Арал биоталарының қалыптасу процестерін зерттеу үш бағытта жүреді:​

-аралда қоныстануға жарамды мекендейтін жерлердің әртүрлілігін бағалау;​

-олар екі процестің жылдамдығының арақатынасына назар аударады: аралдың жаңа түрлерімен қоныстануы және бұрын қоныстанғандардың жойылуы;​
-аралдың сырттан қоныстануы мен ондағы түрлердің эволюция барасындағы өзгеруін анықтау. ​

Бұл теория арал қауымдастықтарының қалыптасуы туралы бірқатар болжамдар жасауға мүмкіндік береді:​

-аралдағы түрлердің саны, сайып келгенде, тұрақтануы керек;​

- бұл тұрақтандыру түр құрамының тұрақтылығының емес, түрлердің үздіксіз өзгеруінің нәтижесі болып табылады, бұл кезде кейбір формалар жойылып, ал басқалары қуылады;​

-үлкен аралдарда кішкентайларға қарағанда алуантүрлер көбірек болады;​

-аралдың қоныстану көздерінен алыстаған сайын түрлердің байлығы төмендейді.​

Арал фаунасының белгілері​:эндемизм,кедейлік,архаикалық формалар,адаптивті сәулелену

Салыстырмалы кедейлік.​

Бұл аралдың ауданы әрқашан ең жақын материктің ауданынан аз болуымен және ондағы биотоптардың бір бөлігінің болмауымен немесе материкпен салыстырғанда азырақ аумақты алып жатқанымен түсіндіріледі.​