Оқулық Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі оқулық ретінде бекіткен

50 

тәуелсіз бизнесмен болу мҥмкіндігі;

нарықта жақсы беделі бар сауда маркасы атынан ӛз бизнесін жҥргізу 
қҧқығы;

бизнес пен маркетингтің бейімделген тҧжырымдамасын қолдану;

сәйкес аядағы сарапшылардан басқарушылық кеңес алу мҥмкіндігі;

бірлескен қызметті жҥзеге асыру есебінен жарнамаға деген шығындарды 
азайту;

бастапқы оқу және білімін жетілдіру барысында бас фирманың 
қызметтерін пайдалана алу мҥмкіндігі;

бизнес мектебінде оқымай-ақ немесе осы салада ӛз бизнесін жҥргізбай-
ақ, ӛз ісін бастау мҥмкіндігі;

франчайзердің қолдауы арқасында қателерді болдырмау.
Бірақ, бҧл артықшылықтарды жҥзеге асыру мҥмкіндіктері кӛптеген 
жағдайларға байланысты болады. Мысалы, ең алдымен нарықтағы 
франчайзердің имиджіне, франчайзиге берілетін технологияның ғылыми-
техникалық деңгейінен, ӛндірілетін тауарлардың (жҧмыстарын, қызметтің) 
сапасынан, осы тауарларға деген сҧраныс сипатына және бәсекелік ортаның 
жағдайына тәуелді. Барлық жағдайларда франчайзинг жҥйесіне қатысу немесе 
оның қандай да бір нарықтарға немесе кәсіпкерлік аяларына тарату туралы 
шешім қабылдау ҥшін ҧсынылатын қызметтің бизнес-жоспары қажет.
Сонымен қатар, 
франчайзингте белгілі бір кемшіліктер
бар, кемшілікті 
есепке алу франчайзер ҥшін де, франчайзи ҥшін де маңызды. Франчайзингтік 
келісімшарт франчайзер мен франчайзидің қарым-қатынастарын анықтайды, 
және франчайзиді қорғайтын бірқатар ережелерді қамтиды. Бҧл ережелер 
франчайзерге франчайзимен келісім шартты ҥзіп жіберуді қиындатады.
Франчайзи франчайзердің қызметкерлерді болып табылмайды. Олар 
бизнестің тәуелсіз иелері болып табылады. Франчайзингтік келісімшарттың 
болуы жағдайында да, франчайзимен ӛз бизнесінде жҥзеге асырылатын 
мәмілелерді бақылауда белгілі бір қиындықтар туындауы мҥмкін. 
Кӛптеген тҧтынушылар әрбір франчайзингтік кәсіпорынды ортақ тауарлық 
белгімен жҧмыс жасайтын кәсіпорындардың бірегей желісінің бӛлігі ретінде 
қабылдайды. Егерде қандай да бір франчайзи ӛз бизнесін нашар жҥргізсе, ол 
барлық франчайзингтік жҥйеге әсерін тигізеді. Франчайзи франчайзерға жалпы 
сатылымдар сомасы туралы есеп беріп отыруға міндетті.
Кез-келген 
франчайзингтік 
жҥйенің 
жҧмысы 
франчайзердің 
интеллектуалды меншігі болып табылатын қағидалар мен стандарттарға 
негізделеді. Бизнестің мҧндай қағидалары коммерциялық қҧпияны сипаттайды 
және франчайзингтік жҥйенің негізгі табысы болып табылады. Франчайзи 
франчайзинг бағдарламасы бойынша оқу барысында, кейбір коммерциялық 
қҧпияларға қол жеткізеді. Франчайзингтік келісімшарт франчайзиге мҧндай 
ақпаратты таратуға тыйым салғанымен, іс – әрекет барысында ондай жағдай 
жиі кездеседі.
Франчайзи есебі бойынша франчайзингтік қатынастар оған ҥлкен 
шектеулер қояды деп есептегендіктен, ӛз бизнесін ашу ҥшін франчайзермен 

51 
келісім шартын бҧзғысы келеді, ал ӛз кезегінде франчайзерге тікелей бәсекелес 
болады.
Франчайзи франчайзингтік жҥйенің ережелерін қатал ҧстануы тиіс. Олар 
ҧсыныс енгізе алады, бірақ бизнесті ҧйымдастыру әдісін ӛзгерте алмайды. 
Франчайзингтік келісімшартқа сәйкес франчайзи франшизаның тауарлық 
белгісін пайдалану мен кҥнделікті операцияларға қатысты арнайы ережелерді 
ҧстануы 
тиіс. 
Мҧндай 
шектеулер 
тҧтынушыға 
ҧсынылатын 
ӛнім 
ассортиментіне, 
жҧмыс 
уақытының 
ҧзақтығына 
қызмет 
кӛрсету 
ерекшеліктеріне қатысты болуы мҥмкін. Франчайзи, осы шектеулерге 
франчайзилік келісімшартқа байланысты іс-әрекеттер басталмай тҧрып келісім 
шарт болу керек.
Франчайзи ӛз бизнесінің тәуелсіз иелері ретінде сипатталғанымен, ол 
франшиза иелерінің желісінде маңызды буын болып табылады. Әрбір жеке 
франчайзи басқалары ҥшін бизнесте тең қҧқылы әріптес болуы қажет. 
Потенциалды франчайзи франчайзер ҧсынатын қолдау мәндерін анықтау 
ҥшін, франчайзингтік жҥйенің жҧмысымен мҧқият танысып алуы керек. 
Франчайзер тарапынан жеткіліксіз қолдау болған жағдайда, франчайзингтік 
жҥйенің кҥші әлсірейді. 
Франчайзи франчайзердің қаржылық жағдайы туралы толық мәліметпен 
танысуы керек. Себебі, франчайзер ӛзін банкрот деп жариялаған жағдайда, 
франшизаны сатып жіберуі мҥмкін немесе басқа да қолайсыз салдар туындауы
мҥмкін. 

жүктеу/скачать 2,45 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: