Өтемісова гүлмира Жеткергенқызы КӨнерген аталымдар


Мақшарда Боларсың, − деді, − дін аман!»  [Е.К] деген жолдарда  «махшар»



Pdf көрінісі
бет62/393
Дата14.10.2023
өлшемі2,71 Mb.
#114284
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   393
Байланысты:
жыр әдеби тил

Мақшарда
Боларсың, − деді, − дін аман!» 
[Е.К] деген жолдарда 
«махшар»
о дүниеде пенделердің жарық дүниедегі жасаған амалдарын 
тексеретін орын
деген мәнде қолданылған. Келтірілген деректерді негізге ала 
отырып, 
«махшар»
діни ұғымның өзек семасына 
о дүние
уәж (негіз, себеп) 
болғанға ұқсайды. Парсы тілінде
машhар
( показ, место выставления на
показ, выставка) көрсететін, сарапқа салатын орын
, көрме
[83,500 б] дегенді 
білдіреді. «
Махшар»
 
ақындар өмір сүрген тұста актив қолданылғанымен, қазір 


57 
атау күңірттенген, бірақ дін уағыздаушылардың тілінде жиі ұшырасатын сөз 
болып қалыптасты. 
Нұртуған мен Ерімбет шығармаларында кездесетін 
«аят» 
сөзінің
Н. Оңдасынов сөздігінде:
Аят –
1) белгі; 2) ғажап, тамаша, керемет; 3) діни. 
Құран тарауларының аты, Құран аяты − өлеңі, Құран сүрелерінің жеке-жеке 
сөйлемдері 
[70] деген үш түрлі мағынасы көрсетілген

«Аят»
араб тілінде 
аиатун
 
/знак, чудо; стих корона/ 
белгі; керемет; құранға жазылған өлеңдер
[71,60 б.] дегенді білдіреді. Бұл сөз дәл осы мағынада Нұртуған мен Ерімбет 
шығармаларында жиі ұшырасады: 
Әзелден асылы һақтың орны мағұлым, 
Орнына әзәзілдің барып еді. 
Аяттан 
оқып көрер сенбегендер, Кәламда һақ 
Расуліге жазып еді 
[Е.К]. 
Ғайсадан бес жүз алпыс тоғыз жыл соң, Ақ нәби 
ұзап кетіп сонда туған. Дүниенің 
аяты 
бар көрсең оқып, Бұл жалған саруар 
үшін жаратылған 
[Н.К.ІІт]. Екі ақында да «аят» діни ұғымда құран мағынасын 
білдіреді. Яғни 
«аят»
сөзінің түп мағынасы 
құраннан алынған сөйлемдер, құран 
тараулары
себеп болған. 
Ақындар тілінде жиі ұшырасатын көнерген аталымдардың бірі парсыдан 
енген 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   393




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет