'Коккалар — шар тер1зда, диаметр! 1-2 мкм. Олардьщ со-
пакдда, жалпак. жене узынша пшйндшер! де бар. Табигатта
жеке-жеке шар туршде кездесетшдерш микрококкалар, клет-
калары ею-екщен косакхалгандарын дигогакоккалар, ал олар
моншак,тэр1здене орналасса стептококкалар, терт-терттен
{
байланыса орналаскдндарын тетракоккалар,
клеткалары
сепзден топтаскдндарды сарциналар деп атайды. Клеткала
ры жуз1м шоктары сияктанып шоиьфланган бакгериялар —
стафилакокгар. Коккалар кебшеее козгалмайды жене спора
тузбейд1>.
Таякша тер1зда бакгериялар клеткаларыньщ узындыгы-
на, енше жене спора орналаскдн уштарынын пшпнше кд-
рай ажыратылады. Белгип 6ip жагдайга тап болганда таяк-
п
ша тер1зд1 клеткалар споралар тузедь Олар бацилдер деп
аталады (Вас. subtilis). Ал спора тузбейгшдерш бакгериялар
деген (Lactobac. plantarum).
Коккалар сиякты таякша бак-
териялардьщ клеткаларыда ею-екщен (диплобактериялар)
жене диплобацилдер т1збектеле (стрептобактериялар жене
стрептобацилдер) орналасады. Кептеген таякша тер!зд1
бактериялар клеткаларынын узындыгы 1-5 мкм, ал еш
0,5-1 мкм-ге дейш барады. Булардьщ шинде колайсыз жаг
дайга тап болганда пшпш денгелек ерекше денешж — спо
ра тузетшдер1 де бар]^
ТИректелген бактериялардын клеткалары таякша тер1зд1
болганымен олар иректелш келедь Егерде сол иректердщ
жеке ездер1 жалпы иректщ терттен б1р!нен аспаса,
оларды
вибриондар (vibriodesulfuricans) деп атайды. Ирекгелген бак
териялар 6ip немесе б!рнеше ирек буындардан турса, оларды
спириллалар (spirillum desulfuricans), ал хтптптд кептеген ирек-
I тен буындардан куралса, оларды спирохеталар (spirocheta
denjma) дейддд
ГМикроорганизмдердщ ишнде жшше тер1здшер1 де кез-
деседь Олар кеп клеткалылар ж ене аз топ. Булардын
н еп зп екищерше Beggiatoa жене Fhiothrix жатады. Олар
жш шелер кем еп м ен субстратна бекшй. Кейб1р жшше
бактериялардын сырты шырыш кдбыкпен капталган.
Бутан Leptothrix, Q renothrix жатады.
Олар ipi орга-
н изм дер, ж ш ш елердш узындыгы 40 м км, ал кальщ -
дыгы 4 мкм болады. Олардын Chloroflexus тобынын
узындыгы 300 мкм-дай.
7