5. Саяси технологиялардың типтері. 6. Саяси технологияларды қалыптастыру және олардың қазіргі дүние жүзінде рөлінің артуы. ТЕХНИКА (грек, techne — онер, шеберлік, іскерлік) — өндірістік процестерді жүзеге асыру және қоғамның бейөн-дірістік мүктаждарына кызмет корсету мақсатында адамдар-дың іс-әрекеті нөтижесінде жасалған күралдар жиынтығы. Сондай-ақ ол қоғамдык онді-рістің даму процесі кезіндегі адамзат жинақтаған ондірістік тәжірибелер мен білімдердің материалданған жемісі. Т. адам еңбегін жеңілдетеді, еңбек онімділігін арттырады, қоғам-ның мүктажына карай табиғат-ты түрлеңдіруге мүмкіңдік бе-реді. Өндірістің дамуына сәй-кес адамның дене жөне ой ең-бегіне байланысты болатын кейбір технол. операцияларды Т. қүралдары атқарады. Адамзат қоғамында Т. төсіддері мен құралдары: қоғамның мате-риаддықжәне мөдени игілік-терін жасау кезінде қолданы-латын еңбек күралдарын өз-герту; энергия ондіру, тарату және түрлендіру; қоғам мен табиғаттың даму заңдарын зертгеу; адамдардың кеңістік-те қозғалуы жөне байланыс жасауы; ақпарат жинақгау, та-рату жөне өңдеу; қоғамды бас-кару; түрмыстық қызмет көр-сету; өскери және қорғаныс мақсаты үшін қолданылады. Пайдаланылу мақсатына карай Т. өндірістік, ескери, түрмыс-тық, мед., ғыл.-зерттеулерге арналған, білім беру, мәдени, т.б. түрлерге ажыратылады. Тех. жабдықгардың негізгі бө-лігін өндірістік Т. (машиналар мен механизмдер, қүрал-сай-мандар, технол. процестер мен машиналарды басқаратъш ап-паратуралар, өндірістік қүры-лыстар мен ғимараттар, т.б.) қүрайды. Әдетте Т. өндірістің салалық қүрылымына сәйкес (мыс., енеркөсіп Т-сы, көлік Т-сы, а. ш. Т-сы, т.б.) немесе өндірістің белгілі бір қүры-лымдық саласына байланысты (авиация, энергет. Т., су-ландыру Т-сы, т.б.) болып та топтастырылады. Кейде Т. жеке салалардың табиғи жөне ғыл. негізіне карай да ажыратылады (мыс., ядр. Т., тоңа-зыту Т-сы, есептеу Т-сы, т.б.). Т-нын, даму жолы адамньщ қарапайым еңбек құралдары-нан қазіргі кездегі аса кұрделі автоматты қондырғыларға де-йінгі аралықты камтиды. Адам-дардың арғы тектері пайдалан-ған тас қарулар ең көне еңбек құралдары деп саналады. Ке-йіннен садақ пен жебе, кұмыра өндірісі пайда бодды. Доңге-лектің шығуы, металл өндіру may кен ісі мен металлургия-ның дамуына ыкдал етті. Бу қозғалтқышының жасалуы машина жасау саласының күрт дамуына ез ықпалын тигізді. Радиотех. жетістіктер мен электрондық Т-ның одан өрі өріс алуы кұрделі процестерді алыстан автоматты түрде бас-қару қүрылғылары, есептеуіш машиналар сияқты күрделі қондырғылар жасауға мүмкін-дік берді. Т-ның дамуы — ғыл.-тех. прогрестің ең маңыз-ды шарты. Қазіргі Т-ның аса ірі жетістіктері жаратылыста-ну ғьшымының іргелі жаңа-лықтарына сүйенеді.