129
2.5. ЛЕУМЕТТІК САТАНДЫРУ — ДЕНСАУЛЫ
ОР АУ САЛАСЫНДА ТР ЫНДАРДЫ
ЛЕУМЕТТІК ОР АУ МЕХАНИЗМІ РЕТІНДЕ
2.5.1. Шет елдердегі медициналы* са*тандыру жJйесіні'
эволюциясы
2.5.1.1. Германия мен Францияда(ы са*тандыру медицинасы
Германияда 1883 жылы абылдан ан сатандыру заы бойынша
сатандыру медицинасы дамуда (О. Бисмарк
1
задарынан).
Германияда медициналы сатандыру леуметтік сатандыру ж-
йесіні жалпымемлекеттік б лімі болып табылады. Ол сырат, ктім,
алдын алу, ай ылы жа дайда, жалпы тжірибелік дрігерде емделген-
де, мамандарда, амбулаторияларда, йде, стационарда, стоматология-
лы к мек к рсетуде, дрі-дрмектермен амтамасыз етуде жне т.б.
кезінде медициналы к мекпен амтамасыз етеді. Медициналы са-
тандыру а кететін "ралдар ЖІR 8,1% "райды жне ш айнар к з-
дерінен "ралады: орды ебек аысыны 6,5% сатандырыл андар
здері т лейді, сонша к лемде ызметкерлер, ал ал ан аржыны мем-
лекет бюджеттен береді.
Денсаулы сатау бойынша барлы операцияларды, я ни, касса-
лар ызметін басару жне дрігер "ралдарыны шы ындарын, ас-
социациялар а біріктірілген, 1200-ден астам сатандыру кассалары
жзеге асырады. Кассаларды бірнеше трлері дстрлі сатандыры-
лады: жергілікті (ж"мыссыздар а жне сатандырыл андарды отбасы
мшелеріне), т"р ылыты жері бойынша; ндірістік (ж"мыс орны бо-
йынша); теіздік; ауылшаруашылы; эрзацкассалары (негізінен ыз-
меткерлер шін).
Т"р ындарды 90%-дан астамы сатандырумен амтыл ан. Ауат-
ты азаматтар к бінесе ерікті сатандыруды олданады, сондай-а, олар
леуметтік жйе жне мемлекеттік сатандыру (3%- а жуы) бойын-
ша да сатандырыла алады. Шартты бірліктердегі немесе пунктердегі
медициналы ызметтерге тарифтер дрігерлік жне сатандыру ассо-
цияцияларымен наты уаытта жне мезгілдермен айта арастырылу
бекітіледі.
1
Оларды біріншісі — «ж"мысшыларды сырат жа дайларына байланысты сатандыру
туралы за» 1883 жылы абылданды. Содан бері Германияда, одан кейін баса да елдер-
де (соны ішінде, 1912 жылдан бастап Ресейде де), медициналы сатандыру жйесіндегі
"йымдар а бастама берген («Бисмарк жйесі»), осы ан "сас задар абылданды.
130
II Блім. Медицина леуметтануы
Германияда ы медициналы к мек "рылымын басару жне
"йымдастыру экономикасы дамы ан елдерге тн болып келеді. Жал-
пы"лтты баылауды Федералды денсаулы сатау министрлігі жне
леуметтік к мек жзеге асырады. Айматарда сйкес министрліктер,
оларды органдары жне мекемелері бар. Муниципалды мекемелер
жергілікті билік органдарыны, сйкесінше кеестер, комитеттер жне
т.с.с. арама ына кіреді. Барлы медициналы мекемелер ш кімшілік
дегейде ызмет етеді: федералды, айматы, жергілікті. Медициналы
кімшіліктер олармен ты ыз арым-атынасына арамастан, сатан-
дыру кассаларына жне оларды ассоциацияларына зіні юрисдик-
циясын таратпайды. Сонымен бірге, аулылар атарында сатандыру
"йымдарына баылауды жзеге асыратын ксіпода, дрігерлік сатан-
дыру кассаларыны зіндік ассоциацияларынан баса ебек, білім ми-
нистрлігі, баса да "йымдар, сондай-а, денсаулы сатау министрлігі
рекет етеді.
Францияда медициналы мекемелер ш кімшілік дегейде орна-
ласан: жалпы"лтты, айматы, жергілікті. Барлы мекемелерді 2/3
жуы ы айматы жне жергілікті мекемелерде, жергілікті, зіндік не-
месе топты тжірибеде медициналы ызметкер ж"мыс істейді. Фран-
цияда ы денсаулы сатау а негізінен жеке меншік, жалпы тжірибелік
дрігер — отбасылы дрігер тн.
Елдегі "рылымды "йымдар а жне басару а денсаулы сатау
министрлігі жне жан"ялар, айматарда ы денсаулы сатау департа-
менттері, муниципальды органдар, аудандарда ы инспекциялар кіреді.
Баса да елдердегі медициналы сатандыру секілді Францияда ы ме-
дициналы к мекті амтамасыз ету к здері болып ж"мыс берушілерді
салымдары — 13,5% ебекаы оры, сатандырыл андар — 6,5% (бар-
лы ы 19% — е к бі медициналы леуметтік сатандыруды лесіне
тиеді) жне мемлекеттік бюджеттен биліктік ассигнованиялар болып
табылады.
леуметтік сатандыруды жиырмадан астам трлері белгілі, со-
ны ішінде бірнеше медициналы трлер бар: ауру бойынша, жктілік
кезіндегі ж"мыс абілетсіздігі, ай ылы ои алар, жктілік жне боса-
ну а байланысты жне т.б. (денсаулы сатау а кеткен шы ындарды
75%-нан кем емес). ал андары жеке меншік "ралдарымен, ерікті ме-
дициналы сатандырумен амтамасыз етіледі. 90% астам сатандыру
компанияларынан т"ратын леуметтік сатандыру жйесі айматарда ы
зіндік б лімдері бар жне онымен дрігерлер жне медициналы меке-
мелер келісімшарт жасайтын, жалпы"лтты "йымдармен баыланады.
2.5. леуметтік сатандыру — денсаулы орау саласында трындарды...
131
Медициналы ызмет ба асын кімет анытайды жне немі ай-
та арастырылып отырылады. леуметтік сатандыру жйесінде (бар-
лы т"р ындарды 80%-дан астамы амтыл ан) медициналы к мек
шы ындарыны шамамен 75% жзеге асырылады. детте науас к р-
сетілген барлы ызметтерді немесе оны бір б лігін т лейді, ал о ан
медициналы к мек шін 75% сатандыру "йымдар жне дрі дрмек
шін 70–90% айтарады.
Науастар а жне дрігерлерге баылауды, Германияда ы сияты,
жалпы "лтты сатандыру "йымдары, сатандыру компанияларыны
ассоциациялары жне дрігерлік ксіподатар, ебек, леуметтік ор-
ау, денсаулы сатау министрлігі жне т.б. жзеге асырады.
Достарыңызбен бөлісу: |