Жоғарыдан  кейінгі    білім  беру  мекемесіндегі  акмеологиялық  орта

103 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
           
Сурет  5  - Акмеологиялық орта параметрлерінің сипаттамалары 
           
Aкмеологиялық  ортада    міндетті  және  таңдау  пәндерін  игеру  барысында 
білім  алушы  мен  оқытушы  арасындағы  субъект-субъектілік  қарым-қатынасы 
жүзеге  асады,  ал  ӛнімді-креативтілік  іс-әрекеті  барысында  магистранттардың 
ғылыми-практикалық  тәжірибесі  жүзеге  асады.  Cонымен   болашақ  педагогика 
саласының  магистрлерінің  акмеологиялық  дайындығын  қалыптастырудың 
шарттары  жайлы  айтылғандарды  қорытындылай  келе,  «дайын  болу»  деген  
олардың  инновациялық жұмыстарға әзір болуын білдіреді, кәсіби құзырлылық, 
педагогикалық  шеберлік  пен  педагогикалық  бағыттылық  сияқты  сапаларының 
болуын  талап  етеді  дегіміз  келеді.  Бұл  сапалар  ұстаздың  жаңа  білімдерге, 
жаңалықтарға 
ашықтығы, 
ғылымды 
игеруі, 
оқушының 
дамуының 
ерекшеліктерін  білуі  оған  жағдай  жасауы  арқылы  нәтижелі  болады. 
Aкмеологиялық  дайындығының  қалыптасқандығы  болашақ  маманның  ӛзінің 
кәсіби  әрекетін  талдай  алуымен,  ӛзінің  «дамуының  жақын  аймағын»  анықтай 
алуымен,  соған  байланысты  даму  болашағының  құралдары  мен  жолдарын 
белгілей  білуімен  сипатталады.  Тұлғалық  деңгейінің  жоғарылаған  сәтінде 
болашақ  маманның  коммуникативті  құзырлылығы,  ісіне  деген  жауапкершілігі 
артып,  әрқырлылығы,  табандылығы,  батылдығы  байқалады.  Бұлар  оның  ӛзін-
Акмеологиялық орта параметрлерінің сипаттамалары 
Субъектілік-
тҧлғалық 
параметрлері 
Мазмҧндық параметрлері 
Физикалық-
мерзімдік  
параметрлері 
-
 
профессор-
оқытушылар 
құрамындағы 
субъектілердің әсері; 
-
 
оқытушы 
және 
ғылыми 
жетекші 
тұлғасының әсері; 
-
 
 әкімшілік 
бӛлім 
субъектілерінің әсері; 
-
 
топтағы 
магистранттардың 
субъект-субъект 
қарым-қатынасы. 
-
 
оқу 
бағдарламаларының 
мазмұнын игеру сапасы; 
-
 
ғылыми 
және 
ғылыми-
педагогикалық 
зерттеулердің 
мазмұнын дайындау сапасы; 
-
 
ғылыми  тағылымдамадан    ӛту 
сапасы; 
-
 
академиялық ұтқырлылық; 
-
 
ғылыми-зерттеу 
және 
педагогикалық  тәжірибеден  ӛту 
сапасы; 
-
 
 ғылыми-тәжірибелік 
конференцияларға қатысу сапасы;  
-
 
ғылыми 
жобалар 
мен 
олимпиадаларға және байқауларға 
қатысу сапасы; 
-
 
 акме-технологиялық 
тренингтерге қатысу сапасы;  
жеке дара оқыту және дамыту 
траекторияларының сапасы 
(МӚЖ, МОӚЖ).
 
Ортаның  физикалық 
сипаты: 
 
оқу 
аудиториялары, 
кітапхана, 
дәріс 
залдары,  кафедралар, 
компьютерлік 
сыныптар, 
мультимедиялық 
кабинеттер, 
конференц-зал 
және 
т.б..  
Мерзімдік 
параметрлері:  сабаққа 
және 
тәрбиелік 
іс-
шараларға қатысуының 
жиілілігі, 
ғылыми 
зерттеушілік  жұмысты 
жүргізу 
мерзімі; 
магистрант  тұлғасына 
тәрбиелік 
және 
әлеуметтендіру 
мақсатындағы 
әсерлердің 
ұзақтығы 
және т.б.;   
 

104 
 
 
ӛзі  биіктерге  бастай  алатын  жаңа  сапалық  деңгейі  деп  білеміз.Mұғалімнің 
акмеологиялық  позициясы  оның  «жақын  даму  аймағына»  бағытталған 
жаңашылдық  әрекетте  қалыптасады.  Сондықтан  жоғары  және  жоғарыдан 
кейінгі  білім  басқышындағы  білімдік  үрдіс    инновациялық  педагогика 
талаптарына  бағындырылуы  тиіс.  Сонда  ғана  болашақ  маманның  «акме 
позицияда»    ұстанған  бағытында  нық  тұра  алатын  болады,  оның  бойында 
толқу,  сенімсіздік  сезімдері  азаяды.  Шығармашылық  әрекет  барысында  орын 
алуы  мүмкін  болатын  сәтсіздіктерге  де  дайын  болуы  қамтамасыз  етіледі.Oсы 
айтылғандар  зерттеу  барысында  жүргізілген  тәжірибелік  эксперимент 
барысында сыннан ӛткізілді. Жұмысымызда бұдан әрі қарай осы бағыттардағы 
жасалған жұмыстарымыз сипатталады. 
 
3.2 
Жоғарыдан 
кейінгі 
білім 
жағдайында 
мамандардың 
акмеологиялық дайындығының бастапқы диагностикасы  
Эксперимент жҥргізудің  мақсаты: Жоғары оқу орнынан кейінгі білімде 
магистранттардың  білім  алу  үрдісіндегі  акмеологиялық  дайындығының 
қалыптастыруын 
 
анықтау 
болып 
табылады. 
Tәжірибелік 
жұмыс 
Республиканың оқу орындарында, Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық 
университетінің    магистратура  және  PhD  докторантура    институтының  және 
Қорқыт  Ата  атындағы  Қызылорда  мемлекеттік  университетінің  6М010300  - 
«Педагогика және психология» мамандығы, 6М010200  - «Бастауыш оқытудың 
педагогикасы  мен  әдістемесі»,  6М010100  -  «Мектепке  дейінгі  білім  беру», 
6М010500 -
 
«Дефектология», 6M050300-«Психология» мамандықтары бойынша 
білім  алып  жатқан  магистранттардың  қатысуымен  жүргізілді.  Ол  үш  кезеңде 
(анықтау,  қалыптастыру,  бақылау)  ӛткізілді.Экспериментке  298  магистрант 
қатысып, 148 - бақылау тобында, 150 - тәжірибелік тобында болды. 
Tәжірибелік жұмыс тӛмендегі ретпен жүзеге асырылды: 
-
 
тәжірибелік жұмыстың мақсаты мен міндеттерін айқындау; 
-
 
диагностикалық әдістемелер таңдау және жүргізу; 
-
 
тәжірибелік  жұмыстың  нәтижелерін  математикалық  –  статистикалық 
әдістері арқылы ӛңдеу, сипаттау. 
Зерттеу 
жұмысымыздың 
айқындаушы 
эксперименті 
барысында 
магистрандардың  бастапқы  акмеологиялық  дайындық  деңгейін  анықтау  үшін 
әдістемелер кешені қолданылды. Атап айтсақ: 
-  білім  алушылардың  акмеологиялық  категориялар  туралы  түсінігінің 
деңгейін анықтауға арналған сауалнама; 
-  мамандық  таңдаудың  негізгі  мотивтерін  анықтау  мақсатында  білім 
алушыларға арналып жасалған Е.М. Павлютенковтың әдістемесі; 
- жоғары оқу орындарында оқыту мотивациясын зерделеу Т.И.Ильинаның 
әдістемесі; 
-  білім  алушының    жетістік  мотивациясын  зерттеу  А.  Мехрабианның 
әдістемесі; 
-  шығармашылық  әлеуеті  мен  креативтілікті  диагностикалау  тесті 
(Е.И.Рогов); 

105 
 
 
- Xоллдың «Эмоциялық интелект (EQ)» тестісі; 
-  A.В.  Карповтың  тұлға  рефлексиясының  даму  деңгейін  диагностикалау 
әдістемесі. 
Cауалнамаға  6М010300  -  «Педагогика  және  психология»  мамандығы, 
6М010200  -  «Бастауыш  оқытудың  педагогикасы  мен  әдістемесі»,  6М010100  - 
«Мектепке  дейінгі  білім  беру»,  6М010500  -
 
«Дефектология»,  6M050300-
«Психология»,      мамандықтарының  (Абай  атындағы  ҚазҰПУ,  Қорқыт  Ата 
атындағы ҚМУ) 120 магистранты қатысты.  Mагистранттардың акмеологиялық 
дайындығының  мотивациялық-құндылықты  компонентінің  сипаттамасын 
зерттеуде  мамандық  таңдаудың  негізгі  мотивтерін  анықтау  мақсатында  білім 
алушыларға  арналып  жасалған  E.М.  Павлютенковтың  әдістемесін  қолдандық 
(қосымша  Б).  Әдістеме  нақты  сыналушының  мамандық  таңдаудағы  қандай  да 
бір  мотивтерінің  рӛлін  анықтауға  мүмкіндік  береді.  Сыналушыға  мамандық 
туралы 18 пікірден тұратын сұрақ-жауап ұсынылады. Бұл пікірлер мотивтердің 
9  тобын  (әлеуметтік,  моральдық,  эстетикалық,  танымдық,  шығармашылық, 
еңбектің  мазмұнымен  байланысты,  материалдық,  беделділік,  утилитарлық) 
тұрғыда  айқындайды.  Біз  ӛзіміздің  зерттеуіміздің  мақсатынасәйкес  тӛрт 
параметрді  ғана  алуды  жӛн  санадық:  «әлеуметтік,    беделділік,  танымдық, 
шығармашылық».  Осы  параметрлер  бойынша  сандық  нәтижелері  тӛменде 
кӛрсетілген (кестелер 4-5).  
Кесте  4  -  Магистранттардың    әлеуметтік,  беделдік  мотивтерін  анықтау 
кезеңіндегі зерттеудің кӛрсеткіштері мен деңгейлері 
 
Бақылау тобы 
Тәжірибелік топ 
№ 
Әлеуметтік 
мотивтер 
Беделділік 
мотивтер 
№ 
Әлеуметтік 
мотивтер 
Беделділік  
мотивтер 
кӛрсет 
кіш 
Деңгей  кӛрсет 
кіш 
деңгей 
кӛрсет 
кіш 
деңгей 
кӛрсет 
кіш 
деңгей 
1 
6 
О 
5 
О 
1 
7 
О 
6 
О 
2 
5 
О 
5 
Т 
2 
6 
О 
7 
О 
3 
5 
О 
3 
Т 
3 
5 
О 
5 
О 
4 
5 
Т 
5 
О 
4 
4 
Т 
5 
О 
5 
7 
О 
5 
О 
5 
5 
О 
7 
О 
6 
4 
Т 
5 
О 
6 
4 
Т 
6 
О 
7 
6 
О 
5 
О 
7 
6 
О 
7 
О 
8 
4 
Т 
4 
Т 
8 
5 
О 
7 
О 
9 
3 
Т 
5 
О 
9 
4 
Т 
4 
Т 
10 
5 
О 
4 
Т 
10 
3 
Т 
5 
О 
... 
 
 
 
 
... 
 
 
 
 
148 
3 
О 
4 
Т 
150 
5 
О 
2 
Т 
 
725:148 
=4,9≈5 
 
666:148
=4,5≈5 
 
 
675:150
=4,9≈5 
 
705:150 
=4,7≈5 
 
Ескерту  -  8,5-10  ұпайлар  –  85%-100%  (жоғары  деңгей);  5-8,4  ұпайлар  –    60%-84% 
(орташа деңгей); 5 ұпайдан тӛмен – 0%-59% (тӛменгі деңгей) 

106 
 
 
Жоғарыда  берілген  кестеде  салыстырмалы  түрде  бақылау  және 
тәжірибелік  топтардағы  магистранттардың  әлеуметтік  және  беделділік 
мотивтерінің  кӛрсеткіштері  ұсынылған.  Барлық  топтарда  әлеуметтік  және 
беделділік  мотивтерінің  орташа  кӛрсеткіші  5-ке  тең.  Бұл  орташа  деңгей 
болғанымен  де  болашақта  акмеге  қарай  ұмтылатын,  кәсіби  маман  боламын 
деген магистранттар үшін жеткілікті кӛрсеткіш емес. Олар болашақ акме-маман 
ретіндегі  кӛрсеткіші 
 
кемінде  8  ұпай  болғаны  қанағаттанарлық  деп 
қабылданады,  ал  ең  жоғарғы  кӛрсеткіш  10  ұпай.    Бұл  100%-дық  кӛрсеткіш. 
Алайда осындай кӛрсеткішке ие болған сыналушылар болмады.  
 
Кесте 5  -  Магистранттардың  танымдық, шығармашылық мотивтерін анықтау 
кезеңіндегі зерттеудің кӛрсеткіштері мен деңгейлері 
 
Бақылау тобы 
Тәжірибелік топ 
№ 
Танымдық  
мотивтер 
Шығармашылық 
мотивтер 
№ 
Танымдық  
мотивтер 
Шығармашы 
лық мотивтер 
кӛрсет
кіш 
дең 
гей 
кӛрсеткіш 
Дең 
гей 
кӛрсеткіш 
дең 
гей 
кӛрсеткіш 
Дең 
гей 
2 
7 
О 
6 
О 
1 
4 
Т 
5 
О 
3 
5 
О 
5 
О 
2 
5 
О 
8 
Ж 
4 
6 
О 
4 
Т 
3 
3 
Т 
4 
Т 
5 
6 
О 
5 
О 
4 
8 
Ж 
6 
О 
6 
7 
О 
4 
Т 
5 
6 
О 
4 
Т 
6 
5 
О 
5 
О 
6 
5 
Т 
5 
О 
7 
7 
О 
5 
О 
7 
5 
О 
3 
Т 
8 
4 
Т 
3 
Т 
8 
6 
О 
4 
Т 
9 
3 
Т 
4 
Т 
9 
7 
О 
5 
О 
10 
5 
О 
4 
Т 
10 
4 
Т 
4 
Т 
... 
 
 
 
 
... 
 
 
 
 
148 
7 
О 
3 
Т 
150 
5 
О 
2 
    Т 
   754/14
8=5,1≈
5 
   651/148=4,4 
  
   735/150=4,9
≈5 
  
750/150=4,7
≈5 
  
Ескерту  -  8,5-10  ұпайлар  –  85%-100%  (жоғары  деңгей);  5-8,4  ұпайлар  –    60%-84% 
(орташа деңгей); 5 ұпайдан тӛмен – 0%-59% (тӛменгі деңгей) 
 
Жоғарыда  берілген  кестеде  салыстырмалы  түрде  бақылау  және 
тәжірибелік топтардағы магистранттардың танымдық және шығармашылық 
мотивтерінің  кӛрсеткіштері  ұсынылған.  Егерде  бақылау  тобында  танымдық 
кӛрсеткіштерінің  коэффициенті  5-ке  тең  болса  -  орташа  деңгей, 
шығармашылық  мотивтері  4,4  –ке  тең  болса,  онда  тӛменгі  даму  деңгейінің 
кӛрсеткіші  болып  табылады.    Ал  тәжірибелік  топта  –  танымдық  және 
шығармашылық  мотивтердің  коэффициенті  5-ке  тең.  Сондықтанда  бұл 

107 
 
 
кӛрсеткішті біз орташа деңгей ретінде бағаланады.  
Бұдан  шығатын  қорытынды  магистранттардың  әлеуметтік,  беделділік, 
танымдық,  шығармашылық  мотивтерінің  дамуы  орташа  немесе  орташадан 
тӛмен  екенін  кӛреміз  (қосымша  В),  сол  сияқты  бұл  кӛрсеткіштер  жоғары  оқу 
орнынан  кейінгі  білім  алу  жағдайында  магистранттардың  мотивациясын 
қалыптастыру  бойынша  арнайы  жұмысты  ұйымдастыру  қажеттілігін 
дәлелдейді. 
 
Сурет 6 -  Магистранттардың әлеуметтік мотивін анықтау барысындағы 
алынған жауаптардың қорытынды кӛрсеткіштері 
 
Бақылау  тобында  барлығы  148  сыналушы  болса,  олардың  ішінде  35 
сыналушы  «иә»  деп    жауап  берген.  Демек  олар  ӛз  еңбегімен  қоғамдық 
прогреске  ықпал  етуге  болашақта  ұмтылатын,  жоғары  жалпы  адамзаттық 
құндылық  пен  қажеттіліктерге  әлеуметтік  тұрғыдан  бағыт  ала  алған 
сыналушылар (сурет 6).  
Aл  12  сыналушы  «Таңдаған  мамандығым  арқылы  еліміздегі  білім  беру 
жүйесінің  дамуына  үлес  қосып,    қоғамымызға  пайда  әкелуге  болады»  деген 
жауапты  таңдағанда,  ӛз  ойларына  сенімсіздікпен  қарап,  «иә  деп  айтуға 
болады»  жауабын  берген.  Сонымен  бірге,  бақылау  тобындағы  68  сыналушы 
жауап  беруге  қиналған,  ал  25  сыналушы  «жоқ  деп  айтуға  болады»  десе,  8 
сыналушы «жоқ» деп жауап берген. 
Tәжірибелік  топтағы  сыналушылардың  жауаптары  да  осындай.  Бірақ 
олардың  жауаптарынан  ӛзіндік  пікірді  айтуда  ӛздеріне  сенімділігі  басым 
болғанын байқаймыз («49 сыналушы жауап беруге қиналған»).  
Беделділік  мотивтерін  зерттеу  барысында  сыналушылардың  жауаптары 
Бақылау тобы
Эксперименттік топ
148
150
35
27
12
20
68
49
25
39
8
15
Магистранттардың әлеуметтік мотиві
Сыналушылардың саны
иә
иә деп айтуға болады
жауап беруге қиналамын
жоқ деп айтуға болады
жоқ

108 
 
 
тӛмендегідей (сурет 7): 
-
 
72  сыналушы  –  «иә»  деген,  яғни  олардың  пікірлері  бойынша  «Таңдаған 
мамандығым  достарым мен  таныстарым  арасында  бағаланады, кәсіби  ӛсуге 
септігін  тигізеді».  Бұл  сыналушылар  ӛз  мамандығын  таңдағанда    кәсіби 
мансапқа жетуді кӛздеген; 
-
 
 16 сыналушы «иә деп айтуға болады» деген; 
-
 
21 сыналушы «жауап беруге қиналамын» десе, 26 сыналушы  – «жоқ деп 
айтуға  болады»,  ал  13  сыналушы  «жоқ»  деп  жауап  берген.  Яғни  бұл 
магистранттар  мамандықты  таңдағанда  ең  бастысы  қоғамға  пайдалы  еңбек 
етуді ойлаған, мансапқа ұмтылмайтындықтарын білдіреді.  
Tәжірибелік  топтағы  сыналушылардың  жауаптарынан  кәсіби  мансапқа 
жетуді мақсат еткен сыналушылардың саны бақылау тобымен салыстырған аз, 
бірақ  олар  ӛз  жауаптарына  сенімсіздік  білдірді  («37  сыналушы  жауап  беруге 
қиналған»).  
 
 
 
Сурет 7 - Магистранттардың беделділік мотивін анықтау барысында 
алынған жауаптардың қорытынды кӛрсеткіштері
 
 
Ал  танымдық  мотивтерді  таңдау  барысында  бақылау  және  тәжірибелік 
топтардағы сыналушылардың жауаптары тӛмендегідей (сурет 8): 
-
 
43  сыналушы  (бақылау  тобы)  және  35  сыналушы  (тәжірибелік  топ) 
танымдық мотивтерін таңдаған, олардың пікірінше, «Мамандығым бойымдағы 
бар  қабілетттерді  пайдалануға,  ӛзімді  үнемі  жетілдіруге  мүмкіндік  береді». 
Бақылау тобы
Эксперименттік топ
148
150
72
54
16
19
21
37
26
34
13
6
Магистранттардың беделділік мотивін анықтау барысында алынған 
жауаптардың  қорытынды кӛрсеткіштері
Сыналушылардың саны
иә
иә деп айтуға болады
жауап беруге қиналамын
жоқ деп айтуға болады
жоқ

109 
 
 
Осы  сыналушылардың  жауаптарынан  олардың  болашақта  акмеге  қарай 
ұмтылатынын байқаймыз, бірақ тек ұмтылыс ретінде қалмай, әрі қарай әрекет 
түрінде  іске  асу  керек.  Ол  үшін  біз  ӛзіміздің  тәжірибелік  жұмысымызда 
бірнеше қалыптастырушы жұмыс түрлерін ұйымдастырамыз.  
-
 
5  сыналушы  (бақылау  тобы)  және  10  сыналушы  (тәжірибелік  топ)  ӛз 
мүмкіндіктерін 100
% 
«пайдалана алмаймыз» деген пікірде болған.
 
 
 
 
 
Cурет 8 - Магистранттардың танымдық мотивін анықтау барысында 
алынған жауаптардың қорытынды кӛрсеткіштері 
 
Cыналушылардың 
шығармашылық 
мотивтерін 
зерттеуде 
анықтағанымыз:  бақылау  тобында  65  сыналушы,  ал  тәжірибелік  топта  52 
сыналушы  «жауап  беруге  қиналған»,  яғни  қалыптастырушы  тәжірибе 
барысында  осы  магистранттармен  шығармашылық  жұмысты  ұйымдастыруда 
басты  назар  аудару  қажеттілігін  туындатады  (сурет  9).  Тек  18  сыналушы 
(бақылау  тобы)  және  11  сыналушы  (тәжірибелік  топ)  «Бұл  мамандықта 
шығармашылықпен  айналысуға  үлкен  мүмкіндіктер  болады»,  «Ӛз  еңбегімнің 
ерекше  тұстарын  сезінуге  кӛмектеседі»  деген  пікірлерді  білдірген.  Яғни  осы 
жауаптардан  магистранттардың  танымдық  және  шығармашылық  мотивтерін 
дамыту қажеттілігінің туындап отырғанын  байқаймыз. 
Бақылау тобы
Эксперименттік топ
148
150
43
35
32
28
59
41
9
36
5
10
Магистранттардың танымдық мотивін анықтау 
Сыналушылардың саны
иә
иә деп айтуға болады
жауап беруге қиналамын
жоқ деп айтуға болады
жоқ

110 
 
 
 
 
Сурет 9  -  Магистранттардың шығармашылық мотивін анықтау 
барысында алынған жауаптардың қорытынды кӛрсеткіштері 
 
Mагистранттардың 
әлеуметтік, 
беделділік, 
 
танымдық 
және 
шығармашылық  мотивтерін  анықтау  барысында  алынған  сұрақ-жауап 
тапсырмаларының пайыздық қорытынды кӛрсеткіштері тӛмендегідей: 
Cыналушылардың  30%-ы  «жауап  беруге  қиналамын»  деп  белгілеп, 
ұсынылған  мотивтерді  таңдауда  сенімсіздік білдіреді.  Ал  әлеуметтік  мотивтер 
бойынша  «иә»  деген  жауапты  таңдағандардың  саны  –  21%,  бұл  мамандықты 
таңдауда қоршаған ортаның пікіріне сүйенетінін кӛрсетеді, 39% - жауап беруге 
қиналады.  Салыстырмалы  түрде  қарағанда  қоғамда  белгілі  бір  маңсапқа  ие 
болуға  мүмкіндіктің  болуымен,  қызмет  бойынша  мансапқа  жетуге  ұмтылумен 
байланысты  сыналушылардың  42  %  беделдік  мотивтерді  таңдаған,  ал 
танымдық  мотивтерді  таңдаған  сыналушылардың  саны  -  26%,  оның  ішінде 
шығармашылық  мотивтерді  таңдаған  респонденттердің  саны  10%-ға  тең. 
Oсыған орай түйіндейтініміз, педагогикалық және психологиялық мамандықтар 
бойынша  оқитын  магистранттардың  алғашқы  қызығушылықтары  жоғары 
білімнен  кейінгі  білім  алу  немесе  магистрант  болуды  мақсат  етумен 
сипатталынады.  Болашақ  маманның  ең  бастысы  осы  мамандықты  сүю, 
ғылыммен  айналысу  және  кәсіби  ӛсу    ұмтылыстармен     ерекшеленуі  дәрежесі 
тӛмен.  Білім  алушылардың  болашақ  педагогикалық  еңбегінде  жетістікке 
жетулері  олардың  «жетістік»  ұғымының  мәнін  оның  әлеуметтік  және 
психологиялық 
астарларын 
түсінумен 
байланысты. 
Осыған 
орай, 
магистранттардың  акмеге немесе жетістікке қарай ұмтылуының басты шарты 
Бақылау тобы
Эксперименттік топ
148
150
18
11
15
22
65
52
29
36
21
29
Магистранттардың шығармашылық мотивін анықтау 
Сыналушылардың саны
иә
иә деп айтуға болады
жауап беруге қиналамын
жоқ деп айтуға болады
жоқ

111 
 
 
болатын осы бағыттағы пайым деңгейін анықтау мақсатында А. Мехрабианның 
«Білім  алушының    жетістік  мотивациясын  зерттеу  әдістемесін»  қолдандық.  
(қосымша  Г).  Ол    жетістікті  анықтайтын  36  пікірден  құрылған.  Сыналушылар 
барлық  пікірлерді  мұқият  оқып,    олардың    субъективті  пайдалылығы, 
әлеуметтік  маңыздылығы,  ұнамдылығы  тұрғысынан  қарастыра  отырып,  әрбір 
пікірді  1-5  ұпайлар  шеңберінде  бағалайды.  Жауаптарды  ӛңдеу  жұмысының 
нәтижесінде  магистранттардың  жетістікті  экстериоризациялау  («жетістік 
ӛмірдің  материалдық  деңгейі»,  «жетістік  –  сәттілік»,  «жетістік  –  мойындату»,  
«жетістік  –  билік»)  бойынша,    сол  сияқты    жетістікті  интериоризациялау 
(«жетістік  ӛзіндік  іс-әрекеттің  нәтижесі»,  «жеке  жетістік»,  «жетістік– 
психикалық  күй»,  «жетістік–  кедергілерді  жеңу»,  «жетістік  –  қабілеттілік») 
бойынша жетістік мотивациясының даму деңгейлері анықталды (кесте 6).  
 
Кесте  6    -  Тәжірибенің  басында  анықталған  магистранттардың  жетістік 
мотивациясының кӛрсеткіштері мен деңгейлері 
 
Бақылау тобы 
Тәжірибелік топ 
№ 
Ж
ет
істі
кт
і 
эк
ст
ери
о 
ри
за
ци
ялау
 
Ж
ет
істі
кт
і 
ин
те
ри
ор
из
ац
иялау
 
Ж
ет
істі
к  м
от
ив
ац
ия
 
сын
ың
 да
м
у де
ңге
йі
 
  
№
 
Ж
ет
істі
кт
і 
эк
ст
ери
ори
за
ци
ялау
 
Ж
ет
істі
кт
і и
нт
ери
о 
ри
за
ци
ялау
 
Ж
ет
істі
к  
м
оти
ва
ци
яс
ын
ың
 
да
м
у де
ңге
йі
 
  
 
1 
     67 
86 
153 
1 
55 
45 
100 
2 
49 
52 
101 
2 
46 
51 
97 
3 
63 
80 
143 
3 
72 
80 
152 
4 
63 
81 
144 
4 
53 
58 
111 
5 
60 
68 
128 
5 
47 
52 
99 
6 
69 
91 
160 
6 
68 
82 
150 
7 
55 
79 
134 
7 
62 
73 
135 
8 
75 
94 
169 
8 
59 
81 
140 
9 
75 
73 
148 
9 
60 
79 
139 
10 
48 
64 
112 
 10 
66 
80 
146 
... 
 
 
 
 
 
 
 
148 
51 
39 
90 
150 
43 
53 
96 
  
  
  
9324:148
= 
63 ұпай 
Орташа 
10064 
:148= 
68 ұпай 
Орташа 
19240:148= 
130 ұпай 
Орташа 
  
  
8400:150= 
56 ұпай 
 
Орташа 
8700:150= 
58 ұпай 
Тӛменгі 
17100:150
= 
114 ұпай 
Тӛменгі 
  
Бұдан  шығатын  қорытынды  магистранттардың  жетістік  мотивациясының 
даму  деңгейі  орташа  немесе  орташадан  тӛмен  екенін  кӛреміз,  сол  сияқты  бұл 
кӛрсеткіштер  жоғары  оқу  орнынан  кейінгі    білім  алу  жағдайында 

112 
 
 
магистранттардың  мотивациясын  қалыптастыру  бойынша  арнайы  жұмысты 
ұйымдастыру қажеттілігін кӛрсетеді. 
Mагистранттардың 
акмеологиялық 
дайындығының 

жүктеу/скачать 2,24 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: