Микроорганизмдерд! микроскоптан б1рден санау

отырып, санап шыгу усынылады. 50 ул-кен ш арш ы ны н 
келеш 1,5 мм3 тен,.
Мысалы: 50 улкен шарш ыларда, ягни 1/5 мм3 клетка­
лар саны 530 клетка делме: сонда 1 м м 3 530 х 5 = 2650, ал 
1 мл-де 2650 х 1000 = 2650.000 клетка болтаны. К,ою 
жасалган суспензиядан клеткаларды санау киын, сондык­
тан оны сумен суйылту керек: суйылту мелшер1 ep6ip улкен 
шаршыда 16 клеткадан келетшдей етш жасалганы дурыс.
МикроорганизмдерЫ ocipy арктылы санау.
Аэробты ж аг­
дайда зерттейтш материалды П етри аякдш сына коректйс 
ортамен араластырып ceyin, одан ескен колонияларды са­
нау. Егерде алынган тамшыда микробтар саны мулде кеп
болса, онда оны суйылтады. Бул жумысты ушке белш
журпзуге болады:
1. Суйылтуды даярлау.
2. Петри аякдоасына микробтарды себу.
3. 0скен колонияларды санау.
Суйылтуды даярлау. Егерде зерттелетш материалда мик­
робтар к е п болады деп болжанса, онда оны суйылтады 
(13-сурет). Сонда ер суйылтудьщ 1 мл-де 10 шакты коло­
ниялар болуы тшс.
13-сурет. Суйылту эдтмен микробтарды
агар астына себу, ecipy жене есептеу.
42

Суйылту ушш 9 мл залалсыздандырылган тугие суы бар 
пробиркаларды даярлайды (залалсыздандырудан бурын 
пробиркага 10 мл су куйылса, одан кешн 9 мл калады). 
Осыдан залалсыздандырылган пипеткамен 1 мл суиыкты 
алып келес1 цдшде 9 мл суы бар дайын пробиркага куяды. 
Бул 1-суйылту, ягни 101. Будан кеган баска залалсыздан­
дырылган пипеткамен осы 6ipimni суйылтудан 1 мл суйыкхы 
алып kejieei пробиркага куяды. Сейтш екшдп суйылтуды 
алады, ягни ол 10 :. Келега суйылтуларды осы керсетшген 
теешмен жасайды. Суйылту дереж ей зерттелетш матери- 
алдагы микроорганизмдердщ саны на байланысты. Егерде 
ол кеп болса, онда суйылту дэреж еа де улгаяды.
Петри аякшасына себу. Себу ушш б1рнеше залалсыз­
дандырылган Петри аякдюсын алады. Bp6ip аякшага есеп- 
теп оньщ пшнде балкытылган катты коректж ортасы бар 
пробирканы б1р-б1рден даярлап кояды (мысалы, ет-пеп- 
тонды агар). Теж1рибе кайгаламасы екеу, ягни ep6ip суйыл- 
туга ею аякща, ею корекгж орта бар пробирка кажет. Енд! 
суйылтудын бфнеше дврежесшен улп алады. Ондагы мак­
сат осы суйылтудан кзнша микробтар колониясы ecin шы- 
гатынын аныктау. Мэселен 13-суреттепдей ер суйылтудьщ 
ушеушщ эркайсысынан 6ip-6ip мл-ден тексершетш суйык 
алынады да Петри аякшасына куйылады. Одан сон осы 
аякшага пробиркадагы дайын органы жаксылап шайкдп, 
араластырады. Бул жумыстардын барлыгы залалсызданды­
рылган белмеде — бокста шштердщ жалынында журпз1пу1 
тшс. Егерде жумыс едетгепдей белмеде журпзшее, онда 
Петри аякшасын ашканда ондагы кореюгйк ортага белме 
ауасымен 6ipre бегде м икроорганизм дер енед1 де, 
теж1рибенщ делдшне нуксан келпреда. Сонан сон какпа- 
гьш жауып, устел уетшде агар катканша устайды. Агар кат-
* кан сон Петри аякшаларын термостатка койып ёиреда.
Ka3ipri кезде микробиологтар жене окулыктарда окшау- 
ланган микробтар шогырьш алу ушш крлданылатын ыдыс- 
ты Петри табакшасы деп аталып жур. Ал бул шындыккз 
сай емес. Микробиология пракгикасына алгаш рет табак- 
шаларды колдануды орыс микробиологы Гейденрейх ен- 
г1зген болатын.
0скен колонияларды санау. Эдетге бактериялар колони- 
ясын уш, саныраукулактар мен ашыткыш саныраукулакгар
43

к о л о н и я сы н 5-7, ак ти н о м и ц еттер к о л о н и я сы н 7-15 
теулйстен кеш н санайды. Термостат температурасы мезо- 
фил жагдайга сай жасалады (30-35°С). 0 c in шыккан коло­
нияларды санау уш ш П етри аякш асы нда ец жаксы, са- 
науга ьщгайлы, жещл, колониялары аны к кершетш суйыл- 
туларьш алады. Колониялар к е п болганда Петридщ денге- 
лек аякщасьшьщ, микробтар колониялары аны к керш етш
сырт ж агы нан сеп з, сегмент жасап, сиям ен сызады да, 
ep6ip сегменттеп колониялар саньш сепзге кебейтш 1 мл 
суйыктыкга кднша колония барлыгьш аныктайды. Санау- 
ды мына формуламен журпзедь
л 1 Ап
М = ’ 
мунда М — 1 м л-деп клеткалар саны (ep6ip
колония 6ip клеткадан ескен деп санайды), а — себшген 
суйылтудагы е с к ен колон и ялар саны , 10 — суйылту 
коэффициент!, п — суйылтып себуге жасалган катар саны, 
Y — себуге алынган суспензия мелшер1 (мл).
Мысалга себу 4-суйылтудан алынды делйс. Ондагы ecin 
шыккдн колониялар саны 5. Себуге альгаган суспензия 
мелшер
1
1 мл.
Сонда: М = 5,’10 = 5Т0000 = 50000 
1 
мл
Клетка, ягни 1 мл тексеруге алынган суйыкга елу мын клет­
ка бар екен.
Сабащпы жургйу.
Таякша ж ене ш ар твр1зд1 микробтар 
коспасьш ан, Петри аякшасындагы кдтты коректйс ортада 
ecipmreH таза культуралардан дайындалган ж ене боялган 
жугындылар аркылы бактериялардьщ Heri3ri формалары- 
ньщ морфологиясымен танысады.
9 p6ip студент 3-4 затты к ейнегсп жаксьшап тазартып 
онда бактериялар дан жугынды дайьшдаулары тш с. Бунда 
неп зш ен микробтар пшхшше, клетка ш еттерш щ курылы- 
сына, спора тузшуше ж ене цитоплазма йпш де кездесетш 
курылымдарга кецш аударулары ти!с.
Материалдар мен курал-жабдыщпар.
Стафилакоккалар, 
антрокоидтар жене илек таякшасы араластырылган физио- 
логиялы к ер тн д 1 . К орекп к заты бар Петри аякш асы нда 
ескен йпек таякшасы бактериясыньщ колониялары, йншде 
коректйс заттары бар Azotobacter chroococcum, Вас anthra- 
coides дайын, боялган Cl.Pectinoborum, Cl.Pasteuzianum жене
44

талшыкщалы бактериялар 

жүктеу/скачать 5,63 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: