Республикасы
жүктеу/скачать 7,73 Mb. Pdf көрінісі
|
147 Республикалық бюджеттік қаражат есебінен, 78 - і жоғары оқу орнының жеке қаражаты есебінен аккредиттелді. Аккредиттелген білім беру бағдарламасының құрылымында бакалавриаттың 25 мамандығы және магистратураның - 16 мамандығы ұсынылды. Ең көп бағдарлама «Техникалық ғылымдар мен технологиялар» бағыты бойынша - 60 %, ең аз «Әлеуметтік ғылымдар, экономика және бизнес» (16,7%), «Білім беру» (10%) және «Жаратылыстану ғылымдары» (3,3%) бағыттары бойынша ұсынылды. Осылайша, жоғарғы оқу орындарының білім сапасына кепілдік беру жүзеге асырылып, стратегиялық мақсатымызға жету бойынша нақты іс - шаралар қабылданды. Қазақстандық жоғарғы және жоғарыдан кейінгі білімнің бәсекеге қабілеттілігін жүзеге асыру мақсатында жетекші әлем университеттерінің халықаралық рейтингісіне қатысуды жалғасыра беру ұсынылады. ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА Ұлттық білім беру статистикасы және бағалау орталығы 148 Негізгі қорытындылар мен ұсыныстар : • 2011 жылы жоғары оқу орындарының қысқартылуларына қарамастан студенттер контингентінің өсуі байқалды. Жоғарғы оқу орындарын одан әрі оңтайландыру үрдісін - ресурстық әлеуетті, оның ішінде сапалы профессорлық - оқытушылық құрам және материалдық - техникалық базаны есепке ала отырып нығайту ұсынылады. • Жоғары және жоғарыдан кейінгі білім беру сапасын арттыру, бәсекелестік орта құру мақсатында ЖОО - нің жіктеушілік жүйесі енгізілуде, ол инновациялық қызметке бағдарланған. Жаңа жәктеуіштің тиімді қызметі үшін ЖОО - дың әр түріне өлшемдік жүйе енгізу маңызды болып отыр. • Таңдау бойынша компоненті бакалавриатта 55% - ға, магистратурада - 70%- ға, докторантурада до 90% - ға дейін ұлғайды. Білім беру бағдарламаларының мазмұнын жетілдіруді жұмыс берушілер мен шетелдік стратегиялық жоғары оқу орындары - серіктестер арқылы жалғастыру керек. • Жоғары оқу орындарын оқу – әдістемемен қамтамасыз ету сапасы мен деңгейінің айтарлықтай артуы байқалады (230 мыңнан аса дана оқулық шығарылған). Сонымен қатар, жоғарғы оқу орындарының оқулықтарын мемлекеттік тілде әзірлеу мен басып шығаруды, сондай - ақ жетекші шетелдік ғалымдардың оқулықтарын мемлекеттік тілге аударуды да жеделдету ұсынылады . • Болон процесі принциптерін одан әрі жүзеге асыру үшін ҚР БҒМ Болон процесі академиялық ұтқырлық орталығына жоғары білім беру жаһандық кеңістігіне кірігу бойынша жоғары оқу орындарынң қызметтерін үйлестіру. • Қазақстандық 42 алдынғы қатарлы ЖОО - ларда жыл бойы ғылыми - зерттеу және оқытушылық қызметті 1717 шетел ғалымдары жүзеге асыруда. Республика ЖОО - на тартылған шетелдік ғалымдарының шетелдік ғалымдарының жұмысының нәтижесі болуы үшін сапалық таңдау жасау мен ұзақ мерзімге келуі механизмін жете қарау керек. • 107 білім беру бағдарламалары бойынша халықаралық мамандандырылған аккредитациядан республиканың 20 ЖОО - ы өткен. Қазақстандық жоғары білім берудің бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ету мақсатында әлемнің алдынғы университетінің алдынғы қатарлы халықаралық рейтингілеріне қатысуды жалғастыру қажет. ЖОО аккредитациялаудың тәуелсіз ұлттық моделін жүзеге асыру үшін Республикалық ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА Ұлттық білім беру ститистикасы және бағалау орталығы 149 Аккредитациялық кеңсті құру және ұлттық аккредитациялық орындар реестрін қалыптастыруды тездету керек. • 2011 жылы шетелдік студенттер саны 10,4 мың адамды құрады. Жоғары білім беру жүйесіне шетелдік студенттерді тарту үшін ағылшын тілін оқытатын бөлімдер ашу және ЖОО мамандықтар бағдарламасын кеңейту керек. • Жоғары және жоғарыдан кейінгі білім беру жүйесінде білім беру жүйесіндегі білім алушылардың шәкіртақы көлемі 2010 жылмен салыстырғанда 30 % ұлғайған. 2011 жылы 70,4 % студент баспанамен қамтамасыз етілді. Студенттердің заманауи жатақханаларын салуды жеделдету және олардың әлеуметтік - тұрмыстық жағдайын жақсарту бойынша жұмыстарды белсендіру қажет. • Жоғары оқу орындарында бірлескен басқару жүйесіне бақылаушы және қамқоршылық кеңестерді енгізу заңнамамен бекітілді. Бірлескен басқару жүйесін енгізудің тиімділігі үшін «Назарбаев Университеті» ДБҰ тәжірибесін жоғары білім беру жүйесінің қазіргі күнгі менеджментінің үлгісі ретінде таратуды іске асыру қажет. ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА Ұлттық білім беру статистикасы және бағалау орталығы 150 3. ЖАСТАР САЯСАТЫ Қазақстандағы мемлекеттік жастар саясатының басты басымдығы жастардың қызығушылықтары мен қабілеттеріне сәйкес еркін әлеуметтік дамуына, шығармашылық ықыластарына құқық беру үшін жағдай жасауы . Республика жастарының әлеуетін дамыту тетігін іске асыруда Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Жастар саясаты жөніндегі Кеңес маңызды рөл атқарады. Нормативті - кеңесші орган ретінде ол мемлекеттік жастар саясатын жүзеге асыру бойынша бірқатар шаралар кешенін әзірледі. 2011 жылы оның жұмыс форматы жүйелі түрде қайта қаралды. Кеңесте қаралған өзекті мәселелерді қалыптастыруда жастардың ауқымды ат салысуы қамтамасыз етіледі. Талқыланған мәселелер және қабылданған шешімдер туралы ақпарат барлық жастар үшін қолжетімді. Республика жастарының ең үздік жобалары мен идеяларын іріктеу мақсатында интернет - байқау өткізу үшін арнайы www.zhaskenes.kz интернет - сайты құрылды. Республиканың әр аумағында облыстық және Астана қаласының Ішкі саясат басқармасы және Алматы қаласының Жастар саясаты басқармасы қызмет етеді. Жастар саясаты мәселелері бұқаралық ақпарат құралдарында (БАҚ) кеңінен жарияланады. Жастар ұйымдарының ресми сайттары қарқынды дами бастады. Жастармен кері байланысты қамтамасыз ету үшін арнайы www.zan.zhastar.kz сайты жарыққа шықты . ҚР БҒМ 2011 жылғы мәліметтері бойынша Республика деңгейінде БАҚ - та жастар саясаты саласына 1 882 (63,9%) – өңір бойынша 1 064 (36,1%) материал (соның ішінде ақпарат агенттігі – 448, телерналар - 616, интернет - сайттар - 401) жарық көрген (3.1- сурет). 3.1- сурет. БАҚ - тың республикалық және өңірлік деңгейде ұсынған ақпараттарының пайыздық үлесі Дереккөз: ҚР БҒМ мәліметтері Қазақстандық жастар қоғам құрылымын жаңғырту үдерісінде ерекше орын алатын жарқын әлеуметтік - демографиялық топ болып табылады. Қазақстан Республикасының Статистика агенттігі мәліметтері бойынша 2011 жылы республикадағы жастардың жалпы 36,1 63,9 Аймақтық деңгей Республикалық деңгей ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА Ұлттық білім беру ститистикасы және бағалау орталығы 151 саны (14 - 29 жас) 4 483 285 (27%) адамды құрады. 2009 жылмен салыстырғанда бұл көрсеткіштің 2,7 %- ға өскені және 2010 жылмен салыстырған 1,3 %- ға төмендегені байқалады (3.2- сурет). 3.2- сурет. Халық құрылымындағы жастар саны, адам саны бойынша Дереккөз: ҚР Статистика агенттігі Аймақтық салыстырулар бойынша жастардың басым бөлігі Оңтүстік Қазақстан (16,4%) және Алматы облыстарына (11,3%), Астана (5%) және Алматы (9,3%) қалаларына тән. Қаладағы халықтың көші - қон үдерісі жастардың қоғам дамуындағы рөлінің артқанын дәлелдейді. ҚР Статистика агенттігінің мәліметтері бойынша Астана қаласы халқының өсу динамикасы, соның ішінде жастар санының өсуі жағынан тұрақты оң динамикаға ие. 2011 жылы 2009 жылмен салыстырғанда Астанадағы жастар саны 25,8 пайызға артты. Бұған қоса, осы көрсеткіштің Астана қаласын (2010 жыл – 213 970, 2011 жыл – 221 723 адам) Алматымен (2010 жыл – 423 409, 2011 жыл – 420 842 адам) салыстырғанда азайғаны байқалады. Маңғыстау және Ақтөбе облыстарындағы жастар санының біршама өскендігі тіркелген (3.3 - сурет, қосымша, 3.1 - кесте). 3.3- сурет. Аймақ бөлісіндегі жастардың пайыздық үлесі Дереккөз: ҚР Статистика агенттігі 3 872 566 4 358 925 4 500 814 4 483 285 1999 жыл 2009 жыл 2010 жыл 2011 жыл 4,6 4,7 11 3,3 3,9 6,6 8,2 5,4 4,2 2,7 16 4,5 4 8,5 4 8,3 4 5,1 11,3 3,3 3,6 6,2 8 5 4,3 3,3 16,4 4,1 3 8 5 9,3 2009 жыл 2011 жыл ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА Ұлттық білім беру статистикасы және бағалау орталығы 152 ҚР Статистика агенттігінің мәліметі бойынша 2011 жылы жас тұрғындардың жас топтары құрылымында 19- дан 23 жас аралығындағы (9,9%) жастардың басымдығы тіркелген (3.4- сурет ). 3.4- сурет. Жас топтары бойынша жастардың пайыздық үлесі, 2011 жыл Дереккөз: ҚР Статистика агенттігінің мәліметтері Қалалық жерлердегі жастар санының басымдылығы бұрынғыдай сақталған. Бұл дерек ауыл жастарының білімді жалғастыру және жұмысқа орналасу мақсатында қалаға келуімен түсіндіріледі. Қала жастарының басым бөлігі Қарағанды, Оңтүстік Қазақстан және Шығыс Қазақстан облыстарына сәйкес келеді (3.5 - сурет, қосымша, 3.2 - кесте). 3.5- сурет. Қала /ауыл шеңберіндегі жастардың пайыздық үлесі Дереккөз: ҚР Статистика агенттігі Ауыл жастарының басым бөлігі Оңтүстік Қазақстан, Алматы және Жамбыл облыстарында тұрады. Керісінше, Қостанай, Қарағанды және Павлодар облыстарында аталмыш көрсеткіштің төмендегені байқалады (қосымша, 3.3 - кесте). Гендерлік статистиканың мәліметтері бойынша республика халқының жалпы жастар санында ерлердің басымдылығын алға шыққан. Егер Оңтүстік Қазақстан жастарының жалпы санының 0,5% ерлер құраса, Ақтөбе облысында және Астана мен Алматы қалаларында әйелдер 0,5% құрап отыр (3.6 - сурет, қосымша, 3.4 - кесте). Гендерлік теңдік тек ерлер мен әйелдердің сандық ара қатынасын ғана емес, сонымен бірге олардың қоғамдағы орнын анықтайды. Жас әйелдер ерлермен тең дәрежеде қоғам өмірінің барлық салаларында, саясатта да, ел экономикасында да өздерін әлеуметтік ортаға бейімдеуге тырыса отырып, оған белсенді қатысуда. 