Microsoft Word 5В072400 Отарбаев Алишер

 
6 
1 Техникалық бөлім 
 
1.1 
Мұнай және газ ұңғымаларын турбобұрғы қондырғысымен
бұрғылау тәсілі және қолданылу тарихы 
 
Турбобұрғы - көп сатылы гидравликалық турбина. Оның білігіне тікелей 
немесе редуктор арқылы қашау жалғанады.әр саты статор және ротор 
дискаларынан тұрады. 
Әр сериялық секциялық турбобұрғының бөлшектері екі негізгі тобқа 
бөлінетіні белгілі:
 алмаспайтын бөлшектер – турбиналық және шпиндельдік секциялардың 
ұзын өлшемді корпустары мен біліктері;
 ауысымды бөлшектер – турбинаның сатылары (статор, ротор), осьтік және 
радиалды тіректер, тығыздағыш элементтер [2]. 
Қазіргі кездегі турбобұрғылар 50-350 сатыдан тұрады. Сыртқы диаметрі 
104,5-240 мм болады. Секциялы турбобұрғылардың ұзындығы (110 сатыдан 
жоғары) 26 м, ал бірсекциялыда 8 м жетеді. Турбобұрғылардың қуаты 14...220 
кВт құрайды. Қысымның төмендеуі 2,7...10 МПа. Барлық турбобұрғылар 
принципиальді бірдей құрылғыдан тұрады, тек тіректерінің орналысуымен 
ерекшелінеді. 
Сериялы шығарылатын турбобұрғыларды құрылымдық параметрлері 
бойынша былай жіктеуге болады: 
 жүйелеген секциялы шпинделді; 
 гидротежегіш жүйесімен; 
 жылжымалы статорлы; 
 ендірмелі редукторлы. 
Турбобурдың бірінші өнеркәсіптік үлгісі 1922-1923 жж.Кеңес Одағында 
М.А. Капелюшников, С. М. Волох және Н. А. Корнеев ойлап тапты және 
дайындалды. Бұл бұрғылау құбырларын айналдырмай-ақ ұңғыманы бұрғылауға 
мүмкіндік беретін бір сатылы турбиналы редуктор турбобұрғысы болды.
Бірақ 
бір сатылы турбинаның және Капелюшников турбобұрғысының тісті 
редукторының төзімділігінің төмендігінен сол уақытта қарқынды дамып келе 
жатқан бұрғылаудың роторлық тәсіліне техника-экономикалық көрсеткіштер 
бойынша жол берді.
1933 ж. КСРО-да турбиналық бұрғылау толығымен роторлы 
болып ығыстырылды. Сонымен қатар, бірінші турбиналық бұрғылаудың бағалы 
тәжірибесі ұңғыманың кенжарында бұрғылау қашауының айналу үшін 
қозғалтқышты ауыстырудың мақсатқа лайықтылығы мен пайдалылығын 
дәлелдеген, роторлық әдіс алдында бірқатар маңызды артықшылықтарды 
көрсетті: бұрғылау жылдамдығының айтарлықтай ұлғаюы, көлбеу бағытталған 
ұңғымаларды өткізу мүмкіндігі, бұрғылау құбырларымен авариялардың күрт 
төмендеуі және т. б.
Сондықтан 1934 жылы елде арнайы конструкторлық ұйым 
құрылды – турбиналық бұрғылаудың эксперименталдық кеңсесі (ЭКТБ), оның 
жетекші мамандары – П.П. Шумилов, Р.А. Иоаннесян, М. Т. Гусман және Э. И. 
Тагиев турбобұрғылардың құрылымдарын жетілдірумен белсенді айналысты. 

 
7 
Турбиналық бұрғылау техникасын одан әрі дамыту осьтік типті көп сатылы 
турбиналармен жарақталған индуктивті емес турбобұрғыларды құру жолымен 
жүрді. 
Осы турбобурларды қолдану елдің Орал-Поволжск, Батыс Сібір және 
басқа да мұнай-газ аймақтарында тік және көлбеу бағытталған ұңғымалардың ірі 
масштабты құрылысын жүзеге асыруға мүмкіндік берді. Мұнай және газ 
ұңғымаларын бұрғылау кезінде қолданылатын заманауи турбобұрғылар 60-шы – 
90 жылдары Бүкілодақтық бұрғылау техникасы ғылыми-зерттеу институтында 
(ВНИИБТ) әзірленген. Жұмыстар екі бөлімшеде жүргізілді. Профессор Р. А. 
Иоаннесян – Ю. Р. Иоанесян, В. С. Лаповок, Б. В. Кузин, Д. Г. Малышев және т. 
б Профессор м. Т. Гусман – Г. М. Никитин, Г. А. Любимов, В. П. Шумилов, Б. Д. 
Малкин, А. И. Агеев және т. б. турбобұрғылар бөлімінің жетекшілігі бойынша. 
Біздің елімізде турбиналық бұрғылаудың дамуы шаруашылық жүргізудің 
мемлекеттік-жоспарлы 
жүйесі 
жағдайында 
жүргізілді, 
ол 
кезде 
турбобұрғылардың әртүрлі құрылымдарын мүмкіндігінше көп құру қажет 
болды.
Сол жылдары турбиналық бұрғылау едәуір күрделі шығындарды қажет 
етпеді, атап айтқанда, қымбат тұратын жоғары қуатты бұрғылау және 
ауырлатылған құбырларға және басқа тәсілдермен салыстырғанда бұрғылау 
жылдамдығының күрт және айтарлықтай өсуін қамтамасыз етті [3]. 
Мемлекеттік қолдау кең ауқымды ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-
конструкторлық жұмыстарды жүргізуге мүмкіндік берді, бірақ белгілі 
кемшіліктер болды. Мысалы, жаңадан құрылған турбобұрғылардың барлық 
конструкциялары жаңа турбиналық техниканы игеру ұңғымаларды бұрғылау 
технологиясының 
талаптарына 
сәйкес 
әрдайым 
жүргізілмегендіктен, 
экономикалық тұрғыдан орынды және тиімді болды. 
Алайда, мемлекеттік қолдаудан айрылып, турбиналық бұрғылаудағы 
ғылыми-техникалық прогресс күрт баяулады. Жыл сайын турбобұрғылардың 
ондаған перспективалық конструкциялары әзірленбеді және сыналмады. 
Нарықтық реформалар басталғаннан кейін біздің елімізде турбиналық 
техниканың бірде-бір жаңа конструкциясы сериялық өндірісте игерілмеген.
Бұрғылау техникасын өндіретін машина жасау зауыттары салыстырмалы түрде 
арзан сериялы турбобұрғылар мен қосалқы бөлшектер шығаруды жалғастыруда, 
олардың конструкциясы 60-70-жылдары құрылған. 
Біздің елімізде турбиналық бұрғылау әрқашан экономикалық жағынан да, 
баска жағынан да тиімді деп саналды. Турбиналық бұрғылаудың басым жағдайы 
негізінен ұңғымаларды көлбеу-бағытталған және топтап бұрғылау әдістерін 
жаппай қолдануға; негізінен ресейлік өндірістің герметикаланбаған тіректері бар 
үшшарошкалық қашауларды кеңінен пайдалануға; негізінен импорттық 
өндірістің жоғары төзімді, бірақ қымбат тұратын бұрғылау және ауырлатылған 
құбырларды пайдаланудан бас тартуға негізделеді. 
Қазіргі уақытта ұңғымаларды бұрғылау кезінде бұрғылау қашауының екі 
негізгі түрі қолданылады: үшшарошкалы және алмазды. 
Қолданыстағы жіктемеге сәйкес келесідей айналу жиіліктері кезінде 
жұмыс істеуге арналған үшшарошкалы қашаулар шығарылады: 

 
8 
 600об / мин (10 с ) дейін – жоғары айналымдық қашау;
 300об/мин (5 с
) дейін – орташа айналымдық қашау;
 30 – дан 150об/мин (0,5 - 2,5 с
) дейін-төменгі айналымдық қашау. 
Сериялық 
турбобұрғылардың 
пайдалану 
көрсеткіштері 
оларды 
пайдаланудың көптеген жылдар ішінде төмен және орнықты болып табылады. 
Шпиндель секцияларының орташа жөндеу аралық кезеңі 100 сағ., турбиналық – 
250 сағ.-тан аспайды [6]. 

жүктеу/скачать 0,8 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: