С. Г. Тажбаева Редакция алқасы



Pdf көрінісі
бет481/587
Дата06.01.2022
өлшемі7,04 Mb.
#13134
1   ...   477   478   479   480   481   482   483   484   ...   587
Байланысты:
ped and psy 2 nomer 2016.compressed (1)

Түйін  сөздер:  педагогикалық  диагностика,  бақылау,  бағалау,талдау,диагностика  нысаны  мен  субъектісі, 
диагностика `дістері. 
 
Қазіргі кездегі өзгерістер, экономиканы дамытудағы стратегиялық жаңа бағдар, жедел ақпараттану 
мен  `леуметтік  даму  қарқыны  білім  жүйесіне,  к`сіби  мамандар  даярлауға  зор  талап  қояды.Қоғам 
өзінің `леуметтік экономикалық ж`не рухани дамуының мазмұны мен сипаттарының өзгеруіне ж`не 
еңбек  сапасына  талаптың  күшеюіне  байланысты  өз  ісін  жетік  білетін  ж`не  к`сіби  біліктілігі  биік 
мамандарды қажет етеді. 
Дамыған  елдердің  жоғары  мектебі  қоғам  талаптарын  қанағаттандырудың  бірнеше  үрдістерін 
қарастырады:  жоғары  білімді  демократизациялау;  ғылымды,  білімді  ж`не  өндірісті  интеграциялау 
түрі ретінде ғылыми оқу өндірістік кешендер құру; оқытуды ж`не студент еңбегін дараландыру, білім 
беруді  ізгілендіру;  жоғары  білімді  компьютерлендіру;  оқытушылардың  к`сіби  даярлығына  жоғары 
талап қою, жоғары оқу орнында оқытушы кадрларды даярлау мен олардың к`сіби деңгейін көтеруде 
педагогика мен психологияның рөлін көтеру, т.с.с.Мұндай процесс `ртүрлі елдерде өздерінің ұлттық 
ерекшеліктеріне, экономикалық жағдайына, білім беру жүйесінің д`стүрлеріне қарай `ртүрлі деңгей-
де көрініс тапқан. 


Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2 (50), 2016 ж. 
325 
Біздің  елімізді  дамытудың  қазіргі  `леуметтік  экономикалық,  саяси  жағдайлары  ж`не  жоғары 
дамыған  елдердің  прогресшіл  т`жірибесі  білім  берудің  мазмұнын  жаңарту  ж`не  мамандар  даярлау-
дың  сапасын  жетілдіру  қажеттілігін  тудырады.  Қазақстан  Республикасының  «Қазақстан-2050  Стра-
тегиясында» [1] педагогикалық қоғамдастықтың алдында ауқымды міндет тұрғандығы, ол білім беру-
дің жаңа моделін құрып, оны сынақтан өткізу, т`жірибеге енгізудің негізгі принциптері көрсетілген. 
Онда: «мамандар даярлау жүйесінде білім берудің жоғары сапасын қамтамасыз етуде жоғары білімді 
дамытудың  негізгі  үрдісі  мамандар  даярлау  сапасын  арттыру,  білім  беру  ж`не  ақпараттық  техно-
логияны жетілдіру болып табылады. 
Қазіргі  кезде  оқу-т`рбие  процесін  басқарудың  тиімді  құралдарының  бірі  ретінде  диагностика 
танылып  отыр.  Ол  оқу  процесінің  алғышарттарын,  жағдайларын  ж`не  н`тижелерін  кеңінен  ж`не 
жанжақты  талдауды  қамтамасыз  ететін,  білім  беру  процесінде  болып  жатқан  барлық  өзгерістерді 
түсіндіретін  құрал  деп  есептеледі.Сондықтан  қазіргі  заманғы  педагог  «педагогикалық  диагностика» 
ұғымының м`н-мағынасын, оның құралдары мен т`сілдерін, диагностикалық жұмыстардың түрлерін, 
т.с.с. білуі қажет. Осыларға байланысты нақты `діснамалық аппаратты, педагогикалық  диагностика 
ж`не  ғылыми-педагогикалық  зерттеудің  логикасын,  `дістерін  меңгерген  жаңа  мұғалім  даярлау 
проблемасы аса маңызды болып отыр.  
Педагогикалық  диагностика  м`селелерінің  қарастырылу  жағдайы  оқытуды  диагностикалауға 
арналған арнайы зерттеулердің жеткіліксіздігімен, бұл м`селеге байланысты зерттеулерде орта ж`не 
жоғары  мектеп  арасында  сабақтастық  жоқтың  қасы  екендігімен  ерекшеленеді.  Болашақ  бастауыш 
сынып мұғалімдерінің диагностикалық білігін қалыптастыру үшін бұл проблема ерекше өзекті, себебі 
болашақ  бастауыш  сынып  мұғаліміне  білім  берудегі  диагностика  м`селесі  қазіргі  педагогикалық 
технологияларды  дайындау  ж`не  білім  беру  процесіне  енгізумен  байланысты  ж`не  оларды  жүзеге 
асыру  мұғалімдерден  диагностикаланатын  мақсаттар  жүйесін  құру,  оқыту  процесін  жетістіктерге 
бағыттау,  ағымдық,  аралық  ж`не  қорытынды  н`тижелерді  бағалау,  оқушылардың  тұлғалық  сапала-
рының өзгеруін талдау сияқты жаңа арнайы біліктерді талап етеді.  
Диагностикалаумен  тығыз  байланысты  бақылау  мен  бағалау  м`селелеріне  психологтардың 
(З.И.Калмыкова,  Н.А.Менчинская,  Н.Ф.Талызина,  Л.М.Фридман,  т.б.),  педагогтардың  (Ю.К.Бабан-
ский,  М.Н.Скаткин,  В.М.Полонский,  т.б.),  `діскер-математиктердің  (В.Г.Дорофеев,  Ю.М.Колягин, 
А.Д.Семушин,  А.С.Шепетов,  т.б.)  зерттеулері  арналғанын,  білім  беру  сапасы  менеджменті  жүйесін 
дайындауға  отандық  ғалымдардың  (А.Т.Балықбаев,  С.М.Өмірбаев,  М.Ж.Жадрина,  Г.З.Байжасарова, 
С.Н.Лактионова ж`не т.б.) еңбектері арналғанын айқындадық. 
Педагогикалық диагностика `дістерін қолдану оқу н`тижелерін түсіндіру ж`не көрсетудің ғылыми 
негізде жасалған диагностикалау құралдарымен қамтамасыз етілген жағдайда ғана табысты болатын-
дығы  көрсетілген.80-90-шы  жылдары  педагогика  ғылымында  д`стүрлі  «оқушылардың  білім  ж`не 
білігін  тексеру  ж`не  есепке  алу»  терминімен  қатар  кеңінен  «диагностика»  термині  де  қолданылды, 
атап айтқанда В.И.Каганның, М.А.Сыченниковтың, В.П.Симоновтың, И.П.Подласыйдың П.И.Пидка-
систыйдың ж`не т.б. жұмыстарында кездесті. 
1987 жылы «Мектептегі педагогикалық диагностика» кітабы шықты (Я.Л.Коломенский, А.И.Коче-
тов, И.И.Прокопьев) [2], 1991 жылы К.Ингенкамптың «Педагогикалық диагностика» [3] атты кітабы 
біздің елде пайда болды. 1993 жылы Б.П.Битинас ж`не Л.И.Катаева педагогикалық диагностиканың 
м`нін,  функцияларын  ж`не  перспективаларын  зерттеді  [4],  Е.А.Михалычев  педагогикалық  диагнос-
тика  теориясының  негізгі  ережелерін  анықтады  [5].  Ресейде  2000-шы  жылдары  мұғалімді  диагнос-
тикалық іс-`рекетке даярлау проблемасына байланысты диссертациялар қорғалды. 
Педагогикалық  диагностика  м`селелеріне  байланысты  еңбектерді  талдау  зерттеушілер  оқыту 
процесіндегі диагностика функцияларын да назардан тыс қалдырмағанын, оның оқушының да мұға-
лімнің де іс-`рекетіндегі ролін айқындағанын көрсетеді. Мұғалім диагностиканың көмегімен п`ннен 
білім алу процесіндегі оқушылардың мүмкін болатын с`тсіздіктерінің себептерін анықтайды, оқушы-
ны тек қол жеткен н`тижелер бойынша ғана емес, нақты н`тиже алу барысында пайдаланған таным-
дық  т`сілдері  бойынша  да  бағалайды;  оқыту  процесінде  оқушының  алға  ұмтылу  қарқынын,  оның 
дамуындағы  жеке  бағыттылығын  ж`не  т.с.с.анықтайды.  Дұрыс  ж`не  уақытылы  қойылған  диагноз-
дың  болмауы  оқу  материалын  меңгеру  туралы  толық  ақпарат  жоқтығынан  мұғалімнің  жұмысы 
тиімсіз болады. 
Сонымен  оқыту  процесіндегі  диагностика  нысаны  оқушының  іс-`рекеті  болып  табылады.  Оқы-
тудағы  диагностика  м`селелері  бойынша  жұмыстарды  талдау  диагностиканың  келесі  жалпы  дидак-
тикалық мақсаттарын бөлуге мүмкіндік берді: 




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   477   478   479   480   481   482   483   484   ...   587




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет