Консервативтік-милитаристік күштер Версаль бітіміне наразылықты пайдалануға тырысып, ұлтшылдықты өршітті. «Ұлттық масқара» неміс халқын «сатқан» марксистерге жабылды. Осындай жағдайда 1918 жылы наурызда құрылған фашистік партия өз позициясын нығайта алды.
Консервативтік-милитаристік күштер Версаль бітіміне наразылықты пайдалануға тырысып, ұлтшылдықты өршітті. «Ұлттық масқара» неміс халқын «сатқан» марксистерге жабылды. Осындай жағдайда 1918 жылы наурызда құрылған фашистік партия өз позициясын нығайта алды.
Қоғамды өзгерту қозғалысы 1918-1920 жылдары биік шыңына жетті. Күрес барысында көп нәрсеге қол жеткенімен, бәсеңсу басталды. Жұмысшылардың, социал-демократиялық партиялардың ықпалы өсті. Көптеген елдерде кәсіподақ құқы танылды. Австро-Венгрия, Германия, Осман, Ресей империялары құлады. Жаңа ұлттық мемлекеттер құрылды. Скандинавия елдерінде, Австрия, Германия, АҚШ және Ұлыбританияда әйелдер дауыс беру құқына ие болды. Европа картасында үш республиканың орнына 13 мемлекет пайда болды. Осыған мәз болғандар белсенді күрестен ауытқыды. Біразы күрестен шаршады. Біреулері күрес қорытындысына риза болмады. Алғашқыда демократия барлық проблемаларды шешудің кілті болып есептелінген еді. Алайда демократия дегеніміз жалпы сайлау құқы, бостандық көппартиялық өзімен-өзі жұмыссыздықты, бағаның өсуін, өндірістің құлдырауын жоя алмайтындығы айқындалды. Кей жағдайларда демократияның орнауы мемлекеттік өкімет билігін әлсіретті. Демократиялық қиял көпшілікті бірден баураған болса, демократияға көңіл толмағандық та бірден жалпы сипатқа ие болды. Бірқатар елдерде бұл жаппай антидемократиялық қозғалыстың туындауына әкеліп соқты. Осылайша европалық фашизм пайда болды.
