріс (0-«нөлдер») тізбегі, қазіргі заманғы радиоэлектроника мен 
байланыс жүйелерінде кеңінен қолданылады. Бұл импульстік-модуляция түрі
2.15, ж- суретте көрсетілген. 
а - бастапқы импульстердің периодты тізбегі; б – модульдеуші сигнал; в – АИМ; г – 
ЕИМ; д- ФИМ; е – ЖИМ; ж – ИКМ 
2.15 сурет– Импульстік модуляция 
 
2.3.3.1 Амплитудалық-импульсті модуляция. 
Импульсті 
модуляцияланған 
тербелістердің 
параметрлері 
мен 
сипаттамаларын бағалау үшін мысал ретінде біз AИM сигналын 
қарастырамыз және импульс тізбегін гармоникалық тербеліс 
.
cos
)
(
0
Wt
E
t
e

арқылы модуляциялау кезінде оның спектрін анықтаймыз. 
Аналитикалық тұрғыдан алғанда, AИM - сигналын и
АИМ(t)
алу 
процедурасын үзіліссіз берілетін сигналдың и(t) бірлік амплитудасының 
тікбұрышты бейнеимпульстарының у(t) тізбегіне тікелей көбейту ретінде 
қарастыру ыңғайлы болып табылады.
Тікбұрышты модуляцияланбаған бейнеимпульстердің периодты тізбегін  
и(t), амплитудасын U
H
,
ұзақтығын t
и
, қайталану периодын Т және 

58 
тригонометриялық Фурье қатарын ұсынамыз.
Тасымалдаушы тербелістің формуласы: 
t
U
t
u
H
н


0
cos
)
(

, (2.25) 
және тікбұрышты импульстердің тізбегін сипаттайтын жалпыланған 
функциясын 
)
(t
u
қарастырамыз. Содан кейін АИМ сигналын келесі түрде 
жазуға болады: 
)
(
)
(
)
(
t
y
t
u
t
u
АИМ

. (2.26) 
)
(
)
cos
1
(
)
(
t
u
Wt
M
t
u
АИМ


. (2.27) 
Бұл қатынаста М =DU/U
т
параметрі - импульсті модуляциялау 
коэффициенті (тереңдігі) болып табылады. и(t) мәнін (2.27) формулаға қоя 
отырып, күрделі емес түрлендірулерден кейін АИМ сигналына өрнек 
жазамыз: 




;
)
(
cos
2
)
(
cos
2
)
cos(
cos
)
(
1
1
1
1
1
1
1
0
0
n
n
n
n
n
n
n
n
АИМ
t
n
M
A
t
n
M
A
t
n
A
t
M
A
A
t
u



























(2.28) 
 
2.16 сурет– Амплитудалық-импульті модуляция кезіндегі сигнал спектрі 
(2.28) қатынасы бойынша, тікбұрышты бейнеимпульстер тізбегінің 
біртональды амплитудалық - импульсті модуляциясы кезінде АИМ – сигнал 
спектрі А
0
тұрақты құраушысын, W модуляциялық тербеліс жиілігінің А
0
М 
гармоникасын, nw
1
тасымалдаушы импульстердің жүру жиілігінің А
n
жоғарғы 
гармоникалық құраушыларын және nw
1
+W және nw
1
-W жиіліктерінің жоғары 
гармоникалық құрамдастарын қамтиды (2.16 сурет). 
АИМ – сигналының негізгі түрлері. 
AИM сигналдары екі негізгі түрге 

59 
2.3.3.2 Амплитуда- импульстық модуляция (АИМ) және ИКМ. 
Әртүрлі биіктіктегі қысқа импульстердің көмегімен сигналдың кванттық 
мәндерін беру амплитудалық-импульстік модуляция (АИМ) деп аталады. 
Импульстік-кодтық модуляция (ИКМ) деп екілік код арқылы үздіксіз 
функциялардың берілуі түсіндіріледі. Кодтық модуляция кезінде квантталған 
есептеулердің шамасын білдіретін сандарды беру қажет. Ол үшін екілік кодты 
пайдалануға болады. Кодтау-сигналды құру Заңы. Кодтау нәтижесінде 
хабарламаның дискретті элементтері қарапайым сигналдардың жиынтығымен 
ауыстырылады. Әдетте қарапайым сигнал ретінде 0 және 1 қолданылады. 
бөлінеді: бірінші түрдегі сигнал - AИM-1 (2.18, б сурет) және екінші түрдегі 
сигнал - AИM –II (2.18, в сурет). 
AИM-1 
сигналы 
импульс 
амплитудасының 
лездік 
мәні 
модуляцияланатын тербелістің e(t) лездік мәніне байланысты болады
(2.18, а сурет), ал
АИМ-II сигналы импульс амплитудасы тактілік нүктелерде 
модуляциялық тербелістің мәнімен ғана анықталады (2.18, б сурет). 
Тактілік 
сәт (момент) импульстің басталуымен, оның ортасының кез келген нүктесімен 
немесе соңымен сәйкес келуі мүмкін. 
Сондықтан АИМ-II кезінде 
тасымалдаушылардың реттілігі тағы бір параметрмен – импульстердің 
тактілік нүктелерге қатысты жағдайымен сипатталады. 
АИМ-1 және АИМ–II сигналдары арасындағы айырмашылық маңызды 
болып табылады, егер импульс ұзақтығы t
и
олардың АИМ әдістерін қолдану 
кезеңімен салыстырса, хабарламаларды жіберу үшін қолданылатын 
сигналдардың жиілік жолағы белгілі болуы керек. 
2.18 сурет - 
AИM сигналдарының қалыптасуы: а – 
импульсті 
тасымалдаушы; б- АИМ-І; в- АИМ –II 
АИМ-1 типті импульсті радиосигнал спектрін нақты модульдеуші 
тербелісте бағалаймыз.
 

60 
Кодтық комбинация құралатын қарапайым сигналдардың саны кодтық 
комбинацияның ұзақтығын сипаттайды және Код мәні деп аталады. Кодтар 
біркелкі және біркелкі емес деп бөлінеді. 
Біркелкі код - кодтық комбинациясы бірдей элементарлық сигналдардан 
тұратын код. 
Біркелкі емес код - кодтық комбинациялары элементар сигналдардың 
әртүрлі санынан тұратын. Бөгеуілге төзімділігі бойынша кодтар қарапайым 
және түзетуші болып бөлінеді. Қарапайым код деп қателерді табу және түзету 
қасиеті жоқ код аталады. Қарапайым кодтарда барлық кодтық комбинациялар 
дискретті хабарламаның белгілі бір (дискретті) элементіне бекітілген, яғни бос 
пайдаланылмайтын кодтық комбинациялар жоқ. Кодтау құрылғылары кодер 
деп аталады. 
Кері процесс жүретін құрылғы декодер деп аталады. 
ИКМ жүйелерінде уақыттың белгілі бір нүктелерінде қабылданған 
аналогтық сигналдардың жеке мәндері ғана тарату жолына жіберіледі, яғни 
сигналдар уақыт бойынша бөлінеді (2.19-сурет). Бұл сандық модуляцияның 
кең таралған әдісі. 
2.19 сурет - ИКМ тарату жүйесі 
ИКМ орындалу үшін үш операцияны орындау қажет:
1) Уақыт бойынша сигналдарды дискретизациялау (AИM сигналын 
аламыз); 
2) Алынған импульстарды амплитуда бойынша кванттау; 
3) Амплитуда бойынша квантталған импульстарды кодтау. 
Уақыт бойынша дискретизация аналогтық сигналдың АИМ сигналымен 
алмастырылуынан тұрады, онда импульстердің амплитудасы уақыттың тиісті 
сәттегі ақпараттық сигналдың тиісті сәттік мәніне тең. 
F
д
дискреттеу жиілігі F
д
≥2f
верх 
Котельников теоремасы негізінде 
таңдалады. 
Дискретизациядан кейін алынған АИМ сигналы деңгей бойынша 
(немесе амплитуда бойынша) квантталады. 

