English grammar and exercises ағылшын тілі грамматикасы
жүктеу/скачать 0,59 Mb.
|
ÐÑкакова Ш. Ð-emirsaba.org
| Countable nouns
(Саналатын зат есім) Uncountable nouns (Саналмайтын зат есім) My granddaughter eats an apple every day. - Менің немерем күнде алма жейді. She likes apples. - Ол алманы жақсы көреді. Apple сөзі саналатын зат есім, зат есімнің жекеше түрі (an apple) жəне көпше түрі (apples), оларды бір, екі, үш деп санай аламыз. Мысалы, Give me three apples, please. She eats cheese every day. - Ол күнде ірімшік жейді. She likes cheese. - Ол ірімшікті жақсы көреді. Cheese сөзі - саналмайтын зат есім. Саналмайтын зат есімнің тек бір формасы, яғни жекеше түрі (cheese) болады. Оларды бір, екі, үш деп санай алмаймыз, яғни One cheese, two cheese деп айтпаймыз. Саналатын зат есімнің алды- на a/an/the артикльдері, some қолданылады (a/the student, а/ the table, an/the umbrella, a/ the car, a/the house, the car(s), the boy(s), the teacher(s), the university(ies), the key(s), some shoes, some letters, some books). Саналмайтын зат есімнің алдында а/ап артикльдері қолданылмайды бірақ a...of, some қолдананылады: (a piece of music, a cup of tea, a bar of chocolate, a piece of cheese, a bowl of rice, a can of oil, a bottle of milk, a game of tennis, a glass of water, a jar of honey, a loaf of bread, a piece of paper, a piece of wood, a slice of 9
sugar, some paper, some information, some news, some bread, some money, some salt) Саналатын зат есімдер же- кеше түрде жеке өздері қолданылмайды, олар а/ап/ the артикльдерімен келеді. Мыса- лы, I want an orange. Саналмайтын зат есімдер жеке тек өздері ғана қолданыла береді.Мысалы, I drink tea every day. Can you hear music? Көпше түрдегі саналатын зат есімдермен some, any есімдіктері қолданылады. Some көбінесе болымды сөйлемде, ал any болымсыз, сұраулы сөйлемдерде қолданылады. Мысалы, Some of these books are quite useful. - Мына кітаптардың кейбіреуі өте пайдалы. Do you have any books about Kazakhstan? — Сізде Қазақстан туралы кітап бар ма? Саналмайтын зат есімдермен де some, any есімдіктері қолданылады. Some көбінесе болымды сөйлемде, ал any болымсыз, сұраулы сөйлемдерде қолданылады. Мысалы, My mother gave me some advice. - Менің анам маған біраз кеңес берді. She hasn't got any money. - Оның ақшасы жоқ. We haven't got any food. - Бізде ешқандай тамақ қалмапты. Саналатын зат есімдердің көпше түрінде many сөзі қолданылады. Мысалы, There are many cars in the street. - Көшеде көп машина бар. Did you buy many books? - Сіз көп кітап сатып алдыңыз ба? Ал саналмайтын зат есімдермен much сөзі қолданылады. Мысалы, There is much snow in the street. - Кешеде кар көп. Did they buy much butter? - Олар көп май сатып алды ма? I haven't got much luggage. - Мен- де көп жүк жоқ. A lot of (коп) сөзі санала- тын жəне саналмайтын зат есімдермен қолданылады. They bought a lot of books. - Олар көп кітап сатып алды. They bought a lot of food. - Олар көп тамақ сатып алды. - Do you drink a lot of (much) tea? - Сіз шайды көп ішесіз бе? - I don't drink much tea. - Мен көп шай ішпеймін. Саналатын зат есімдерінің көпше түрінде (a) few сөзі қолданылады. Мысалы, She's got a few friends, so she’s not lonely. - Оның біраз Ал саналмайтын зат есімдермен (a) little сөзі қолданылады. Мысалы, We have a little money, so we are not poor. - Біздің біраз 10
жалғыз емес. He's got few friends, so he's lonely. - Оның достары өте аз, сондыктан ол жалғыз. Ескерту. a few сөзі - аздаған, біраз, бірақ көп емес деген мағынада қолданылады. Ал few сөзі - өте аз (жоққа тəн) деген мағынаны білдіреді. ақшамыз бар, біз кедей емеспіз. They have little money. They are very poor. - Олардың ақшасы өте аз. Олар кедей. Ескерту. a little созі - аздаған, біраз, бірақ көп емес деген мағынада қолданылады. Ал little сөзі - өте аз (жоққа тəн) деген мағынаны білдіреді. Тақырыпты пысықтау үшін жаттығуларды орындаңыз. 1.1. Your mother is visiting you. Rewrite the questions you ask your mother, using a few or a little instead of some. (Сіздің анаңыз қонаққа келді. Some сөзінің орнына a few, a little сөздерін колданып, сұраулы сөйлемді қайтадан жазыңыз). 1. Would you like some tea? Would you like a little tea? Would you like some milk in your tea? . 2. ....................................................... Would you like some more sugar in your tea?.................................................... 3. ....................................................... Would you like some biscuits? 4. ....................................................... Can I bring you some cake? 5. ....................................................... Shall I make you some sandwiches? .................................................. 1.2. Put in little/a little/few/a few (Көп нүктенің орнына little/a little/few/a few сөздерін қойыңыз). 1. ....................................................... We'd like to practice our Kazakh more but we have .......................................... opportunity. 2. ........... There was traffic, so I arrived earlier than I expected. 3. ........... There was food in the fridge. It was nearly empty. 4. The bus service isn't very good at night - there are ... buses after 9 o'clock. 5. 'When......................... did your sister go out?' ' minutes ago.’ 6. 'Would ............................ you like some soup?'- 'Yes, , please. 1.3. Complete the sentences. Use a lot of with one of these words: traffic accidents, fun, books, interesting things. (Берілген сөздердің алдына a lot of-'t'x қолданыңыз). 1. ................................................................. It took them a long time to drive here. There was ............................................... 2. ....................................................... I enjoyed my visit to the museum. I saw.............................................................. 11
4. ....................................................... The road is very dangerous. There are 5. ....................................................... They enjoyed their holiday. They had 1.4. Complete the sentences. Use much or many + one of these words: times, time, people, luggage, countries, journals. (Берілген сөздердің алдына much немесе тапу-ці қолданыңыз). 1. ....................................................... They know London very well. They’ve been there ........................................ 2. .................. 'Have you got ?' No, only this bag.' 3. ............................................. He doesn't read much. He hasn't got 4. ................................................... I haven't lived here very long, so I don't know ................................................ 5. ................................................... Quick! We must hurry up. We haven't got ................................................ 6. ....................................................... Does your daughter travel a lot? Has she been to ............................................. ? жүктеу/скачать 0,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|