| 2. Мәдени өсімдіктердің пайда болуының географиялық орталықтары. Мәдени өсімдіктердің пайда болуының үлкен ошағының пайда болуы үшін Н. И. Вавилов жабайы флораның өсіруге жарамды түрлерімен, ежелгі ауылшаруашылық өркениетінің болуымен қатар, қажетті шарт деп санады. Ғалым мәдени өсімдіктердің басым көпшілігі олардың пайда болуының 7 негізгі географиялық орталықтарымен байланысты деген қорытындыға келді: Оңтүстік Азия тропикалық, Шығыс Азия, Оңтүстік-Батыс Азия, Жерорта теңізі, Эфиопия, Орталық Америка және Анд (сурет. 2).
Бұл орталықтардың сыртында жабайы флораның ең құнды өкілдерін өсірудің жаңа ошақтарын анықтау үшін одан әрі зерттеуді қажет ететін маңызды аумақ болды. Н. И. Вавиловтың ізбасарлары-А. и. Көпцов және А. М. Жуковский мәдени өсімдіктер орталықтарын зерттеу бойынша зерттеулерді жалғастырды. Сайып келгенде, орталықтардың саны мен олар қамтыған аумақ едәуір толықтырылды, олар 12 болды (сурет.3).
Мəдени өсімдіктердің сан алуандығы жəне шығу орталығын орыс ғалымы Н. И. Вавилов зерттеді. Ол бес континентті айналып шығып, дүние жүзінің 52 елдерінде балды.
Н. И. Вавилов өсімдіктердің 400-ге жуық түрінің Оңтүстік Азияда, 200-ге жуық түрінің Оңтүстік Америкада мəденилендірілгенін дəлелдеді.
Н. И. Вавиловтың шəкірттері – А. И. Купцов пен А. М. Жуковский оның зерттеулерін она əрі жалғастыра отырып, мұндай орталықтар санин 12-ге жеткізді.
Достарыңызбен бөлісу: |
