Өлшенген өсімшелер үшін түзетулердің теңестіруі мен байланыстардың параметрлік теңдеуі.
Өлшенген дирекциндық бұрыш үшін түзетулерді теңестіру. Егер өлшенген өсімшелер ретінде дирекционды бұрыштарды алып, параметрлер ретінде анықталатын пункттердің координаттарын алса, онда байланыстың парамтерлік теңестірулері дирекционды бұрыш үшін k пунктінен i пунктіне қарай:
немесе
(12.1)
Сурет.12.1 параметрлік байланыстар теңдеуінің схемасы Өлшенеген бағыттар үшін
Еркін мүшенің мәнән анықтау
,
Мұнда х°, у° - координаттардың жақындауы немесе алдына ала өлшенген мәні; және — дирекционды бұрыштың сәйкесінше өлшенген және жақндатылған мәні. Осы жағдайда міндетті түрде өлшенген жоғары дәлдікті өлшеммен өлшейді.
Осы тәсілмен өлшенген дирекцинды бұрыштың түзету теңдеуінің түрі:
(12.2)
Өлшенген бағыттаудың түзету теңдеулері. Егер дирекционды бұрыштыңбастапқы бағыты k пунктінде болса, ол zk арқылы белгіленіп, Mkiөлшенген бағыттың мәніне сәйкес (сурет. 12.1) байланыстың параметрлік теңдеуін төмендегідей жазуға болады:
Mki = a.ki-zk немесе
= aki (zk + Mki) = 0. Алынған параметрлер бойынша алатын akiмәні төмендегіге сәйкес алатын теңдеудің мәні
(12.3)
Негізі пункттің бастапқы дирекциондық бұрышын бағыттаушы бұрыш деп атайды. .
Егерде бағыттаушы бұрыштың болжамды мәні z0kпунктінде біршене қателікпен анықталса онда кез келген бағыт үшін Mkiдирекционды бұрыштың мәнін /ki тұрақты қателігімен анықтауға болады.
Анықталғандай байланыс теңдеуі дирекционды бұрыштың координат пункттеріне сәйкестендіріледі. Сондықтан бағытты анықтау үшін түзетулердің параметрлік теңдеудің мәні байланыстың дирекционды бұрышының пункттеріне теңестіріледі. Сондықтан өлшенген бағыттың параметрлік теңдеуіның бағыты Mki аналогты түрде байланыс теңдеуімен келесі теңдікті қрайды:
,(12.4)
мұнда — бағыттаушы бұрыштың болжамды мәнінің z0kқателігін анықтайды.
Еркін lkiмүшені анықтау формуласы:
(12.5)
мұнда - дирекционды бұрыштың мәні, анықталған параметрлердің болжамды мәніне толық сәйкес келеді (kжәне i пункттерінің коодинаталары); M'ki—бағыттың өлшенген мәні; — k пунктіне жекеше бағытташ мән.
Бағыттаушы мәннің болжамды бұрышыа оның жеке мәндерінен орташа арифметикалық мәндер ретінде анықтасақ:.
(12.6)
мұнда п — пункттегі өлшенген бағыттар саны.