Медиа ақпараттық сауаттылық МҰҒалімдерге арналған ресурстық кітап
жүктеу/скачать 5,8 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Ақпараттық соғыс (ағыл. Information war)
| 30
31 I БӨЛІМ «АҚПАРАТ» ЖӘНЕ «МЕДИА» I БӨЛІМ «АҚПАРАТ» ЖӘНЕ «МЕДИА» 1.5. АҚПАРАТТЫҚ СОҒЫСТАР Аудитория үшін, оның пікірі үшін күрес нағыз ақпараттық соғысқа ұласуы мүмкін. Қазіргі уақытта ақпарат қару ретінде қолданылады. Ақпараттық соғыс (ағыл. Information war) терминінің екі мағынасы бар: 1. Арнайы дайындалған және іріктелген ақпаратты, ақпараттық материалдарды тарату арқылы қарсы тараптың халқына, билігіне және (немесе) қарулы әскеріне ықпал ету арқылы саяси, экономикалық, әскери немесе басқа да стратегиялық деңгейдегі мақсаттарға жетуге бағытталған адамдар қауымдастығының тайталасы. «Ақпараттық-психологиялық соғыс» термині орыс тіліне АҚШ-ң әскери топтарының сөздігінен енген. Терминді ағылшын тілінен аударғанда («information and psychological warfare») нақты бір ресми құжат- тың немесе ғылыми жарияланымның контекстіне байланысты «ақпараттық текетірес» және «ақпараттық, психологиялық соғыс» деп те аударылады. «Психологиялық соғыс» деген осы мағынасында жиі қолданылады. Бұл – өзге елдегі азаматтарға және (немесе) әске- ри қызметкерлерге саяси немесе таза әскери мақсатта саяси ықпал жасау. 2. Өзінің ақпаратын, ақпараттық үрдістерін және ақпараттық жүйелерін қорғай отырып, қарсыласының ақпаратына, ақпараттық үрді- стеріне және ақпараттық жүйелеріне зиян келтіру арқылы ақпараттық үстемдік орнату үшін мақсатты түрде жасалған іс-әрекеттер. Жаһандық ақпараттық кеңістіктегі материалдарға жасалған талдауларға сүйене отырып, мамандар Батыс пен Ресей арасында бір-біріне қарсы ақпараттық соғыс жүріп жатыр дейді. Мемлекеттер мемлекеттік медиа мен ақпараттық жобаларға бөлінетін қаржы көлемін көбейтіп жатыр. Шет елдік аудитория үшін Кремль позициясы туралы хабар тарататын RussiaToday телеарнасы «Ресейдің халықаралық ақпарат алмасуға қатысуы» деген бап бойынша толықтай мемлекеттік бюджет есебінен қаржыландырылады. Ал, АҚШ «Еркін Еуропа» («Свободная Европа») және «Америка дауысы» («Голос Америки») радиостанцияларындағы орысша бағдар- ламаларға бөлінетін қаржыны көбейтті. 2015 жылы 22,6 млн АҚШ доллары бөлінді, бұл 2014 жылмен салыстырғанда 104% көп. Ақпараттық соғыстар Қазақстанға қандай да бір деңгейде әсер етіп отыр. Ақпараттың ықпалы адамдардың әлемдік үрдістер мен оқиғаларға деген көзқарасын қалыптастыруға әсер етеді. Кейбір жағдайларда Қазақстан қатыспайтын ақпараттық соғыстар елдің ұлттық қауіпсіздігі үшін де, жеке қауіпсіздік үшін де қауіп төндіруі мүмкін. Мысалы, “Азаттық радиосындағы” “Біздің атымыздан емес” жобасында “жалған ақпарат пен деректерге” алданған қаншама қазақ баласының Сирия асып кеткендігі баяндалады. Бір немесе екі БАҚ-ты негізгі, кейде жалғыз ақпарат көзі ретінде пайдалану әлемді нақты бір БАҚ-ң сүзгісі арқылы көруге алып келеді. Миллиондаған оқиғалар болып жатыр, бірақ оқырман немесе көрерменнің назарына БАҚ тарату үшін таңдаған оқиға/ мәселе ғана ұсынылады. Ақпаратты іріктеу факторымен қатар БАҚ-ң манипуляциялық күшінің маңызды көзі сөз қолданылады. Әртүрлі сөз тіркестерін құбылту арқылы көзқарасты білдіруге болады. Мысалы, батыстық медиа «2017 жылы сәуірдің басында Асад Хан-Шейхунде хи- миялық қару қолданды» деп жазса, ресейлік БАҚ «Асадтың авиациялық күштерінің соққысынан оппозицияның химиялық қарулар сақталған қоймалары бұзылды» деген мазмұнда хабар таратты. Фактіні түсіндіру нақты бір оқиға немесе үрдісті қалай атағанда да байланысты. Біреулер «жұмыссыздық» туралы айтса, басқа- лар «жартылай жұмыспен қамтылу» туралы айтады. Сондықтан, фактіні, яғни болған оқиғаны көре білу керек. Факт пен пікірдің ара-жігін ажыратып, фактінің түсіндірмесі қайсы, өзі қайсы тани білу керек. жүктеу/скачать 5,8 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|