Д.Мак-Грегордың адами қарым-қатынас теориясы. Дуглас МакГрегор адамның мотивациясын «X» теориясы мен «Y» теориясы ретінде екі қарама-қарсы жақтан қарастырады.
«X» теориясы бойынша:
бастапқыда адамдар жұмыс жасағылары келмейді, мүмкін болса тіпті де жұмыс істемес еді, жұмыс жасаудан қашады;
адамдар өзін-өзі сүймейді, жауапгершіліктен қашады, оларды басқарғанды місе тұтады;
көбіне адамдар өзін қорғауды қалайды;
жұмысшыларды жұмыс істету үшін оларды үнемі қадағалау қажет, кейде жазалау да қажет болады.
«X» теориясы бойынша адамдар жауапкершілікті өз мойнына алмайды:
адамдар не тек ақша үшін ғана жұмыс жасайды, не бір нәрседен, не әлдекімнен қорыққаннан ғана жұмыс жасайды. Ал бұл көзқарастағы менеджмент қазіргі қажеттілікті қанағаттандыра алмайды. Сондықтан «Y» теориясы өмірге келді: адамдар жалқау емес және жауапкершіліктері де жоқ емес. «Y» теориясы бойынша дұрыс мотивация берген жағдайда жұмыста шығармашылық таныта алады және өзін-өзін басқара алады.
«X» теориясы мен «Y» теориясы бір-бірін жойып жібермейтіндей қарама-қайшылықты теориялар болып табылады.
Д.Мак-Грегордың пайымдауы бойынша, адамдардың басым көпшілігінің саналы және зиялы болуға әлеуеті жетеді, сондықтан адамдардың көзқарастары мен мінез-құлқында айырмашылықтар болады.
«Y» теориясы бойынша:
еңбек– табиғи процесс. Егер қолайлы жағдай болса, жұмысшылар өзіне тек ғана жауапкершілікті алмайды, оған қол жеткізеді;
егер жұмысшыларды ұйымдастыру мақсатына кіріктірсе, онда олар өзін-өзі басқара алады және өзін-өзін бақылай алады;
қарым-қатынас орнату мақсатқа жету жолындағы басты қызмет болып табылады;
адамдардың көпшілігінде мәселені ұтқыр шешу қабілеттері болады, ал тәжірибеде адамның интеллектуалдық әлеуеті өте сирек қолданылады.
Достарыңызбен бөлісу: | 
