Мінездегі типтілік пен индивидуалды ерекшелік жайлы мэселені дұрыс шеше білу зор педагогикалық мәнге ие
жүктеу/скачать 121 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Қабілет түрлері
| Қабілет деңгейі. Қабілеттердің құрылымы - жеке адамның дамуына тәуелді. Қабілеттердің дамуын репропродуктивтік және шығармашылық деп аталатын екі деңгейге беледі. Қабілет дамуының бірінші деңгейіндегі адам - білім игеруде, іс-әрекетті меңгеруде, оны белгілі үлгіде жүзеге асыруда жоғары іскерлік көрсетеді. Қабілеттің дамуының екінші деңгейінде - адам жаңа, соны туынды жасай алады.
Әрине, бүл деңгейлерді метафизикалық тұрғыдан қарастыру дұрыс емес. Біріншіден, репропродуктивтік әрекеттің қандай түрінде де шығарманың элементі болады, ал шығармашылық әрекетке репропродуктивтік енеді, мұнсыз шығарма болмайды. Екіншіден, қабілет дамуының аталмыш деңгейлері өзгермейтін қатып қалған нәрсе емес. Білімді және іскерлікті игеру үрдісінде, іс-әрекет үрдісінде деңгейлердің біріншісінен екіншісіне "ауысып" отырады, осыған орай оның қабілетінің құрылымы да өзгеріске түседі. Тіпті өте дарынды адамдардың өздері де өмір жолын біреуге еліктеуден бастағаны, тек тәжірибеге ие болғаннан кейін ғана шығармашылыққа ауысқаны белгілі. Қабілеттің дамуы мен көрінісінің ең жоғары деңгейі - "талант", "дана" деген терминдермен аталады. Талантты және дана адамдар өнерде, ғылымда зор қоғамдық мәні бар нәтижеге жетеді. Дана адам әдебиет, өнер, өндіріс, ғылым саласында бұрын сонды болмаған, соңғы жаңалықтар ашады. Талантты адам да жасампаз, бірақ өзіндік жаңалықты белгілі идеялар, бағыттар, зерттеу тәсілдері шеңберінде жасайды. Таланттылық - даналықтың қалыптасуына аса қолайлы жагдайлар, жеке адамның жан-жақты дамыған кезінде туады. Мэселен, Леонардо да Винчи, Гете, Ломоносовтар шығармашылық қызметтегі даналықтың жэне адамның жан-жақты дамуының үлгісі болып табылады. Қабілет түрлері. Қабілетті осындай деңгейлермен қоса оның бағыт-бағдарына, мамандық ерекшеліктеріне қарай түрлерге бөлу қажет. Әдетте, психологияда осы бағытта жалпы және арнаулы қабілеттерді зерттейді. Жалпы қабілет ретінде жеке адамның білім меңгерудің жеңіл де нәтижелілігін салыстырмалы түрде қамтамасыз ететін интеллектуалды қасиеттер жүйесі ұғынылады. жүктеу/скачать 121 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|