9% 9,90% 8,10% 24- 28 жас 19- 23 жас 14- 18 жас 50 ,4 49,6 55,1 44,8 қала ауыл 2009 жыл 2011 жыл ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА Ұлттық білім беру ститистикасы және бағалау орталығы 153 3.6- сурет. Гендерлік белгі бойынша жастардың пайыздық үлесі % Дереккөз: ҚР Статистика агенттігі Жастар өміріндегі білім, адам капиталының негізі ретінде, оның болашағын анықтайды, оның еңбек нарығында бәсекеге қабілеттілігін және жетістікке жету мүмкіндігін арттырады. 2011 жылы мектептік білім беру жүйесімен 14 - 18 жас аралығында 780 850 адам қамтылса, бұл көрсеткіш 2009 жылмен салыстырғанда 67 307 адамға кеміген. Аталмыш факторлар оқушылар жасының 90 - шы жылдардың басындағы көрсеткішке сәйкес келетіндігімен түсіндіріледі, яғни ол кезеңде туу көрсеткішінің төмендігі байқалған. Техникалық және кәсіптік білім беретін 896 ұйымда 600 751 қыздар мен жеткіншектер білім алады. Бұған қоса, кәсіптік лицейлермен салыстырғанда колледждерде оқитын жастар үлесінің оң басымдылығы тіркелген. Егер кәсіптік лицейлерде 110 958 адам оқыса, колледждерде – 489 793 адам оқиды. Жастар санының өсу үрдісі жоғары білім беру жүйесінде байқалады. Республиканың жоғары оқу орындарында 629 507 жастар білім алады(3.7 - сурет). Жоғары оқу орындарында оқитын жастар санының өсуі объективті факторлармен түсіндіріледі (таңдау және қолжетімділік). Жоғары білім алу еңбек нарығындағы қатаң бәсекесімен бірге заманауи әлем талаптарының ажырамас бөлігі болып табылады . 3.7- сурет. Білім беру ұйымдарының түрлері бойынша оқитындардың пайыздық үлесі Дереккөз: ҚР БҒМ мәліметтері 50,1 49,9 ерлер әйелдер 19 18 17 14 13 13 14 13 14 2009 жыл 2010 жыл 2011 жыл Мектеп (14 -18) ТжКБ ЖОО ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА Ұлттық білім беру статистикасы және бағалау орталығы 154 Қазақстан жастарына әлемнің алдыңғы қатарлы халықаралық жоғары оқу орындарында білім алуға бірегей мүмкіндік ұсынылып отыр. 7000 астам ұл мен қыз Қазақстан Республикасы Президентінің «Болашақ» халықаралық стипендиясы бойынша оқу бітіріп келді . Әлемнің 27 елінде елдің экономикасын дамытуға арналған 77 мамандықтар бойынша 2 790 стипендия иелері білім алуын жалғастыруда. 2011 жылы академиялық білім алу үшін «Болашақ» халықаралық стипендиясын тағайындау жөніндегі конкурста 1 882 адам, ғылыми тәжірибеден өтуге – 143 адам қатысты . 2010 жылмен салыстырғанда олардың саны (2 279) 511 адамға өскен. Шетелде білім алуға болатын белгілі елдер Ұлыбритания (42%), АҚШ (24%), Ресей (7%) және басқа мемлекеттер (27%) (3.8 - сурет). 3.8- сурет. «Болашақ» бағдарламасы бойынша оқытатын елдердің географиясы Дереккөз: «Халықаралық бағдарламалар орталығы» АҚ мәліметтері «Болашақ» бағдарламасы бойынша білім алып келген жастар жұмысқа орналасуға және мемлекеттік қызметке түсу кезінде зор мүмкіндікке ие. «Халықаралық бағдарламалар орталығы» АҚ 2011 жылы 85 меморандумға мемлекеттік органдармен, жоғары оқу орындармен, ғылыми - зерттеу институттарымен, ұлттық компаниялармен келісімдерге қол қойды. Еңбекпен өтеу бойынша келісім - шарт міндеттерін орындау шеңберінде 2005 -2011 жылдары түлектерден 2 205 адам еңбек қызметтерін жүзеге асырды (3.9 - сурет). ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА Ұлттық білім беру ститистикасы және бағалау орталығы 155 3.9- с урет. Келісім - шарт міндеттерін орындау шеңберіндегі түлектердің жұмысқа орналасуы Дереккөз: «Халықаралық бағдарламалар орталығы» АҚ мәліметтері Жастар саясатын жүзеге асыру аясында, білім беруді дамытудың 2020 жылға дейінгі Мемлекеттік бағдарламасының басты бағыттарының бірі кеңес беретін, ақпараттық - талдау, оқыту және т.с.с қызметтерді көрсететін жастардың үкіметтік емес ұйымдары негізінде облыстық және республикалық әлеуметтік қызметтерді дамыту болып табылады. 2011 жылы жастарға кеңесшілік, ақпараттық - талдау және оқыту көмегін 19 ресурстық жастар орталықтары көрсетті . Олардың 3 - уі республикалық деңгейде. Олардың қызметі жастар ұйымдарына қолдау көрсетуге, халықаралық серіктестікті дамытуға және республика жастарын мемлекеттік жастар саясатын іске асыру туралы ақпараттандыруға бағытталған. 16 өңірлік ресурстық орталықтар қызметтерінің басты бағыттары ауыл жастарын қолдау және дамыту (Ақмола облысы), жастардың кәсіпкерлігін дамыту және қолдау (Ақтөбе облысы), жас мүгедектерді қолдау (Атырау облысы) (3.1 - кесте). 3.1- кесте. Республиканың ресурстық орталықтары Аймақ Қызметтік бағыттары Ақмола Ауыл жастарын қолдау және дамыту Ақтөбе Жастардың кәсіпкерлігін дамыту және қолдау Алматы Жастар арасындағы суицидтің алдын алу Атырау Жас мүгедектерді қолдау Шығыс Қазақстан Зерттеу - талдау орталығы Жамбыл Жастар арасындағы құқық бұзушылық пен қылмыстың алдын алу Батыс Қазақстан Жас отбасыларды қолдау және отбасы мен неке құндылықтарын насихаттау Қарағанды Жұмысшы жастарды қолдау Қостанай Жастар арасындағы бұқаралық спортты насихаттау Қызылорда Жастарға экологиялық тәрбие беру Маңғыстау Толеранттық таным құндылықтарын насихаттау және жастар арасында этникааралық қазақстандық үлгіні көрсету Павлодар Саяси мәдениетті көтеру Солтүстік Қазақстан Тарихи құндылықтарды насихаттау Оңтүстік Қазақстан Жастар арасында тарихи және мәдени мұраны насихаттау Астана қаласы Жастар саясатын талдау және болжау Алматы қаласы Жастардың қоғамдық - саяси белсенділігін арттыру Дереккөзі: ҚР БҒМ мәліметтері 8,60% 9,60% 21,20% 56,50% 2,50% 1,60% Мемлекеттік органдар Мемлекеттік мекемелер Ұлттық компаниялар, мемлекеттік қатысуымен компаниялар Жеке меншік компаниялар Халықаралық компаниялар Коммерциялық емес компаниялар жүктеу/скачать 7,73 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|