Бастауыш сынып оқушыларын сыни тұрғыдан ойлау технологиясы стратегиялары бойынша оқыту, үйрету барысында мынадай қорытыныды жасауға болады: 1. Оқушыөмірге деген өз ойын білдіретін жазу стилін табады. 2. Жаңа білім бойынша өз жобалары, модельдері, болжамдарын тыңдап, талқылайды (өздеріталдайды, бір-бірін тыңдайды) 3. Өзіндікқорытыныдылары, оныңқаншалықтығылыми, шындыққа жақын екенін саралайды. 4. Білімді өз бетімен алуға деген ынтасын, шығармашылық жұмыстарғақабілетін, танымпаздық белсенділіктерін арттырады. 5. Білім дəрежесі деңгейін саралау /өзіндік талдау, синтез, бағалауының деңгейіқалыптасады/. 6. Бір-бірімен ынтымақтастығы, пікірлерін айта білуі, қорғай білуі, айтыса білуге дағдыланады. 7. Оқушыларда жазу кезінде ғажайып ойлар пайда бола- ды, сонымен қатарөзінің жəне өзгеледің пікірі мен тəжірибесіне құрметпенқарауғаүйренеді. 8. Оқушы əрекеті адамның ойлау қабілетін дамытады жəне ол кітап оқыған кезде өз ойын тұжырымдайды. 9. Оқушыларөз ойымен, іс-тəжірибесімен, пікірлерімен бөлісуге үйренеді, бұл бағыт топпен жұмыс істеуге мүмкіндік береді. 10. Жұмыс барыстарын алмасу арқылы оқушыныңөз ойын ашық, жасқанбай айтуға, басқа адамның ойын дұрысқабылдауға үйренеді. Өзіндік жұмыс тапсырмалары: 1. Дəстүрлі оқыту мен оқу мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлауды дамыту технологиясы арқылы оқытудың мақсаты мен міндетініңөзгеру кестесін толтықтырыңыз. Дəстүрлі оқыту Сын тұрғысынан ойлау арқылы оқыту Оқушы - білім мен дағдыны игереді; - т.б. - өзін-өзі дамыту жəне өзін- өзі жетілдіру - т.б. Оқуүдерісі - тəжірибе мен білімді игеру; - т.б. - оқушының жекелей дамуы, жеке тұлғаныңқалыптасуы, өзін-өзі жетілдіру; - т.б. Нəтиже - оқушыларды болашақ тыныштықты, бір қалыпты, жоспарлы өмірге дайындау, - т.б. - қазіргі мектепте, қазіргі ұжымда жайлы ォөміргеサ жағдай жасау; - т.б. 2. ォОқу мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлауды дамытуサ технологиясы бойынша мақсаттары мен тəсілдерінің мəліметтер кестесін толтырыңыз: Кезеңдері Шақыру Іске асыру Рефлексия Мақсаты -оқыпүйренушінің өткен білімі мен тəжірибесін өзекті ету; - т.б. - оқыпүйренуші- мен жаңа білімді алу; - т.б. - жаңа білімді беру; - 306 307 Тəсілдері - ォМиға шабуылサ; - т.б. - инсерт əдісі бойынша белгілеумен мəтін оқу - т.б. - Инсерт таңбалау кестесі; - т.б. Нəтижелер - маңызды тəжірибе; - т.б. - жүйелі білім; - т.б. - берілген білім; - т.б 3. ォОқу мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлауды дамытуサ технологиясында __________жиі қолданылатын стратегияларды сипаттаңыз: Стратегия атауы Мазмұны Инсерт Миға шабуыл Топтық пікірталас Үзілістермен оқу жəне Блум сұрақтары Кластерлер Синквейн ォЖетілдірілген дəрісサ Эссе Басты терминдер Шатастырылған логикалық баулар ォБілемін – Білгім келеді – Білдімサ кестесі Өзара сұрақ Ұсынылатын əдебиеттер: 1. Мирсеитова С. С. Словарь RWCT. – Алматы: Верена, 2005. 2. Стилл Д. Ж., Мередит К., Темпл Ч., Вальтер С. Сын тұрғысынан ойлауды дамыту құрылымының оқу жоспары. Оқу мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлауды дамыту бағдарлама жобасы үшін дайындалған əдістемелік құрал. – Алматы, 1998. 3. Темпл Ч., Стилл Дж., Мередит К. Бірлескен оқу. ォСыни ойлауды оқу мен жазу арқылы дамытуサ жобасы үшін əзірленген V құрал. – Алматы, 1998. 4. Темпл Ч., Стилл Дж., Мередит К. Сабақтарды жоспарлау жəне бағалау. ォСыни ойлауды оқу мен жазу арқылы дамытуサ жобасы үшін əзірленген VI-құрал. – Алматы, 1998. 5. Темпл Ч. Стратегии для использования в любых предметных областях. – Алматы, Фонд ХХІ век, 2002. 6. Темпл Ч. Критическое мышление и критическая грамотность. – Перемена, Международный журнал о развитии мышления через чтение и письмо, 2005, том 6, №2. 7. Фостер К. Вводные вопросы для активизации критического мышления. – Перемена, Международный журнал о развитии мышления через чтение и письмо, 2004, том 5, №4. 8. Хербек Дж., Бейер К. Обучение критической грамотности: Как помочь будущим учителям осознать роль чтения и письма в раскрепощении личности. – Перемена, Международный журнал о развитии мышления через чтение и письмо, 2003, том 4, №4. 9. Дьяченко В. К. Новая дидактика. – М.: Народное образование, 2001. 10. Таубаева Ш. Т., Барсай Б. Т. Оқытудыңқазіргі технологиялары. Алматы, 2005. 11. ƏбдіғалиевҚ. Осы заманғы педагогикалық технологиялар. – Алматы, 2004. 12. Өстеміров К. Қазіргі педагогикалық технологиялар мен оқытуқұралдары. – Алматы, 2007. 13. ЖүнісбекƏ. Қазіргі заманғы педагогикалықтехнология негізі – сапалы білім. – //Қазақстан мектебі, №4, 2008. 14. Педагогические технологии: Методические рекомендации /Сост. А. П. Чернявская. – Ярославль:изд-во ЯГПУ им. К.Д.Ушинского, 2002. 15. Селевко Г. К. Современные образовательные технологии. – М.: Народное образование, 1998. 16. Монахов В. Проектирование и внедрение новых технологий обучения. – М.: Педагогика, 1990 г. 308 309 14. ОҚУШЫНЫҢ БІЛІМ ДЕҢГЕЙІН ЖЕТІЛДІРУ ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ 14.1. Дидактикалық бірліктерді ірілендіру – математикалық білім беру технологиясы Дидактикалық бірліктерді ірілендіру деп аталатын математи- калық білім технологиясы 1964-1996 жылдар арасында академик П. М. Эрдинестің жетекшілігімен жүргізілген теориялық жəне тəжірибелік ізденістердің, практикалық, жұмыстың нəтижесінде өмірге келді. П. М. Эрдниев ォдидактикалық бірліктерサ деген ұғымды осыдан 20 жыл бұрын енгізген. Автор оқу материалынан кіші көлемде берілетін ақпаратты алып тастамай, тек олардыңқұрылымынөзгертіп, ірілендіріп беруді ұсынады. Бұл жағдайда материал терең меңгеріліп, ойлауға, дамуға өріс ашылады. Академиктер В. Журавлев, А. Маркушевич, т.б. бұл технологияныңтиімділігін атап өтіп, ォғасыр идеясыサ деп таныған. Жоғарыда аталғанғалымдардың ой-пікірлерімен келісе отырып, оқушының ақыл-ойының дамуы, математикалық ой-өрісінің кеңеюі, танымдыққабілеттерінің дамуы дəл осы əдістемені қолдану барысында жеделдейтіндігін өмір көрсетіп отыр деуге болады. Оқушының білімінің сапасына əсер ететін факторлардың бірі оқулық болса, ондағы жаттығулардың мəні, мағынасы, мүмкіндіктерінің рөлі зор.