Сімдіктер экологиясы


Экожҥйе (экологиялық жүйе) –



Pdf көрінісі
бет80/83
Дата27.11.2023
өлшемі1,9 Mb.
#130374
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   83
Экожҥйе
(экологиялық жүйе)

экосистема
(экологическая 
система). 
Биологиялық түрлердегі организмдердің және қорша-
ған ортадағы абиотикалық факторлардың тығыз байланысы, осы 
бірлестікке тән заттар және энергия айналымы болатын жүйені 
экожҥйе
деп атайды. Экожүйе терминін ағылшын экологі 
А.Тенсли (1935 ж.) ұсынған. 
Экотондар – экотоны.
Қауымдастықтар арасындағы ауыс-
палы аймақ (зона).
Эксплеренттер (толықтырушылар) – эксплеренты
(на-
полняющие). Негізгі қауымдастықтар бұзылған жағдайда, яғни, 
ормандарды қырқып алғаннан кейін немесе ӛрттен кейін жыл-
дам ӛсіп толықтыратын ӛсімдік – бұл кӛк терек (осина). 
Эндемиктер
– 
эндемики.
Үлкен емес, кішкентай аумақта
территорияда ӛмір сүретін ӛсімдіктер және жануарлар (мұндай-
лар мұхиттарда пайда болған аралдарда, таулы жерлерде, бӛлек-


109 
тенген су қоймаларында, мысалы, Арал, Балқаш, Байкал теңізде-
рінде тіршілік етеді). 
Эндогенді (ішкі) ритмдер – эндогенные (внутренние) 
ритмы.
Организмнің ішкі биологиялық процестері арқылы 
туындайтын ритмдер (ДНҚ, РНҚ және белоктардың синтезделу 
ритмі, клетканың бӛлінуі, жүректің соғуы, тынысалу, т.б.). 
Эндогендік процестер (ішкі процестер динамикасы) – эн-
догенные процесы (процесы внутренней динамики).
Жердің 
ішкі энергиясы әсерінен туындайтын геологиялық процестер: 
радиоактивті ыдырау энергиясы, минералдардың пайда болу 
химиялық реакциясы, тау жыныстарының кристаллизацияла-
нуы, т.б. Эндогенді процестерге: тектоникалық қозғалыстар, жер 
сілкінісі, қозғалуы, магматизм, метаморфозалар жатады. 
Эфемероидтар – эфемероиды.
Эфемерлер сияқты ӛсіп да-
му мерзімі қысқа кӛпжылдық шӛптесін ӛсімдіктер. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   83




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет