Molecular Biology of the cell клетканың молекулалық биологиясы Алтыншы басылым, І том



Pdf көрінісі
бет277/330
Дата27.09.2022
өлшемі52,26 Mb.
#40449
1   ...   273   274   275   276   277   278   279   280   ...   330
Байланысты:
alberts-kletkanyn-molekulalyk-1-tom-comp (1)

 5.14-суреттер
).
5.13-сурет. 
ДНҚ хеликаза ферменттерінің талдануы. Қысқа 
ДНҚ фрагменті ұзын бір тізбекті ДНҚ-мен жұптасты және қос 
тізбекті аудан құрды. Хеликаза бір тізбекті ДНҚ-ның бойымен 
жылжи отырып, қысқа ДНҚ фрагментін хеликазалық белоктар 
және АТФ-ті қажет ететін реакция көмегімен жояды. Көптеген 
ДНҚ хеликазалары алты суббөліктен тұрады. 
ДНҚ спираліндегі екі тізбектің полярлығы әртүрлі 
болады және ол бір тізбек бойымен 5’-3’ бағытта, ал 
екіншісі 3’-5’ бағытында бойлай алады. Негізінде, 
клеткада хеликазаның екі түрі де болады.
Бір тізбекті ДНҚ-мен байланысатын белоктар 
(single-stranded DNA-binding (SSB) proteins) немесе 
спиральді тұрақсыздандыратын белоктар деп атала-
тын белоктардың арнайы класы бір тізбекті ДНҚ-мен 
нуклеотидтердің қолжетімділігіне әсер етпейтін түрде 
байланысады. Сондықтан SSB белоктарымен байла-
нысқан ДНҚ матрица бола алады. Олар қос тізбекті 
ажырата алмайды, бірақ тарқатылуды тұрақтандыру 
көмегімен хеликазаларды бағыттайды. Сонымен қа-
тар, олар жалғыз тізбекті аудандардың сызықты күйде 
5.12-сурет. 
ДНҚ лигазамен катализденетін реакция. Осы фермент үзілген фосфодиэфирлік байланы-
старды бір-біріне жалғайды. ДНҚ лигаза ферменті АТФ молекуласының көмегімен үзілістің 5’-ұшын 
активациялайды (1-қадам) және жаңа байланысты түзеді (2-қадам). Осы жолмен энергия тұрғысынан 
тиімсіз байланысты жалғау реакциясы энергия тұрғысынан тиімді АТФ гидролизімен жұптасады. 


ДНҚ РЕПЛИКАЦИЯСЫНЫҢ МЕХАНИЗМДЕРІ
305
сақталуын қамтамасыз етеді және жалғыз тізбекті 
ДНҚ-да жиі түзілетін ДНҚ шпилькаларының түзілуін 
болдыртпайды (
5.15- 
және
 5.16-суреттер
).
5.14-сурет. 
ДНҚ хеликазаның құрылысы. (A) Репликативтік 
айыр масштабында гексамерлік сақина түрінде бейнеленген 
белок. (Ә) Рентген сәулелік диффракция көмегімен алынған Т7 
бактериофагының репликативтік хеликазасының құрылысы. 
Алты бірдей суббөлік АТФ-ті байланыстырады және оны ретті 
түрде гидролиздейді. Ретті гидролиз нәтижесінде молекула бір 
тізбекті ДНҚ бойымен айналатын қозғалтқыш тәрізді жылжи-
ды. Құрылыммен байланысқан АТФ молекуласы қызыл түспен 
таңбаланған (


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   273   274   275   276   277   278   279   280   ...   330




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет