«Наука и образование в современных реалиях»
МЕКТЕПТЕ ОҚУШЫ ҚЫЗДАРҒА ҚАЗАҚТЫҢ ХАЛЫҚ
жүктеу/скачать 2,78 Mb. Pdf көрінісі
|
| МЕКТЕПТЕ ОҚУШЫ ҚЫЗДАРҒА ҚАЗАҚТЫҢ ХАЛЫҚ
ПЕДАГОГИКАСЫ АРҚЫЛЫ ТӘРБИЕ БЕРУДІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ аға оқытушы Мелдеханов Н.М. студент БурбаевНұрсұлтан Нагиұлы Шымкент университеті, Шымкент қаласы Аннотация В данной научной статье описывается особенности развития физических качеств учащейся молодежи через оздоровительную работу Халық денсаулығын сақтаудың бірден бір қҧнды қҧралы салауатты ӛмір салтын қҧру, яғни спортпен шҧғылдану. Егер жалпы білім беретін мектептердегі дене тәрбиесі сабақтарына талдау жасайтын болсақ, тӛмендегідей мәліметтерді келтіруге болады. Халық даналығы да осы маңызды міндетті меңзейді: «Тәні саудың – жаны сау». Себебі дені сау, денсаулығы мықты, дене кҥші, дене мәдениеті қалыптасқан адам ғана зерделі ойлап, ӛз іс-әрекетін ӛмірлік маңызды міндеттерді шешуде шығармашылық бағыт ҧстана отырып, белсенді ӛмір сҥруге қабілетті. Сондықтан дене тәрбиесі жасӛспірімдерге білім мен тәрбие беру саласының басты міндеттерінің бірі бола отырып, жеке тҧлғаның жан- жақты дамуына, кҥшті де қуатты болып ӛсуіне, ӛмірге, еңбек нарығындағы бәсекелестікке және Отан қорғауға даярлауға қызмет етеді. Кӛрсетілген міндеттерді толық жҥзеге асыру дене тәрбиесі жҥйесіне және жалпы дене шынықтыру-сауықтыру жҧмыстарына тікелей байланысты. Ӛйткені, дене шынықтыру-сауықтыру жҧмысы – денсаулықты нығайту, білім беру, дамыту, тәрбиелеу міндеттерін шешуге арналған педагогикалық іс-шаралардың бірі бола отырып, жеке тҧлғаның денсаулық деңгейін арттыру, табиғи кҥш-қуатын нығайту, дене мҥшелерінің гигиеналық негіздері мен дене-қозғалыс қабілеті мҥмкіндіктеріне сай, ӛз бетінше қимыл-қозғалыс жаттығуларын орындап, ӛзін-ӛзі ҥнемі дамытып, кӛңілді де сергек жҥруге баулиды. Осыған орай, дене тєрбиесі жєне спорт саласында кейбір мәселелерді кешенді тҥрде зерделеудің, яғни мамандарды бҧл салада кәсіби даярлаудың қазіргі кезде зерттеу ж±мысыныњ кµкейкесті талабы болып отырѓанын айта кету керек. 228 Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың «Жаңа онжылдық – жаңа экономикалық ӛрлеу – Қазақстанның жаңа мҥмкіндіктері » атты Қазақстан халқына Жолдауында халықтың денсаулығын нығайту – бірінші кезектегі шаралардың бірі екендігін атап ӛткен. Жолдауда Қазақстан азаматтарының саулығына әсер ететін барлық жағдаяттар жан-жақты мҧқият ескеріліп бағымдалған. Жолдаудың басты мҧраты – халықтың денсаулығын нығайту, демографиялық ахуалды жақсарту мақсатында елде бҧқаралық спортты дамыту ҥшін бірлескен іс-шараларды анықтап, оларды нақты іске айналдыруы тиіс, қазақстандықтардың 30%-ы бҧқаралық спортқа тартылу керек делінген. Әрбiр мемлекеттiң ӛсiп-ӛркендеуi мен даму кӛрсеткiштерiнiң бiрi дене мәдениетінің жҥйесi, спорт. Мемлекеттi немесе белгiлi бiр ҧлтты кҥллi әлемге танытатын да спортшылар мен олардың жетiстiктерi, кӛрсеткiштерi. Әлемдiк қауымдастықта елеусiз мемлекет жазушылары, ғалымдарымен ғана емес, сонымен катар осы спорттың арқасында да бҥкiл әлемге танылады. Қазіргі таңда білім парадигмасының мәні баланы табысты ӛмірге даярлаумен анықталады. Бҧл мәселенің Қазақстан мектебінің дамуында ӛзіндік орны бар. Бірінші бӛлімде талданған ғылыми еңбектерде баланың табысты әрекетке ие болуына байланысты кӛптеген мәліметтер келтіріліп, жҥйеленді. Ендеше, осыған орай қазақ даласындағы мектептердің дамуында орын алған қарама-қайшылықтарды, ықпал еткен факторларды талдай отырып, педагогика тарихында «табысты әрекет» категориясының пайда болуын зерделейік. Қай ғасырда болсын ҧлт ӛмірін ӛркендетуші саналы да салауатты, ҧлтжанды, рухы биік, ақыл-парасаты мол, мәдени-ғылыми ӛрісі кең ҧрпақты тәрбиелеу – қоғам алдындағы басты міндеттердің бірі болып саналатыны белгілі. Әрбір халық ҧрпағын ӛзіне дейінгі қоғамда қолы жеткен жалпы адамзаттық ізгіліктерді жинақтап, ӛзінен бҧрынғы аға буынның ақыл-ойын, тәрбиелік тәжірибесін пайдаланбай ӛмір сҥрген емес. Бҥгінгі таңдағы білім беру жҥйесін реформалау мҧғалімнің кәсіби әрекетінің нәтижесіне және мазмҧнына жоғары талаптар қоюда. Сол талаптарды орындау мҧғалімнің кәсіби дайындығына байланысты. Олай болса, іс-әрекет табыстылығы ҧғымының мәнін анықтайық. В.Дальдың тҥсіндірме сӛздігінде «табыс» ҧғымы немесе тәрбиелік- білімдік жетістіктерге жету мҥмкіндіктері қалаған нәрсеге қол жеткізу деп тҥсіндіріледі [116]. Ең алдымен бҧл мәселені айқындау ҥшін қазіргі ғалымдардың еңбектеріне сҥйене отырып, зерттеу кезеңіндегі мектептердің мазмҧнын ашуға талпыныс жасайық. Таным диалектикасына сәйкес қарама-қайшылық дамудың қайнар кӛзі болып табылады. Яғни, кӛлем мен мазмҧнның ӛзара ықпалы, сандық кӛрсеткіштердің сапаға айналуына әсер етсе бҧл заңдылықтар аталған мәселені зерттеуге, талдауға мҥмкіндік береді. Н.Д.Хмельдің негіздеуіндегі педагогикалық ҥдерістің заңдылықтарына тоқталайық: - педагогикалық ҥдеріс қоғамның әлеуметтік-экономикалық қажеттілігіне байланысты; |