Сәкен ИманаСов шығармалар жинағы ІІ том Өлеңдер



Pdf көрінісі
бет18/22
Дата27.03.2017
өлшемі0,96 Mb.
#10509
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   22

307
306
Жатсам-тұрсам Жаратқаннан: – 
Осы елге
қадірімді кетірме! – деп тіледім.
Өздеріңдей ел бұйырды бағыма
қайта жұмса – қайратымды жаны да. 
Қиналғанда саған барам сыйынып, 
бір көтеріп тастар ма деп тағы да.
Қабырғалы халқым барын ел көрсін, 
саналы жұрт, салтым барын ел көрсін! 
Қайда жүрсем бағым, арым, ағайын, 
бағынарым, табынарым Сендерсің! 
аЛаКӨЛГЕ ШаҚЫРҒанДа
Ауданымыздың әкімі болған 
Әбдіғали Бектеміров мен елге барған 
бір сапарымда: «Немен келдіңіз?» деп 
сұраған еді. соған жауап ретінде:
Байтақ жатқан Алакөлдің аралайын қай ауылын,
бәрі менің бауырларым, бәрі менің аяулым.
«Немен келдің?» –
деп те менен жөн сұрасып жатады ел,
немен келе қоюшы едім –
жалқы жүрген жаяумын!
Ар-ұятын айдын көлдің айбынымен өлшеген, 
өзім де бір осы өңірдің абыройлы бөлшегі ем. 
«Кел!» – деп қалса ағайын-жұрт, 
қауырсындай қалықтап
автобустың өзімен-ақ ауырсынбай жол шегем.
Азаймаса аңқылдаған ағайынды құшар күн, 
автобуспен ағызармын, аэробуспен ұшармын. 
Атымды алар атасы өктем Мұстафа жоқ демесең, 
көп «пысықтан» жапа шеккен мен де 
Жаяу Мұсаңмын.
Алдиярлы Алакөлден ұзап ұшқан ұл едім, 
мұңға бөктім, жырлап өттім тұғырдағы түлегін. 
Қайда барсам әр төбесі кез алдымда тұратын 
туған елдің мәртебесі күні-түні тілерім!
Жалғаны жоқ жалғыз сөзім жақсың үшін сом алтын, 
қалың елім, әлі менің әлсіремес со қалпым. 

307
Жабыққанда жанашыр дос, жақыны кем демесең, 
ат-көлігі аман жүрген ақының ем, о, халқым!
Кәрі күліп жүрмеуі үшін, жүрмеуі үшін жасы ұқпай, 
биік ұстап көңілімді келем әлі жасытпай. 
Жаяумын ба, баяумын ба – барар жерге жетем мен, 
көкірегімді халыққа ашып, анық басып асықпай!
Отқа салма,
тот басар ма – жүзі кетпес алмастың,
Өмірлі інім, көңіл қылын қаншалықты дәл бастым?
Шақыра бер Алакөлдің барша қызық тойына,
Елім барда, Сенім барда кешікпеспін, қалмаспын! –
деп те бір айтқаным бар еді. 
аҢЫРаҚаЙ
Жалпақ далаң 
жаншылып жат табанға, 
қара бұлттай қалмақ-ит қаптағанда, 
ардағыңды, арыңды, намысыңды 
аяққа сап аямай таптағанда;
туырлықтай тарылып жерің демде, 
қабырғасы халқыңның сөгілгенде, 
етігімен су кешкен ердің жасы 
етегіне еңірей төгілгенде;
ажал оғы аспанды торлағанда, 
қашып-пысып, қалың ел сорлағанда, 
қыздарыңды шашынан сүйреп келіп, 
илеп керіп тулақтай... қорлағанда;
жыққан үйін тіге алмай көркем белге
ұлықтарың ұяттан өртенгенде, 
несібесі даладан еркек кіндік 
күдер үзе қараған ертеңдерге;
енеңді де боқтатып, денеңді езге, 
ара түсе алмаған көген көзге, 
«еңіреумен өттік-ау, енді осылай, 
ел болудан кеттік-ау!» – деген кезде;
ақындары тұра алмай арманға ара. 
батырлары бұйығып қалғанда да, 
дерт боп налып көкірек, 

309
308
өрт боп жанып,
ер біткеннің өзегі талғанда ада;
ат тұяғы астында жерің қалып, 
«Елім-айға!» – басқанда елің налып, 
Аңырақай орнынан көтерілген 
ата жаудан бермекке кегіңді алып!
Кетіп еді құлан да текке лағып, 
қайта оралды қыран да көктен ағып, 
Аңырақай орнынан тұра берді 
Қазағыңның қылышын кекке малып.
«Қайтсын, дейтін, Құдайдан» ұзап әдет, 
арға намыс қосылып, 
ызаға – кек,
арыстан боп атылды сонда қазақ, 
ширығып кеп, шиқандай қызара кеп...
Ұстады да ту етіп намысты алға, 
атыстан да қашпады ел, шабыстан да, 
бес қаруға толтырып үсті-басын, 
түсті басым дұшпанмен алысқанда.
Даусы кезіп дананың таныс қырды, 
батыр етіп шығарды намысты ұлды, 
ұмыттырып өзара бар таласты 
алты алашты қайтадан табыстырды.
Бодандасы азайып, боқшаласы, 
жаудың беті қайтпауға жоқ шамасы. 
Көгалалы қалың ел қозғалғанда 
домалады қалмақтың допша басы!
«Бодандықтан жақсы, деп, бұйрықты өлім» 
жан берісіп, жан алып, ширықты елім, 
билік айтты билері өрде тұрып, 
көрге тығып көлденең киліккенін.
Жауызбен де, жатпен де сүйістіріп, 
тағдыр көшін тұрғанда қиыс бұрып, 
қалып еді тарихта Аңырақай 
басымызды тағы бір түйістіріп.
Үш бұрышты қазақтың аспанынан, 
естіле ме сарыны басқа бір ән, – 
«Бөлінгенді бөрі алар, 
бөлінбе!» – деп
бүгінгіге тұрғандай тастап ұран!.. 

309
аДам аДам БоЛҒаЛЫ...
Адам адам болғалы келе жатыр алысып,
жүгірген аң, ұшқан құс – барлығымен жарысып,
ажырасып,
табысып,
қол сындырып,
бас жарып,
біреулері дәрі ішіп, біреулері қан ішіп...
Араздасып,
адасып,
айнып,
ауыз жаласып,
жағаласып,
жаласып,
жоққа бола таласып,
тіршілікте тірінің қадіріне жетті кім,
біреуіне-бірінің көрді ме екен жаны ашып?!
Заманалар болған да шығар, бәлкім, тату, кең, 
бүгінгінің қабағы, қандай ғана қатулы ең? 
Бірін-бірі алдаумен келе жатыр адамдар, 
бірін-бірі арбаумен, бірін-бірі сатумен!
Жақыны кім, 
жаты кім, 
досы қайсы, 
кім дұшпан, –
айырмасы болмапты әділеттің қылмастан,
бәрі мидай былығып,
ұры-қары, ұлылық,
кім дерің бар бүгінгі Ақсақ Темір,
Шыңғыс хан!
Жұдырықпен, 
мылтықпен, 
зеңбірекпен, 
бірі умен,
келе жатыр адамдар бірін-бірі қырумен. 
Ұлы Сталин... 
Гитлер...
Алжир...
Карлаг...
Освенцим...

311
310
Қайсыбірін айтарсың....
Хиросима... 
Трумэн.
Біреулері ақталып, 
біреулері ақталмай,
адам деген мақұлық бір-біріне жат қандай! 
Бірін-бірі дуалап, 
диуана қып, 
қуалап
ажал-апан аузына айдап бара жатқандай! 
ҮмІТ
Үміт, 
үміт, –
үзілмейтін сорлы үміт, 
жалғадым ба
қалғаныңда болдырып, – 
сарша тамыз ыстығына қарушы ең, 
сақылдаған сары аязда тоңдырып...
Қалмай еріп жаяулыңнан,
аттыңнан, 
қырды кездім қасіреттен қақ тұрған, 
қасқалдақтың қанын іздеп қаңғырып, 
сақилардың сарайынан таттым дәм.
Алысқа да, ғарышқа да жетелеп. 
шөл де кеттім, 
көлден өттім төтелеп, 
күң еместің күркесіне түнеттің, 
кеше ғана бөлек едік, бөтен ек.
Кезігер деп керемет бір кербез күн 
еріп едім, 
еңіредім, 
ел кездім,
көкіректің оты мүлде өшкендей, 
сөзін айтып, көкідім бе, мен де ездің?!
Жаманға да,
Жақсыға да телідің,
бірін құшып,
біреуінен жерідім.
ұйықтан да,

