Оқулық физика 9 проект башарұлы Р. т б


еркін түсу Свободное падение



Pdf көрінісі
бет4/219
Дата22.12.2023
өлшемі5,74 Mb.
#142615
түріОқулық
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   219
еркін түсу
Свободное падение
Free fall
қозғалыс траекториясы
траектория
движения
Trajectory of
motion
шеңбер бойымен 
бірқалыпты қозғалыс
равномерное движение 
по окружности
Uniform motion along a 
circle
Сызықтық, бұрыштық 
жылдамдықтар
линейные, угловые 
скорости
Linear, angular
velocities
Центрге тартқыш үдеу
Центрестремительное 
ускорение
Centripetal
acceleration


6
ПРОЕКТ
1. Біз 7-сынып физикасында 
әлемде орын алатын сан алуан өзге-
рістерді 
табиғат құбылыстары
деп атаған едік
. Табиғат құбылыс-
тарының ішінде 
механикалық құбылыстар
айрықша орын алады. 
Оларды физиканың механика бөлімі зерттейді.
Механика
– 
кинематика, динамика
және 
статика
деп аталатын үш 
бөлімнен тұрады. 
Механиканың негізгі есебі:
қозғалыстағы дененің кез 
келген уақыт мезетіндегі орнын анықтау
болып табылады.
Кинематика
деп денелердің массалары мен өзара әрекеттесу күш-
терін ескермей, олардың қозғалыстарын зерделеп зерттейтін механика 
бөлімін айтады.
Динамика
деп денелерге түсірілген күштерді ескере отырып, олар-
дың қозғалыс заңдылықтарын тағайындайтын механика бөлімін айтады.
Статика
деп күш түсетін денелердің тепе-теңдік шарттарын анық-
тайтын механика бөлімін айтады.
Біз бұл тарауда кинематика тұрғысынан 
механикалық қозғалыс- 
тарды
сипаттайтын боламыз.
Механикалық қозғалыс
деп денелердің кеңістікте уақыт өтуіне 
қарай бір-бірімен салыстырғандағы орын ауыстыруларын айтады.
2. Механикалық қозғалыстарды сипаттау үшін кинематикада 
кеңіс-
тік, уақыт, координата, материялық нүкте, траектория, жүрілген 
жол, орын ауыстыру, қозғалыстардың салыстырмалылығы, жылдам-
дық, үдеу
деп аталатын базалық ұғымдар мен шамалар қолданылады. 
Кейбір аталған ұғымдар мен физикалық шамалардың анықтамалары 
7-сынып физикасында (§7–§11) берілген болатын. Алғашқы анықтамалар 
мен түсініктерге арқа сүйей отырып, кинематикалық ұғымдарды бірте-
бірте тереңірек қарастыратын боламыз. Сондықтан жаңа материалдарды 
жоғары деңгейде игеру үшін оларды қайталап, білулерің парыз.
7-сыныпта өте қарапайым қозғалысты – материялық нүктенің 
Ох
өсінің бойымен 



t
2
– 
t
1
уақыт аралығындағы түзу-сызықты бірқалыпты 
қозғалысын қарастырдық. Мұндай қозғалыста 

жылдамдық пен 

x
орын ауыстыру векторлары және жүрілген 
s
жол бір түзудің бойында 
жатады. Сондықтан орын ауыстыру векторының 

x

x
2
– 
x
1
модулі 
жүрілген 
s
жолдың ұзындығына тең болады:

x

x
2
– 
x


s
. Мұндай 
§1.
 
МЕХАНИКАЛЫҚ ҚОЗҒАЛЫС


7
ПРОЕКТ
жағдайда 
бірқалыпты түзусызықты қозғалыстың теңдеуі
мына фор-
муламен өрнектелетінін білеміз:

= ∆
x

t
немесе 

= ∆

x
t
.
(1.1)
Енді біз күрделірек 
қисықсызықты қозғалыстарды
(мысалы, шеңбер
немесе парабола бойларындағы қозғалыстарды) қарастыратын боламыз. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   219




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет