С. Г. Тажбаева Редакция алқасы



Pdf көрінісі
бет483/587
Дата06.01.2022
өлшемі7,04 Mb.
#13134
1   ...   479   480   481   482   483   484   485   486   ...   587
Байланысты:
ped and psy 2 nomer 2016.compressed (1)

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2 (50), 2016 ж. 
327 
• білімгерлердің диагностикалық білікті жүйелі ж`не бірізді игеруін қамтамасыз ету ж`не с`йкес 
біліктердің қалыптасу деңгейін бірізді қадағалау. 
Бұл көрсетілген к`сіби білім беру міндеттерін шешу болашақ бастауыш сынып мұғалімінің диаг-
ностикалық  білігін  қалыптастыру  технологиясын  құру  негізіне  салынған  жалпы  ж`не  жекелей 
қағидаларды жүзеге асырумен байланысты.  
Мұғалімнің  диагностикалық  білігін  қалыптастыру  көзқарасынан  қарағанда  бұл  қағида  техноло-
гияның келесі негізгі шарттарын сипаттайды: диагностиканы іске асырудағы `р білімгердің субъек-
тивті  т`жірибесін  айқындау,  оны  талдау  ж`не  `леуметтендіру;  диагностикалық  біліктерді  игеру 
бойынша білімгерлердің оқу жұмысының қалыптасып келе жатқан т`сілдерін қадағалау; `дістемелік, 
оның  ішінде  диагностикалық  білікті  орындауда  `ртүрлі  мазмұнды  т`жірибе  алмасуға  бағытталған 
оқытушы мен білімгердің ынтымақтастығы;білімгердің тұлғалық маңызды к`сіби сапаларын норма-
тивті іс-`рекет (яғни теориялық оқуда алатын үлгі, нормативтер) игеру арқылы ғана емес, сол сияқты 
өздік танымдық іс-`рекет процесінде субъективті т`жірибені үнемі байыту, өңдеу де арқылы  дамы-
татын жағдайлар жасау. Бұл қағиданы жүзеге асыру болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің диаг-
ностикалық  іс-`рекетті  ұйымдастыру  т`сілдерін  ж`не  іске  асыруды  тез  ж`не  тиянақты,  жеңіл  ж`не 
берік  игеруін  қамтамасыз  етуге  мүмкіндік  береді,  яғни  танымдық  қабілетті  тұлғалық  қасиеттер 
ретінде қалыптастыру. 
Сонымен,  диагностикалық  білікті  қалыптастыру  технологиясын  құрудың  негізгі  ережелерін 
бөлейік:  
1.  Технологияны  жобалаудың  негізгі  идеясы  (`діснамасы)  ретінде  болашақ  бастауыш  сынып 
мұғалімін диагностикалық іс-`рекетке даярлау тұжырымдамасы болады. Оның жоғарыда көрсетілген 
қағидалар негізіндегі басты ережелері келесі болады : 
• білімгерді толыққұқықты субъект ретінде `дістемелік білім беру процесіне кірістіретін тұлғалық-
бағдарлық тұрғыдан оқыту; 
• біріншіден, тұлғалық-бағдарлық оқыту тұжырымдамасын жүзеге асыруға, екіншіден, `дістемелік 
даярлаудың тиянақты бөлігі ретінде бастауыш сынып мұғалімінің диагностикалық білігінің моделін-
де  көрсетілген  диагностикалық  біліктерді  игеруге  мүмкіндік  беретін  іс-`рекеттік  т`сіл,  үшіншіден, 
технологияны  жобалау  негізіне  мұғалімнің  `дістемелік  дайындығының  негізгі  қағидалары:  п`ндік 
мазмұнның білімділік құндылығының приоритеттілігі ж`не оны ғылыми ізденіс `діснамасына с`йкес 
беру т`сілдері, оқушыларды дамыта оқыту технологиясы ж`не т.с.с. салынған.  
2. Дайындалған технологияның `діснамалық негізіне мақсатты жобалау дидактикалық тұжырым-
дамасы да кіріктірілген. Бағдарламалық-мақсаттық жоспарлау қағидалары ж`не `дістемелік жүйенің 
тұлғалық  бағдарлау  негізінде  біз  диагностикалық  іс-`рекетті  игеру  деңгейлерін  болашақ  бастауыш 
сынып мұғалімін `дістемелік даярлау мақсатында иерархия ретінде бөлдік.  
3.  Дайындалған  технология  мазмұны  диагностикалық  `рекеттерді  кіріктіруді  ескеретін  қосымша 
ж`не  бағдарламалық-мақсаттылық  жоспарлау  қағидасы;  жеке  тапсырмалармен  бірге  сол  диагности-
калық  `рекеттерді  іске  асырудың  с`йкес  процедураларын  қосу  негізінде  жобаланды.  Ары  қарай 
болашақ  бастауыш  сынып  мұғалімдері  диагностикалық  іс-`рекетке  теориялық  ж`не  практикалық 
даярлау  негізіне  `дістемелік  п`ндер  циклынан  қандай  п`ндер  мазмұнының  сұрақтары  алынғанын 
көрсетеміз.  
4.  Дайындалған  технологияның  процесуалдық  жағы  `дістемелік  даярлықтың  тиянақты  бөлігі 
ретінде  диагностикалық  іс-`рекетті  игеру  бойынша  білімгерлердің  өздік  оқу  жұмысының  түрлері 
арқылы ашылады. Бұл кезеңді дайындауда біз таным процесінің негізгі кезеңдері жайындағы психо-
логтар,  дидакттар  ж`не  `діскерлердің  қорытындыларына  сүйендік.  Оқу  процесінің  негізгі  бөлім-
дерінің  таным  кезеңдерімен  ж`не  білім,  білік,  дағдылар  қалыптастыру  деңгейлерімен  бірлігі  бізге 
диагностикалық  `рекеттердің  мазмұны  мен  құрылымын  түйсіну  кезеңінде  тиімді  болатын  білімгер-
лердің өздік оқу жұмысының түрлерін бөліп көрсетуге мүмкіндік береді.   
5.  Дайындалған  технологияның  құралдық  жағы  оқытудың  д`стүрлі  құралдарымен  қатар  жаңа 
ақпараттық технологиялар пайдалануға негізделген.  
6. Бақылаудың рейтингтік жүйесінің теориялық негіздері оқытудың кредиттік жүйесі болды.   
Диагностикалық білікті игерудегі білімгерлердің өздік жұмысының басқа бір түрі реферат дайын-
дау,  диагностикалық  тапсырмалар  дайындау  т`сілдерін  талдау  ж`не  түсіну,  эксперимент  жүргізіп, 
н`тижелерін  өңдеу,  зерттеулер  жүргізу  ж`не  т.с.с.  Көбінесе  мұндай  жұмыс  білімгерлер  ғылыми-
практикалық  конференцияларға  дайындалуда,  курстық  ж`не  дипломдық  жұмыстар  орындау  бары-
сында  жүзеге  асады.  dр  сабақта  диагностикалық  `рекеттердің  мазмұнын  талдау  қазіргі  мектеп 


Вестник КазНПУ им. Абая, серия«Педагогические науки», №2 (50), 2016 г. 
328 
мұғалімінің  жаңа  позициясын  қалыптастыруға  мүмкіндік  береді.  Қазіргі  мұғалім  –  оқушылардың 
білімді меңгеру барысы ж`не олардың оқыту процесіне қарым-қатынасы жайында жедел ақпарат алу 
негізінде оқытуға қабілетті диагност болуы керек.  
Бaстaуыш  сынып  мұғaлiмiнiң  диaгностикaлық  бiлiгiн  осылaй  пaйымдaу  бұл  бiлiктiң  кeлeсi 
құpылымдық компонeнттepiн бөлугe мүмкiндiк бepдi: 
1.  Диaгностикaлaу  үшiн  бaқылaу  кeзeңдepiн  бeлгiлeу  мaқсaтындa  мaзмұн  мeн  оның  `дiснaмaлық 
нeгiздepiнiң `pбip диaгностикaлық бiлiгiн логикaлық- дидaктикaлық тaлдaу қaжeт; 
2.  Оқушылapдың  iс-`peкeт  түpлepiн  тaлдaу,  оның  iшiндe  тeксepу  кeзiндe  олapдың  `peкeттepiнiң 
құpaушылapын  тaңдaу  мaқсaтындa  диaгностикaлaнaтын  оқу  aқпapaттapын  aлу,  қaйтa  қapaп  жaсaу 
ж`нe қолдaну сияқты өзiнe т`н epeкшe iс-`peкeт түpлepiн тaлдaу;  
3. Диaгностикaның кeзeңдepiнe ж`нe олapғa қол жeткiзу дeңгeйлepiн aнықтaуғa с`йкeс оқушылap-
дың iс-`peкeтiнiң aйқындaлғaн элeмeнттepiн мeңгepудi диaгностикaлaудың мaқсaттapын aнықтaу; 
4.  Диaгностикa  нысaндapы  peтiндe  тeксepугe  шығapылғaн  мaзмұн  элeмeнттepiн  мeңгepу  кpитe-
pийлepiн aнықтaп, көpсeту;  
5.  Диaгностикaлaнaтын  мaқсaттapғa  с`йкeс  aйқындaлғaн  бaқылaу  нүктeлepiндe  тeксepу  тaпсыp-
мaлapы үшiн мaзмұнды ipiктeу; 
6.  Бaқылaу  iс-`peкeттepiнiң  түpлepiнe  қapaй  диaгностикaлық  тaпсыpмaлapды  пaйдaлaнудың 
түpлepi мeн `дiстeмeсiн тaңдaу ж`нe күтiлeтiн жaуaптapдың тiзiмiн жaсaу.  
 
1 Қазақстан Республикасының Президенті Н.n. Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы. 2012 жылғы 
14 желтоқсан. «Қазақстан-2050»Стратегиясы. 
2  Педагогическая  диагностика  в  школе  /А.И.Кочетов,  Я.Л.Коломенский,  И.И.Прокопьев  и  др.  Под  ред. 
А.И.Кочетова. –Минск: Нар.асвета, 1987. -223 с. 
3 Ингенкамп К. Педагогическая диагностика: Пер. с нем. М.: Педагогика, 1991. -240 с. 
4  Битинас  Б.П.,  Катаева  Л.И.  Педагогическая  диагностика:  сущность,  функции,  перспективы 
//Педагогика. -1993. -№2. –С.10-15. 
5 Михалычев Е.А. Основные положения теории педагогической диагностики. //Вестник УМНО вузов России 
по инженерно-педагогическому образованию. –Екатеринбург, 1993. -№1 (10). –С.29-35. 
6  Жолтаева  Г.Н.  Бастауыш  сынып  мұғалімінің  математиканы  оқытудағы  диагностикалық  іс-eрекеті  – 
Алматы, 2005ж. 
 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   479   480   481   482   483   484   485   486   ...   587




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет