С. Г. Тажбаева Редакция алқасы



Pdf көрінісі
бет106/587
Дата06.01.2022
өлшемі7,04 Mb.
#13134
1   ...   102   103   104   105   106   107   108   109   ...   587
Байланысты:
ped and psy 2 nomer 2016.compressed (1)

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2 (50), 2016 ж. 
59 
дербестікпен сипатталады. Алайда, олардың арасында диалектикалық өзара байланыс бар. Сонымен 
қатар, қоғамда қарым-қатынас заңдарына бағынатын іс-`рекет түрлері көп. Білім берудің кез келген 
буынындағы  педагогикалық  іс-`рекет  –  солардың  бірі.  Осы  орайда  қарым-қатынастың  маңызын 
В.А.Кан-Калик «Педагогикалық процесстерде өзара қатынасқа оқыту мен т`рбиелеудің көп құрамды 
пирамидасы тұрғызылады; сол арқылы педагогтің балаларды білуі мүмкін болады; баланың өзін-өзі 
жасампаздықпен дамуына жағдай жасалады» деп түсіндірген [2-36б]. 
Расында, педагогикалық іс-`рекеттің негзгі формалары қарым-қатынас жағдайы болып табылады. 
Д`ріс,семинар,емтихан, бақылау кезінде ж`не рефератты,курстық жұмысты, диплом жұмысын қорғау 
–  б`рі  оқытушымен  білімгерлер  арасындағы  өзара  `рекеттесу,  өзара  қатынас  арқылы  жүзеге 
асырылады.  Сондай-ақ,  білім  берудің  көптеген  жаңа  тұрғыларының  психологиялық  мазмұны 
«субъект-объект»  негізіндегі  емес,  «субъект-субъект»  негізіндегі  өзара  `рекеттесу  мен  өзара  қаты-
настың  приоритетті  болуымен  ерекшеленеді.  Ал,  білім  берудегі  қиындықтардың  көп  бөлігі  к`сибі 
педагогикалық  қарым-қатынастың  диформациясының  салдары  екенін  педагогикалық  психология 
саласындағы  зерттеулер  көрсетеді.  Оқытушы  мен  білімгерлердің  арақатынасы  `рқашанда  біркелкі 
жақсы  бола  бермейді,  оған  өзара  қарым-қатынастағы  бақталастық  `сер  етуі,  тіпті  жай  ғана  қарым-
қатынастың  өзінен  де  кикілжің  пайда  болуы  мүмкін.  Оның  пайда  болу  себептері  `ртүрлі  педа-
гогикалық  кикілжіңнің  `леуметтік-психологиялық  механизімі  сияты,  жеке  тұлғалық  кикілжіңдер  де 
болады.  Ол  педагог  пен  студент  арасындағы  қарым-қатынастың  бұзылуы  ретінде  айқын  көрініс 
береді, соңынан оқытушының өз ұстанымын бекітуге тырысуы ж`не оқушыны `ділетсіздікке қарсы 
шығаруға  тырысумен  жалғасады.  Міне,  сол  үрдісте  қарым-қатынастағы    кедергілер  педагогикалық 
кикілжіңнің механизмін түсіну үшін оның формуласын анықтау қажет. Кикілжің – күреске `келетін, 
қайшылықтар мен себептердің `серінен туындайтын жанжал. Оқытушы ұжымның арасында болатын 
кикілжіңнің себептері: бір-біріне `деттен тыс қылықтар таныту; сабақ кестесінің дұрыс қойылмауы; 
оқу орында ойластырылмаған жаңа өзгерістер; өзгенің міндеттерін нақты бір оқытушыға жүктеп қою; 
педагогикалық  жүктеменің  тең  бөлінбеуі;  `кімшілік  қянат  ж`не  қаржылық  қысым;  `леуметтік-
педагогикалық  үдерістегі  өзге  де  оқытушылар  тарапынан  болған  `ділетсіз  кін`лауға  оқытушының 
қорғансыздығы, білім берудің жоғары органдарының қызметкерлері, студенттердің ата-аналары ж`не 
олардың  өздері.Оқытушылар  ортасындағы  болатын  кикілжіңнің  осы  аталған  түрлерін  біріктіретін 
болсақ,оларды екі негізге енгізуге болады. 
1.  Қарым-қатынас  м`селесі,  мысалы:  ашушаңдық,  өзгелердің  кемшіліктеріне  төзімсіздік  таныту, 
өз-өзіне жоғары баға беру, психологиялық үйлесімсіздік ж`не тағы басқадай. 
2.  Білім  беру  мекемесінің  «Бастық  –  бағынушы»  қағидасы  бойынша  құрылған,  ескерілген 
`кімшілік басқару жүйесі. 
Кикілжіңнің педагогикалық себептері: dдетте, мұндай себептерге мыналар жатады: 
– оқытушының сабақ үстінде студенттің мінез-құлқын бақылауына мүмкіндігі аз;  
– кикілжің  жағдайында  қаншалықты  ку`герлер,  өзге  студенттердің  болуына  қарамастан, 
педагогтің өзінің `леуметтік м`ртебесін сақтап қалуға тырысуы; 
– студенттің  кикілжің  `рекетіне  оқытушының  баға  беруі,  оның  `деттері,  жеке  бас  ерекшеліктері 
туралы м`ліметтің аз болуы; 
– оқытушы мен жекелеген студенттер арасындағы мінез қатынасы; 
– «Қатандық зиян келтірмейді» ұранына негізделген қарым-қатынас түрі; 
– Оқытушының жеке тұлғалық сапасы ( көңілді адам болуы, кек алушылық, ашушаңдық); 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   102   103   104   105   106   107   108   109   ...   587




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет