Оқулық Алматы «Атамұра» 2018 (ХVІІІ-ХІХ ғасырлар) ҚазаҚстан тарихы
жүктеу/скачать 7,89 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 3. Аңырақай шайқасы.
- 4. Билiк үшiн бақталас күрес және бiртұтас халық майданының ыды рай бастауы.
| 2. Бұланты шайқасы. Жоңғар хандығына қарсы
ұзаққа созыл ған күресте 1728 жылы Ұлытаудағы Бұланты өзе нi н iң бойында, Қа расиыр деген жерде қазақ жасақтары iрi же ңiс ке жеттi. Қарулы күш тердiң құрамындағы жауынгерлер дiң жалпы саны 60 мың адамға жеткен едi. Қанды шайқас болған жер дiң аты «Қалмаққырылған» деген атау мен де қазақ халқының есiнде тарихи атау ретiн де мәңгi сақ талып қалды. Сол шай қас та жоңғарлардың он мыңға жуық жау ын герлерi қаза тапты. Бұланты өзе нi нiң бо йын дағы жеңiс жауынгер лер дi рух тандырып, жігерлендіре түсті. Жоң ғарлар- дың жер қа йыс қан қалың қолы же ңiлiстiң не екенiн бiлмейдi деген жалған аңыз ды жоққа шығарды. Бұл жеңіс Аңырақай шайқасында жау ды есi нен тандыра, ойсырата соққы берудiң сенiмдi кепi лiне айнал ды. 3. Аңырақай шайқасы. Қазақ халқының жоңғарларға қарсы азат тық күресi бары сында- ғы өте елеулi оқиға – Аңырақай шайқасы. Бұл шайқас 1730 жылғы көктемде Бал қаш көлiнiң оңтүстiк-батыс жағын дағы Итiшпес Алакөл деген жерде болды. Шайқасқа Кiшi жүз дiң ханы Әбiлқайыр тiкелей басшылық еттi. Оған қазақтың үш жү зiнiң жасақтары қатысты. Аңырақай шайқасында қазақтар жауға естерiнен тандыра күш тi соққы бердi. Шай- қас даласында жоңғарлардың есеңгiреген, жеңiлiс ке ұшы рап, аңырап қалған жерi Аңы- рақай деп аталып кеткен кө рi недi. Үш жүздiң хандары мен сұл тан дары бұрынғы ала- уыз дықты қойып, күш бiрiктiрудiң арқасында жауға қарсы жұмыла кү ресiп, тамаша жеңiске жеттi. Бұл жеңiс үш жүздiң күш-жiгер бi рiк тiруiнiң қисынды әрi заңды нәтижесi болды. Ұзақ жылдар ға созылған қазақ- жоңғар соғысында түбегейлi өзгерiс жа салды. Жоңғарлар қазақтардан тартып алған жерлерiн тас тай қашты. 4. Билiк үшiн бақталас күрес және бiртұтас халық майданының ыды рай бастауы. Аңырақай шайқасынан кейiн жау түбегейлi жеңілген жоқ едi. Бiрақ тап осы кезде сұлтандар мен хандар арасында тақ таласы Бұланты-Бiлеутi шайқасы. Р. Қожағұлованың суреті анықта! Жоңғарлармен шайқаста өз өлкеңнен шыққан қандай батырларды білесің? Неліктен Аңырақай шайқасы қазақ-жоңғар соғысындағы түбегейлі бетбұрыс деп саналады? Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 |