Оқулық "Білім беруді дамытудың федералды институты"
жүктеу/скачать 9,08 Mb. Pdf көрінісі
|
| 1
орнына Е 1 + А; Е 2 орнына Е 2 + А т.б. Бҧл жағдайда электродты потенциалдардың бҥкіл шкаласы ауытқиды, бірақ (Е 2 + А) - (Е 1 + А) = = Е 2 - Е 1 айырмашылығы бҧрынғысынша электрохимиялық реакцияның жиынтық ЭҚК білдіреді. Басқа салыстыру электродтарына қатысты ӛлшенген потенциалдарды стандартты сутегі электродының қатысына қарай жеңіл есептеп шығаруға 154 болады. Сутегі шкаласындағы электродтың стандартты потенциалы стандартты сутегі электроды (сол жағындағы) мен зерттеліп отырған электродтың (оң жағындағы) стандартты жағдайлардағы (потенциал анықтаушы заттардың белсенділігінің мәні бірге тең болғандағы) потенциалынан қҧралған электрохимиялық тізбектің электрқозғалтқыш кҥші ретінде анықталады. Электродтың стандартты потенциалын Е °-мен белгілейді. Тотықсыздану реакциясының стандартты потенциалы мәні реакцияға қатысатын заттардың санына байланысты емес. Шын мәнінде, электродтың потенциалы реакцияның жҥру кҥшіне, яғни электрондарды тасымалдау кҥшіне ғана байланысты. Демек, стандартты потенциал тӛмендегі екі теңдік формасында жазылған реакциялар ҥшін бірдей болады: Ag + + e =Ag 2Ag + + 2e = 2Ag Электродтардың стандартты потенциалдары және оған жауап беретін электродты реакциялар анықтамаларда берілген. Электродты потенциалдың таңбасы тотығу-тотықсыздану жҥйесі компонентінің тотығуға немесе тотықсыздануға бейімділігін сипаттайды. Мейлінше жоғары оң стандартты потенциал жағдайында тотыққан форма – кҥшті тотықтырғыш, ал қалпына келтірілген форма – әлсіз тотықсыздандырғыш болады. Сәйкесінше, мейлінше жоғары теріс стандартты потенциал жағдайында тотығу-тотықсыздану жҥйесінің қалпына келтірілген формасы – кҥшті тотықсыздандырғыш, ал тотыққан форма – әлсіз тотықтырғыш. Мысалы: Zn| Zn 2 + ■! Cu 2+ 1 Cu| Zn электрохимиялық тізбегінде Cu 2 + катиондарыы металды мырышты тотықсыздандырады (металды мырыш Cu 2 +катиондарын тотықсыздандырады): Cu 2 + + Zn → Zn 2 + + Cu. Стандартты потенциалдар кестесінің кӛмегімен әртҥрлі Электрод Тотықсыздану реакциясы Е °, В Zn 2+ 1 Zn Zn 2+ + 2e → Zn мейлінше әлсіз мейлінше кҥшті отықтырғыш қалпына келтіргіш - 0,763 Cu 2 +|Cu Cu 2+ + 2e→ Cu мейлінше кҥшті мейлінше әлсіз тотықтырғыш тотықсыздандырғыш +0,337 155 электрохимиялық тізбектер қҧруға, оларда жҥретін химиялық реакциялардың бағыты мәселесін шешуге, бҧл реакциялардың тепе-теңдік константасын есептеуге болады. Мысал ретінде Co 2+ |Co и Ag + |Ag, электродтарынан электрохимиялық тізбек қҧрастырайық, сондай-ақ, барлық бірліктердің белсенділігі бірге тең болғандағы тізбектегі ӛздігінен жҥріп жатқан реакцияның бағытын анықтау мәселесін шешейік. Осы электродтарға стандартты потенциалдар кестесінде берілген тотықсыздану реакциялары мен оған сәйкесетін стандартты электродты потенциалдардың мәнін жазайық: Электрод тотықсыздану реакциясы Е 0 В Co 2+ |Co Co 2 + + 2e→ Co -0,277 Ag + |Ag Ag+ + e →Ag +0,799 Электрохимиялық тізбек: Металды кҥміс пен салыстырғанда металды кобальт мейлінше кҥшті тотықсыздандырғыш (стандартты потенциал E 0 Co 2+ /co мейлінше теріс); демек, кобальт электрондар береді. Алынған электрохимиялық тізбекте: Co→ Co 2+ + 2e тотығу реакциясы және Ag + + e→ Ag тотықсыздану реакциялары ӛздігінен жҥреді. Тотығу-тотықсызданудың жиынтық реакциясы: Co + 2Ag + → Co 2+ + 2 Ag Егер потенциалды анықтайтын иондардың белсенділігінің мәні белгілі болған жағдайда электродты потенциалдың шынайы, стандарттан ӛзгеше мәнін анықтауға болады. жүктеу/скачать 9,08 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|