Of L. N. Gumilyov Eurasian National University педагогика. Психология. ӘЛеуметтану
DOI: https://doi org/10.32523/2616-6895-2021-134-1-26-34
жүктеу/скачать 3,76 Mb. Pdf көрінісі
|
| DOI: https://doi org/10.32523/2616-6895-2021-134-1-26-34
Поступила: 28.05.20 / Допущена к опубликованию: 7.07.20 Кіріспе Кез-келген қоғамның өмірі әлеуметтік бақылау мен басқарудың маңызды құралы болып табылатын әлеуметтік нормалар мен мінез-құлық үлгілерінің болуымен сипат- талады. Адамзат тарихында қалыптасқан нормативті шарттарға сәйкес барлық мүше- лері бірыңғай әрекет ететін қоғам табу мүм- кін емес. Орташа нормадан оң немесе теріс бағытта күрт ауытқу қоғамның тұрақтылығын бұзады. Соңғы онжылдықтарда біздің еліміз- де әлеуметтік нормалардың бұзылуы кең етек алып, бұл мәселені зерттеу ғалымдардың на- зарын өзіне аударды. «Девиант» термині кри- минология, педагогика, медицина, құқықтық статистика, әлеуметтану, психология және басқа ғылымдарда кең таралған [1]. Ауытқушылық туралы шетелдік зертте- ушілердің тұжырымдамалық тәсілдерінің алуан түрлерін бірнеше жетекші теори- ялық бағыттарға топтастыруға болады: био- логиялық, психологиялық және әлеуметтік ғылымдар [2,3]. ХІХ ғасырдың екінші жартысында органи- калық әлемде үстемдік ететін және биологи- ямен ашылған заңдылықтар арқылы қоғамды, әлеуметтік құбылыстарды және қоғамдық өмірдегі өзгерістерді түсіндіретін биологи- ялық теориялар дами бастады. Ауытқуды зерттеуде биологиялық мектептің ең жарқын өкілдері С.Лозбросо, Э.Крецчмер, В.Шелдон, Т. Прайс. ХІХ ғасырда итальяндық дәрігер С.Лом- бросо адамның девиантты әрекеті мен оның денесінің нақты физиологиялық құрылы- 27 № 1(134)/2021 ВЕСТНИК Евразийского национального университета имени Л.Н. Гумилева. Серия Педагогика. Психология. Социология BULLETIN of L.N. Gumilyov Eurasian National University. Pedagogy. Psychology. Sociology Series мы арасындағы байланысты анықтады. Кей- інірек әйгілі американдық дәрігер В.Шелдон ауытқуға бейім адамның физиологиялық типін анықтады. Оның ойынша, бұл дене құрылымының келесі эпитеттері бар мезо- морфты түрі: «ауыр салмақты», «бұлшықетті» және «атлетикалық». Сонымен қатар, атақты австриялық дәрігер - психиатр, психолог Э.Крецмер ауытқудың биологиялық тұжы- рымдамасын ұстана отырып, адамның дене құрылымымен оның мінез-құлқының өзара байланысы бар деп мәлімдеді [4]. жүктеу/скачать 3,76 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|