Неврология модуль
Дыбысты қабылдау. Түрлі жиіліктегі дыбыстарды қабылдау теориясы
жүктеу/скачать 1,79 Mb.
|
| Дыбысты қабылдау. Түрлі жиіліктегі дыбыстарды қабылдау теориясы.
Дыбысты қабылдау – дыбыс толқының бірнеше жүйелі бөлімдері бойынша тікелей етуі. Дыбыс толқындары құлақ қалқаны арқылы қабылданаы.Сыртқы есту жолы, дабыл жарғағы, есті сүйекшелері, лабиринт сұйықтығы және иірімді түтігіндегі негізгі жарғақ арқылы тікелей жеткізіледі. Дыбысты қабылдау теориялары. Резонанс теориясы (Гельмгольц, 1863) Гельгольц иірімді түтіктің негізгі мембранасында көлденең бағыт бойынша өтетін әр қилы болып келетін талшықтарға мән береді. Сөйтіп, жоғары дыбыстарға жауап ретінде негізгі мембрананың ызқа және де неғұрлым күшті керілетін талшықарды, ал төмен дыбыстарға жауап беретіндер әлсіз керілетін ұзын талшықтары резонанс жасайды деген қорытындыға келеді. Бірақ та бұл теория есту құбылысының физиологиялық негіздерін толықтай түсіндіре алмады. Интернер:Осы теорияға сәйкес дыбыстарды биіктік бойынша ажырату осы механизм арқылы іске асады. Әр түрлі ұзындықтың және әрқилы тартылудың арқасында негізгі мембрананың талшығы музыкалық аспап шегі сияқты өзінің үні болады, және әрбір талшық (немесе талшықтар тобы) бірігіп, тек сәйкес үнге тербеліс жасайды. Резонанс теориясына сәйкес биік дыбыстарға ұлудың негізгі мембранасының қысқа талшықтары, ал төменгі дыбыстарға – ұзын талшықтары жауап береді. M. basilaris арфа ішектері тәрізді меншікті жиілігі бар.Жоғары дыбыс әсерінен иірім түтіктің бас жағындағы қысқа талшықтар резонансқа ұшырайды. Төмен дыбыстар иірім түтіктің шыңындағы ұзын талшықтар тербеледі. Телефон теориясы (Резерфорд, 1880) Резерфордтың ұсынған телефондық теориясы бойынша, иірімді түтігінде дыбыс тербелісінің жиілігіне сәйкес биотоктар өндіріледі. Бұл потенциалдар есту жүйкесінің сабақтары арқылы миға жетеді. Кейінгі кезде бұл теория иірімді түтікте байқалатын микрофондық туындылармен дәлелденді. «Жарысқан толқындар» теориясы (Бекеши, 1960-1966) Жиілігі жоғары дыбыс толқындары сопақ терезе маңындағы шектелген бөліктегі перилимфаны тербелтеді және қысқа аймақта эндолимфаға беріледі. Төменірек дыбыстардан толқындар максимумы иірім түтіктің ортаңғы бөлігінде туындайды. жүктеу/скачать 1,79 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|