311
тұйықтан да талай бір
алып шықты саған деген сенімім.
Жоққа бола делебемді қоздырып, 
икемдедің,
жүйкем менің тозды, үміт! 
Біржолата жат етпедің бақытқа,
қайғыдан да әкетпедің оздырып.
Басқа түскен қайғы-мұңға беріліп,
отырған да жоқ едім ғой ерігіп,
баяғыдай бұрқырайын тағы да,
ұмтылайын,
қолыңды бер,
кел, үміт! 
аРДаГЕР СӨЗІ
«Еркелеп» тағдыр маған, ерғашты ғып,
желкелеп, жетпіс бес жыл жер бастырып,
кеудемнен
кертіп алып,
тасып жатты,
таусылып бітпейтін бір кенді аштырып.
Арбалап асылымды, дорбалап та, 
тасыды оң қанатқа, сол қанатқа,
тасыды масылы да, жасығы да, 
бай-батша ғашығы да – қонған атқа.
Кім білген, 
жақын тартып, 
жат көргенін, 
кеудеме, 
кенін алып, 
тақты орденін,
миыма соның бәрі жете сіңбей, 
естілген кекесіндей қақ төрдегі үн.
Көрді ме, көрмеді ме шақпақ құрлы, 
ұлына, құлына да мақтаттырды, 
күн санап көкірекке даңғарадай 
қайғы-мұң қандаладай қаптап кірді.
Ұл мен қыз,
ұрпағыңның пайдасы деп, 

313
312
алдады алаяқтар айласы көп,
санда бар, санатта жоқ көп мимырттың 
қасына біз де барып жайғасып ек...
«Күні ертең бәрі жақсы болады!» – деп,
ұрысы, қарысы да тонады кеп, 
басында түкті ұқпадық, 
шықтық барып
бір күні бассыз үйдің қонағы боп!
Менің де ел қатарлы есім бар-ды, 
соны алды,
бірсыдырғы пошымды алды, 
жоқ едік айлаға да, пайдаға да, 
ауды да
айдалада көшім қалды.
«Түгіңді аяма деп, сүйікті елден», – 
миыма қайдағыны құйып көрген, – 
қалтамды қарақшыдай қақты да алды, 
тірнектеп жарты ғасыр жиып келген.
Айдатып малымды алды, 
барымды алды. 
үргізіп ит пен құсқа 
арымды алды
Әйтеуір, жаның қалды демесеңіз, 
қайғым да қардай қатып, қалыңдалды.
Еліріп Еңбек ері деген атқа, 
депутат болып көрдік, делегат та. 
...Орны тұр үңірейіп өкініштің, 
өзің біл, өткеніңді немен ақта!
Қалайша бізден басқа қалмады ермек, 
алдайсың әлі күнге ардагер деп, 
...Ойың да бар ма, қалай, 
жарап жатса
жанымды жаһаннамға жалға бермек!..
Кетпеген құлағымнан көлгір үнің, 
бірі едің сен де маған белгілінің. 
Шынымен саған қарап қалған болса, 
білмедім не боларын ендігі күн!

313
мЫна Заман – ҚаЙ Заман
1
Қорықпайтын қылыштан, 
жасқанбайтын найзадан, 
арқа-басы құрысқан
мына заман – қай заман?!
Қатар келіп күніге 
тоғыз қатын толғағы, 
ұлылардың үні де 
ит үргендей болмады.
Кетті қайыр елден де, 
туысқаның – туа жат, 
жеме-жемге келгенде 
жалт береді куә жақ.
Қанағат қып үйренген 
аздың өзін – арты лай, 
қолы тимей күйбеңнен, 
келе жатқан халқым-ай!...
2
Даналарың қалжырап, 
балаларың зар жылап, 
ақиқаттың аулы да 
қалды бізден сәл жырақ.
Ере бердік езге де, 
әуре болмай ерді іздеп, 
«Бұдан жаман кезде де 
тойға барған елміз!» – деп.
Атқа мінсек ауысып, 
айтамыз кеп шүкірлік, – 
талқанын да тауысып, 
тарыны да бітірдік.
Қазағы бар, орысы – 
тәйтік алып төріңді, 
темір ілгек тор іші 
кең сарайдай көрінді.

315
314
Түсім бе, әлде өңім бе 
жын қаптады жат бауыр. ... 
Соның бәрі менің де 
қабырғама батты ауыр!...
3
Ердің ісі сыналар 
тұсқа тағы үңілдім: 
сөзімді алып шын адал 
ой мен қырға жүгірдім;
жеткенінше ақылым, 
жоғарыға шапқылап, 
айтып келдім ақырын, 
айтып көрдім қаттырақ;
ту ұстаған төренің 
құлағына жетпеді үн, 
елп етпеді еменің, 
селт етпеді кереңің;
жел айдаған қаңбақтай 
қала бердім жолда мен, – 
тобырыңа жан батпай, 
обырына қонбады ем!...
4
Ескермесе ұлыны 
мәймөңкелер кіл байпаң, 
естімесе ұлығы, 
елдің сөзін кімге айтам?
«Неге? Неге? Неге?» – деп, 
айта алмасаң шегелеп, 
ақындығың не керек, 
батылдығың не керек!...
Қаһарынан хан ыққан 
қараймын деп ерге мен, 
құл кигізген қамыттан 
құтыла алмай келген ем.

315
Қарашасын кекетпес, 
күнді беріп, айды алар, 
айтқаныңды екі етпес, 
ардагер ұл қайда бар?!
Қаймықпаған сұстыңнан 
Махамбеттің өзін де, 
құлағына қыстырған 
кім бар еді кезінде.
Қалың елі қазағы 
айтқанына тоқтамай
ақылының азабын 
арқалаумен өтті Абай!
Қайда кеттім қаңғырып, – 
олар кім де – мен кіммін, 
қара тасқа жаңғырып 
жатқан үнді сөндірдім. 
Қайте берем безілдеп, 
естімейді ұрдажық, 
ептілер жүр езіп жеп, 
естілерің тұр қажып.
5
Көп жыл салып араға 
көтерер-ау мені де ел: 
«Едігедей еді!» – дер, 
«елдің қамын жеді!» – дер
Бас имеген патшаға, 
сатылмаған ақшаға, 
елім деумен еңіреп, 
өтіпті, деп, жақсы аға!
Атақ-даңқым аспандап, 
аңызға да айналар. 
Одан бірақ, құдай-ау, 
маған қандай пайда бар, 
саған қандай пайда бар?! 

317
316
ӨмІР мЕн ӨЛІм
(поэмадан фрагмент)
...Жұлдыздай ақты қырда,
жүзді көлде, 
бермеді тірлігінде тізгін ерге, 
сал да өзі, 
сері де өзі, 
серке де өзі –
бір жігіт болып еді біздің елде.
Көп еді елден гөрі көргендері, 
көзге атқан құралайды мерген де еді, 
әйтеуір өмірі де, 
өлімі де
ертеден қызықтырып келген мені.
Ілесіп тірлік атты ұлы ағынға, 
құландай жүйткір еді құба қырда, 
қызға да,
қызыққа да тоймаушы еді, 
асаудың ойнаушы еді құлағында.
Аямай –
бары болса – беріп елге, 
толатын достарына төрі демде, 
көрмеген беті қайтып жігіт еді 
алысып бөрімен де, 
перімен де.
Сексеуіл сойылындай білектері, 
бетті де, 
беделдіде, 
жүректі еді,
ақырып,
аш арыстан тап бере ме, есте жоқ
елден бұрын дір еткені. 
Досы да,
дұшпаны да ірі кілең, 
қолы ұзын жігіт еді, 
құрығы кең,
көрмеген жауына да жалған күліп, 
айнала таң қалдырып қылығымен.

317
Әрдайым абыройы озып алға, 
айналды әрбір айтқан сөзі ұранға. 
Кісіні кінәлауға асықпады, 
ешкімді жасытпады өзі барда.
Болысып,
қайда жүрсе күші кемге, 
көмегін аямады кішіден де. 
Маңынан жүргізбеді 
құлқы жаман,
жексұрын жәдігөйді пішіні өңге.
Өзінде бармен және көзге ұрмады, 
кісінің кемшілігін сөз қылмады, 
ешкімнің қоздырмады қызғанышын, 
атын да әулекінің оздырмады.
Бар еді, 
неде болса, 
өз білгені, 
аштығын,
тоқтығын да сездірмеді.
Сүйкімі күннен-күнге арта түсіп,
күйкіні
көре тұра,
көзге ілмеді.
Қақ жарып, 
қашан болсын,
қара қылды, 
бас кетер бәсіңе де бара білді. 
Қаймана қазағыңда аңыз етіп, 
айнала жатушы еді тарап үлгі.
Шетінен – 
жақыны ма, 
жат па – бәрі,
жатады атын айтып,
мақтап әлі. 
Сыртынан даттамады ол бір адамды
ешкімнің ала жібін аттамады.
Өзі де өрт еді бір, 
өктем еді, 
өмірін ережемен шектемеді. 
Кісілік келбетіне тұнып айбар, 

319
318
сескеніп, 
сұмырайлар
беттемеді.
...Кезінде кімдер оны күндемеді, 
қалмады ит пен құстың үрмегені, – 
Ар санап бұғынуды, жығылуды, 
тірлікте бүгілуді білмеп еді.
Ондайға шыдасын ба біздің халық, – 
біржола кете ме деп тізгінді алып, 
хабар сап ағайынға «жөнді білер», 
қасына қонды бірер құзғын барып.
Санай ма аққа күйе жаққанды ерлік, 
(біз де сол күйесі көп жақтан келдік!) 
Жақсының жағасынан алғанды да,
аяқтан шалғанды да мақтан көрдік.
Жігіттің балаймыз да нарға күшін, 
дайынбыз күйелеуге ар-намысын. 
Жатады жазықты боп қанша боздақ, 
Басқадан жақсы бола алғаны үшін.
Айдап сап ағаларын,
Аламанын, 
іздейді бақытқа да балама құн, 
ит қосып аламойнақ, 
табады ойлап
өзінен оздырмаудың сан амалын. 
Қайқы жас,
қанағатсыз қарт бүгінгі 
қайтеді сенің де асқақ мәрттігіңді. 
...Ұдайы беріп, беріп келген өмір 
бүлініп аяқасты жалт бұрылды. 
* * *
Полстраны – преступники, 
Полстраны – охранники. 
Роберт Рождественский
Бұл неткен ел, неткен ел? 
Қасың да жоқ кектенер, 
Досыңда жоқ өкпелер,
Бар ашуың
біреуге
кіжінумен шектелер
бұл неткен ел, неткен ел?!

319
Бұл қандай ел, қандай ел? 
Қақтығысқа бармай ер, 
қақтығысар қалмай ер, 
баяғыда ұмытқан 
ұяты мен арды әйел, 
бұл қандай ел, қандай ел?!
Жарымаған жақсыға 
кілең ғана білгіштер, 
қылмыскері – сақшы да, 
сақшылары – қылмыскер, 
азғындаған қызына 
ақыл айтқан «жүргіштер», 
бұл неткен ел, неткен ел?!
Жақының жоқ өкпелер, 
жауың да жоқ жек көрер, 
ұры-қары әкімі, 
ақынында жоқ бедел, 
бұл неткен ел, неткен ел?
Аярлықты – айла дер
қараулықты – пайда дер, 
су жүректер мекені – 
апыр-ау, бұл неткен ел, 
апыр-ау, бұл қандай ел?!
ЖЕРДІ СаТ!
12 шілде 1999 жыл. Қазақстан 
Жазушылар Одағында өткен жер 
мәселесіне арналған жиыннан соң іле-
шала жазылып, газетке ұсынылған еді, 
ондағылар уәде бере тура ұзақ ұстап 
барып, ақыры жариялауды «ұмытып» 
кеткен болатын.
 – Қарсымыз! – деп қаһармен айта алмасақ ел құсап,
өнбес дауды қуып та керегі не енді ұсақ, 
керіп өңеш, кеңірдек жырта бермей, ағайын, 
«қатын-бала қамы» деп, 
жөніңе көш – Жерді сат!
Іздеп тауып тағы бір жұлымырлау делдалды, 
сорпа-сумен алдай сал даурығысқан елді әлгі, 

321
320
малды саттық тігерге тұяқ қоймай түп-түгел, 
арды саттық,
ендеше сатылмаған нең қалды?!
Ақының да сатылып, қатының да сатылып, 
«Сатылма!» – деп ешкімге айта алмадық ақырып. 
Ұстағаны – қолымен, тістегені тісімен 
сатты бәрін, не керек, 
сатты судай сапырып.
Баспанаң да сатылды, жас балаң да сатылды, 
сатылмаған, құдай-ау, не қалды өзі татымды? 
Жаттың бәрін, әйтеуір, жарылқап-ақ жатырмыз,
ырзығынан айырып, 
жалаңаштап жақынды!
Қойсыз елге қотанның керек жоғы секілді, 
ойсыз ерге Отанның керек жоғы секілді,   
жер не керек қазаққа –
тұрмағасын бақ тосып, 
жесіріңді сат қосып,
шырылдат та жетімді!
Иесі кім бұл жердің? 
Киесі кім? 
Білмедім.
Қайда барып саудалап, 
сатады оны кімге кім? 
«Сатам!» – деген мықтыға қарсы айта алмай
қаймығып,
жалған болып шықты ма –
Жер-Ана деп жүргенім?!
Ел едік қой көнбіс-ақ. 
Кең едік қой көнгіш-ақ, 
қарсыласпай ендеше,
«Сат!» – деп жатса – 
Жерді сат!
Мәжбүрлік пе бұл өзі,
мәжнүндік пе, кім білген, 
кешіре гөр, Жасаған –
береке бер, бер нысап! 

321
* * *
Мезгілінде бере алмаған Ерге дем.
пейілі кең,
зейіні кем елден ем,
қайығым да қала берер қайырлап,
үрке қашып үдей соғар жел менен.
Мен дегенде бұтағын да бұлдап тал, 
самал еспей, сараңдарша сырғақтар, 
көздің жасы кермек татыр лезде, 
ащы етіме қатты батып тырнақтар...
Жауымнан да, жауыннан да жасқана, 
жон арқамды тосқан болам, масқара! 
Күйінгенім өз алдына,... әйтеуір, 
иілмедім бір Құдайдан басқаға.
Соның өзін кешіре алмай ағайын, 
дау-дамайға толып берер маңайым, – 
Қаңғып-ұлып құлағымның түбінен, 
жаңғырығып – жан түршігер жабайы үн.
Аузымды да ұстар едім құлыптап, 
дәл қазіргі хал-күйімді кім ұқпақ, 
мен дегенде –
шәу-шәу етіп жатқаны 
ауыл үйдің иттері де үріп қап.
Тастай қатқан тағдырым да керең бе, 
тамырымды жібермей тұр тереңге. 
Күндетпеді қарағайды қайқы өскен, 
үндетпеді иір бұтақ еменге!
«Қой!» – дерімді біле алмадым кімге ұрсып, 
сөйлемесім, сөйлерімді білгірсіп, 
маңдайым да тарлау ма еді шыр бітпес,
айналдырып алды-ау мені бір қырсық!
* * *
Мына заман қай заман – түлкі заман, 
түлкіңіздің, Тәңірі-ау, сұрқы жаман, 
қысылмайды түктен де, кеміріп жеп, 
өліктің де біткен бе ұртына жан?!
Шайнаңдайды, шынашақ айналмайды, 
тайраңдайды тәйтігі, сайрандайды, 

323
322
шоқпар-ұлға бар ісін артып қойған, 
тоққарынға дарысын қайдан қайғы.
Өліп бара жатқандай асап бәрі, 
судай ақты қара жер – қасап қаны, 
ептілері екі жеп, 
кектілері
тығылады тасаға – тас атқалы.
Білсем деген бірі жоқ ер қадірін, 
қайғы беріп қор етті дегдар ұлын. 
Қарға адым жер бұрын да бастырмайтын, 
аштырмайтын болыпты енді адымын.
Өрге шықса обыры, оңбағаны. 
ол да сенің ұлтыңды қорлағаны. 
Оңды-солды шашады байлығыңды, 
айлығыңдай өзінің дорбадағы.
Бірі тонап обырдың, бірі қолдап, 
біреуі орға жығады, бірі қорғап. 
Көзге де ілмей қалың ел – жай халықты, 
айналыпты мақтанға ұры болмақ!
...Мына заман қай заман – түлкі заман, 
түлкіңіздің, ағайын, сұрқы жаман, 
ескі жұртты айналып жүріп алдық, 
түгіміз жоқ әзірге күрт ұзаған!
...сұрқы жаман!
БҰЛ Да ӨмІР...
Миуалы жазды көрдік, күзді көрдік, 
әзірге осы боп тұр біздің ерлік, – 
ойласам – ойладым да бас аманын, 
оғаш іс жасамадым Сіз күлерлік.
Айналып аңызына төңіректің, 
көріпті селтеңі жоқ сері боп кім, – 
Ішінен аман шығып өрттің ада, 
жаныма сертті ғана серік еттім.
Естілсе ара-тұра үнім өктем, 
сырлы аяқ еместігім сыны кеткен, – 
басымнан дұшпан сөзін асыра алмай, 
сырымды жасыра алмай – 
күліп өткем.

323
Өшпеген санасынан құлдық табы, 
ол шіркін ымды ұқпаған – дымды ұқпады. 
Тек қана басқан ізі бадырайып 
қалыпты қулықтар мен сұмдықтары.
Осылай өзіме-өзім беріп екпін, 
өмірдің өрін еттім, төрін өттім, – 
алатын жеке барып алда құз бар, 
бірі деп қалмаңыздар мені көптің.
Жемісті жазды көрдік, күзді көрдік, – 
сол болып тұр әзірге біздің ерлік. 
Азды-кем бола берер жолаушыда 
қылығым жоқ-ау, сірә, Сіз күлерлік! 
* * *
Апыр-ау, ұлға жағын, құлға жалын, 
не болып бара жатыр бұл қазағың! 
Тәңірім аз деп жүрме, 
кеше көрген
жел айдап көше берген күллі азабын.
Тиді ме алда-жалда құлға билік, 
басына бақ-дәулетті бұлдап үйдік, 
ұшпаққа шығарады ол, 
шығамыз деп,
жабыла ұран іздеп,.. бір дәлидік.
Халқым-ай, қайыр күткен ұлдан масаң, 
жетіпті қадіріңе құлдар қашан? 
Ұлысаң айға қарап аспандағы 
ол дағы сасқандағы... бір далбасаң.
Келе ме ести бергің кіл мазағын, 
қайырсыз құлға жағын, ұлға жалын!
...Аспанда айға налып, 
майдаланып,
барады қайда лағып бұл қазағың?! 
* * *
Биікке біразырақ өрлеп алған, 
бірісің жақсылардың Сен де бағлан, 
ебім жоқ ел сияқты демесеңіз, 
жерің жоқ ештемеден кенде қалған.

325
324
Өбектеп,
өзің десе жаны шығып, 
ағайын арасының намысы «ұлып», 
жатқаны біреуі бал, біреуі жал, 
біреуі өзінде жоқ бақ ұсынып.
Шайқалса тірлігіңнің қайығы сәл, 
қанатын қанша досың жайып ұшар! 
Бірінің қайратынан Күн тұтылып, 
бірінің айбатынан Ай ығысар!
Көрмедік сөзіңді де жерде қалған, 
бірісің бүгінгінің өр де бағлан, 
Кеудеңді әлімсақтан Ар мекендеп, 
қарайды ел, бар ма екен деп, сенде де арман!
Қайсы бір қабақтағы сесті көрмей, 
қабыл ал бәрін де сен естілердей. 
Шыққанда атой салып, 
ағайынның, 
қайтер ең,
қарап тұрса ешкімі ермей!... 

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   22




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет