Бақылау сұрақтары:
Коллоидты химия пәнінің міндеттері мен мақсаттары
Дисперсті жүйелер мен беттік құбылыстар дегеніміз не?
Коллоидты жүйелердің ерекшеліктері
Дисперсті жүйелердің қандай қасиеттерін білесіз?
Дисперсті жүйелер қандай қасиеттеріне байланысты жіктелінеді?
Модуль 4. Коллоидтық химия. Дисперсті жүйелер.
Дәріс 14. Мицелла құрылысы.
Дәріс жоспары
ҚЭҚ теориясы. Адсорбциялық қабат. Диффузиялық қабат
Мицелла құрылысы
Әр түрлі заттардың концентрацияларының мицелла құрылысына әсер етуі.
Қысқаша мазмұны
Фазалардың өзара әрекеттесу нәтижесінде фазааралық беттерде қос электрлік қабат пайда болатындықтан, дисперсті жүйелер фазаларының қозғалысын электрлік өрісте де байқауға болады.
ҚЭҚ пайда болу механизмі:
функциональды топтардың беттік диссоциациясы;
электролит иондарының адсорбциясы;
фазааралық шекте полярлы молекулалардың бағытталуы.
Көрсетілген әрететтердің нәтижесінде бет бір фазаның бер жағынан оң, ал басқа жағынан теріс зарядталады.
Сурет 14.1
ҚЭҚ потенциалы 0 зарядталған беттен және қарама – қарсы ионнан тұратын кері зарядталған қабат бөлігінен тұрады. Қарама – қарсы иондардың бір бөлігі беттке тікелей жабысып, тығыз (адсорбциялық) қабат – Гельмгольц қабатын түзеді. Ал қалған қарама – қарсы ион бөліктері жылу қозғалыстарының әсерінен фазаның бүкіл көлеміне таралып, диффузиялық қабат немесе Гуи қабатын түзеді.
Гельмгольц қабатының қалыңдығы қарама – қарсы иондар диаметріне тең.
Гуи – Чэпмен теориясы б/ша диффузиялық қабаттағы потенциал арақашықтықа байланысты кемиді:
(14.1)
- диффузиялық қабатың потенциалы, х – ҚЭҚ диффузиялық қабатынан басталған арақашықтық, - диффузиялық қабаттың қалыңдығынан кері шама.
Бір фазаның екіншімен салыстырғанда жылжуы, сырғанау жазықтығында ҚЭҚ – тың бөлінуі жүреді және - электрокинетикалық потенциал пайда болады.
Электрлік өріс әсерінен дисперсті фаза бөлшектерінің жылжуы (электрофорез) немесе дисперсті ортаның жылжуы (электроосмос) мүмкін.
Дисперсті ортамен салыстырғанда дисперсті фаза бөлшектерінің механикалық қозғалуы (седиментация) потенциалдардың электрлік айырымын тудырады(седиментация потенциалы, Дорн эффектісі байқалады).
Дисперсті фазамен салыстырғанда дисперсті ортаның жылжуы электр айырымын тудырса, ағу потенциалы пайда болады (Квинке эффектісі байқалады).
Электрофорез және электроосмос құбылыстары кезінде пайда болатын электрокинетикалық потенциалды Гельмгольц – Сумолуховский теңдеуі б/ша есептейміз:
немесе (14.2)
U0-фазалар қозғалысының сызықты жылдамдығы, Е–элект өрісінің кернеулігі, - ортаның меншікті электр өткізгіштігі, - орта қозғалысының көлемдік жылдамдығы, I – ток күші.
Достарыңызбен бөлісу: |