61 
Үздіксіз хабарларды жіберу үшін ИКМ әдісі қолданылады. ИКМ бар 
аппаратурадағы сөйлеу және басқа да үздіксіз сигналдар дискретті болып 
түрлендіріледі. 
Біріншіден, уақыт бойынша сигналдарды дискретизациялау жүзеге 
асырылады, яғни үздіксіз сигнал оның тізбектелген есептерінің жиынтығымен 
ауыстырылады. 
Екіншіден, сигналдың үздіксіз көптеген мәндері рұқсат етілген 
дискретті мәндердің жиынымен алмастырады. Бұл операция деңгей бойынша 
кванттау немесе дискреттеу деп аталады, ал сигналдың рұқсат етілген мәндері 
– кванттау деңгейлері. 
Үшіншіден, кванттаудың алынған деңгейлері кодталады. Кодтау деп 
сигналды санаудың деңгейі бойынша квантталған кодтық топтардың 
бірізділігіне түрлендіру процесі түсініледі. 
Кодтық топ - кейбір санды білдіретін импульстарды жіберу жиынтығы, 
мысалы, белгілі бір есептеу жүйесіндегі кванттау деңгейінің реттік нөмірі. 
Осылайша, ИКМ байланыс жүйелерінде байланыс желілері бойынша 
беру үшін ақпарат көзінің үздіксіз сигналы сандық бірізділікке түрлендіріледі. 
Қабылдау жағында сигналдарды кері цифрлық-аналогтық түрлендіру 
(декодтау) жүргізіледі.
Дкв – кванттаудың динамикалық диапазоны; ΔUк-кванттау қадамы 
2.20 сурет-Деңгей бойынша кванттау: 0-7-кванттау шкаласы;

62 
ИКМ - мен байланыс жүйесін үздіксіз хабарларды таратудың сандық 
жүйесі деп атауға болады.
Егер параллель сызықтардың арасындағы қашықтық бірдей болса, онда 
кванттау біркелкі.
Бұл жүйенің жоғарғы және төменгі сызықтары арасындағы қашықтық 
дискреттелген сигналдың динамикалық диапазонымен анықталады. 
Егер параллель сызықтардың арасындағы қашықтық бірдей болса, онда 
кванттау біркелкі деп аталады. 
Параллель сызықтардың әрқайсысы кванттау деңгейін білдіреді.
Кванттаудың мәні импульстер амплитудасының жылдам мәніне 
сигналдың ең жақын рұқсат етілген мәндері беріледі. Кванттау процесінде 
кванттау сигналының мәні уақыттың сәйкес кезеңдерінде сигналдың шынайы 
мәнінен ерекшеленетіндіктен, кванттау қатесі пайда болады, бұл кванттаудың 
осы тәсілдеуі e
max
=ΔU
кв
/2 тең және кванттау шуы деп аталады. 
Кванттау процесінде таңдамалы шу амплитудасы мүмкін кванттаудың 
максималды деңгейінен асып кетуі мүмкін. 
Осылайша, кванттау процесінде туындайтын қателіктер (амплитудалық 
айырмашылық), анықтаманың амплитудасы мен сандық сигнал арасындағы 
айырмашылыққа тең, яғни ξ = U
кв
-U
с
, бұрмалануларға әкеледі, қабылдау 
кезіндегі бұл бұрмаланулар сигналдың қабаттасуына және онымен бірге 
жоғалып кететін кедергілерді тудырады. Бұл кедергі кванттық шу деп 
аталады.
ξ 
max
= ΔU
max
/ 2 кванттаудың максималды қателігі кванттық шу деп 
аталады. 
Теориялық және тәжірибелік зерттеулер кванттау шуының кездейсоқ 
процесс екенін көрсетті. -U
k
/ 2-ден + ΔU
k
/ 2-ге дейінгі диапазонда біркелкі 
кванттау кезінде қате мәндерінің таралу тығыздығы тұрақты деп санауға 
болады және 1 / ΔU
k
тең болады. Бірлік ықтималдығы бар кванттау қателігі 
ені аралығында болғандықтан, кванттау шуының орташа қуаты (P
ш.к.
) тек ΔU
к
кванттау қадамымен анықталады деп қабылдауға болады. ΔU
к
кішірек болса, 
кванттау шуының орташа қуаты соғұрлым төмен болады. R
ш.к.
. = ΔU
к
/ 12. 
Кванттау кезінде шектеулер және шу пайда болуы мүмкін. Бұл шулар 
дискреттелген импульстің амплитудасы кванттаудың барынша мүмкін 
деңгейінен асып кеткен жағдайларда пайда болады. Кванттаудың ең жоғары 
деңгейінің берілген мәніндегі шектеу шуларының шамасы тек берілетін 
сигнал деңгейіне байланысты болады, демек, осы деңгейдің шамасын тиісті 
таңдаумен кез келген талап етілетін мәнге дейін азайтылуы мүмкін. 
Берілетін сандарды екілік есептеу жүйесіне жазу керек-бұл қажетті 
кодтық комбинацияларды береді. 
N-таңбалы екілік сандардың көмегімен сандарды көрсетуге болады. 
Кванттаудың арқасында берілуге жататын сандар саны соңғы шамаға дейін 
жетеді . Егер бірлік үшін кванттау қадамы қабылданса, онда ең үлкен 
квантталған мәнді білдіреді. 
Екілік кодтық комбинациядағы белгілер саны тең . Егер N-бүтін 
болмаса, онда ол ең жақын бүтін санға дейін дөңгелектенеді. - 2.21 сурет 

63 
аналогтық сигналдың (а) АИМ (б) және ИКМ (в) N = 4 үшін түрлендірулері 
көрсетілген. 
Кванттау қадамын (немесе сан) таңдаған кезде екі факторды ескеру 
керек. Бір жағынан, кванттау сатылары санының артуы сигнал берудің 
дәлдігін арттырады, екінші жағынан-кодтық комбинацияны (n) ұзартуды 
талап етеді. Осылайша, телефон арқылы беру үшін, яғни жеті таңбалы кодпен 
берілудің қанағаттанарлық сапасына қол жеткізілгені анықталды. 
Сигналдардың қабылдауын импульстік-кодтық модуляциямен талдау 
кезінде әдетте сигналдың орташа қуаттарының және кедергілердің қатынасын 
емес, кванттау қадамының жартысының (дөңгелектеу бағасы) кедергілердің 
орташа квадраттық мәніне қатынасын қарастырады . 
Квадрат қатынасы: 
.
)
5
.
0
(
2
n
P
s
p


 
Сигнал - шу қатынасын ауыстырады. 
Кванттау деңгейлерінің саны тең болсын. N мәндердің әрқайсысын m 
деңгейлерге (АИМ) квантталған импульстерден құралған кодтық санмен 
жібереміз. Ықтимал комбинациялардың жалпы саны тең . 
(а) АИМ (б) және ИКМ (в) N = 4 үшін түрлендіру
2.21 cурет - Аналогтық сигналды 

64 
Олай болса, бұл: 
;
N
m
n

егер деңгейлер шкаласы нөлге қатысты симметриялы болса, яғни рұқсат 
етілген деңгейлер : 
;
2
)
1
(
...
2
,
,
0
,
,
2
,...,
,...
2
)
1
(
s
m
s
s
s
s
s
i
s
m













 
 
Егер барлық деңгейлер мүмкіндігі тең болса, сигналдың орташа қуаты: 
);
1
(
12
1
2
2
2
1
2
)
1
(
2
2










m
s
i
m
s
P
m
m
i
c
 
Осыдан кванттау қадамы: 
;
1
12
2



m
P
s
c
 
Бұдан: 
;
;
1
3
0
2
p
P
P
m
p
n
c



 
Осылайша, сигналдың өзгермейтін қуаты мен бөгеуілдері кодтың негізін 
азайту үшін тиімді. Ең аз m мәні 2-ге тең (екілік код), бұл ИКМ-ге сәйкес 
келеді. Бұл жағдайда, 
,
n
c
P
P
p

яғни, енгізілген шама сигнал-кедергі қатынасының әдеттегі 
анықтамасымен сәйкес келеді. 
Қарапайым АИМ-де 
>>1, және бұл жағдайда 
;
3
0
2
p
N
p
N


 
Демек, ИКМ сигнал-кедергілерге қатысты 
3
2
N
есе ұтысты береді. 
Бұл ұтысқа қалай қол жеткізіледі?
Егер АИМ кезінде әрбір тактикалық интервал (есептеу) үшін бір 
импульс берілсе, онда ИКМ кезінде сол интервалда n импульс берілуі тиіс. 
Өзгермейтін ұңғымаларда осы n импульстердің әрқайсысы N есе қысқа. Ал, 
демек, АИМ сигнал спектрінің енінен сигнал спектрінің ені N есе үлкен. 
Осылайша, сигнал-кедергі қатынасын арттыру үшін біз жолақтың 
кеңеюімен қайтарамыз. 

65 
Артықшылықтары: 
жоғары 
бөгеуілге 
төзімді; 
ИКМ-сигналын 
регенерациялау мүмкіндігі; жүйе сызықсыз бұрмалауға аз сезімтал; ЭЕМ және 
АТС-мен түйісудің ыңғайлылығы; 
Тұжырымдар. Берілген хабар таңдауларды алу арқылы уақыт бойынша 
дискретизацияланады, 
содан 
кейін 
таңдаулар 
деңгейлер 
бойынша 
квантацияланады, осыдан бүкіл динамикалық диапазон әрқайсының өзіндік 
белгісі бар деңгейлердің дискреттік санына бөлінеді. Олар импульстер тобы 
және үзіліс болып табылады: 

жүктеу/скачать 3,44 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: