ӘОЖ 796.5
ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ВОЛОНТЕРЛІК ТУРИЗМНІҢ ДАМУ МҮМКІНДІКТЕРІ
Б.Ә.Кәдірғалиев1, Ә.Ж.Ахмет2
1Кәдірғалиев Базарғали Әбуғалиұлы – ғылыми жетекші, Орал гуманитарлық колледжінің арнайы пәндер оқытушысы, педагог – сарапшы, Орал қаласы, Қазақстан Республикасы, e-mail: b.a.kadirgaliev@mail.ru
2Ахмет Әліби Жанболатұлы – Орал гуманитарлық колледжінің 1 курс студенті, Орал қаласы, Қазақстан Республикасы, e-mail: ayman86_86@mail.ru
Андатпа
«Волонтерлік туризм» түсінігі, біздің елімізде соңғы он жылдықта пайда бола бастады. Дегенмен, қолданылу аясы, басқа түсініктермен шектеліп отыр. Елімізде аталған туризмнің дамуы туралы зерттеулердің аздығы осы мақалама арқау болды.
Аннотация
Понятие «Волонтерский туризм» стало появляться в нашей стране в последнее десятилетие. Однако сфера применения ограничена другими понятиями. В этой статье было посвящено небольшое количество исследований о развитии туризма в нашей стране.
Annotation
The concept of "Volunteer tourism" has begun to appear in our country over the past decade. However, the scope of application is limited to other concepts. This article is based on a small amount of research on the development of tourism in the country.
Кілт сөздер: волонтерлік туризм, туризм, халықаралық, ерікті
Ключевые слова: волонтерский туризм, туризм, международный, добровольный
Key words: Volunteer tourism, tourism, international, volunteer
"Волонтерлік туризм" ұғымын қалыптастыру үшін алдымен "волонтерлік" ұғымын қарастырамыз. Ерікті іс – әрекеттің келесі түсіндірмесін негізге аламыз - бұл қоршаған әлемді өзгерту мақсатында кез-келген әлеуметтік пайдалы іс-шараларда көрінетін әлеуметтік белсенділіктің моральдық және шығармашылық деңгейімен сипатталатын әлеуметтік мінез-құлықтың бір түрі ретінде мақұлданған және танылған қызмет түрі. Ерікті қызмет - бұл адамның зияткерлік, жеке және белсенді дамуының шарттарының бірі, оның өмірлік ұстанымын волонтерлік ұйымдардың гуманистік қызметі ретінде анықтайды, заңдармен реттеледі.
Жоғарыда келтірілген анықтамадағы волонтерліктің мәнін анықтайтын сөздер, біздің ойымызша, «әлеуметтік маңызы бар қызметтерді риясыз көрсету» және «өтеусіз еңбек түріндегі қайырымдылық қызмет» болып табылады. Бұл волонтерлік бірлестіктерге қатысушыларды жеке адамның еңбегі қандай да бір нысанда марапатталатын қоғамдық құрылымның әлеуметтік-экономикалық құрылымынан тыс қояды. Волонтерлік қызмет - бұл кең ауқымды қызмет. Еріктілер - бұл өз күштері мен уақытын қоғамға немесе белгілі бір адамға пайдалануға жұмсауға дайын адамдар. Еріктілік-бұл әлемнің көптеген елдерінде дамыған, өмірді жақсартуға бағытталған және адамгершілік азаматтық қоғам құрудың маңызды бөлігі болып табылатын ерікті қозғалыс.
Енді туризм саласындағы ерікті қызмет ұғымын нақтылауға тырысамыз. Voluntourism (volunteer + tourism) – бұл ағылшын тілінде жақында пайда болған термин, ол «Еріктілер туризмі» деп аталады, ол соңғы5-6 жылдықта танымал трендке айналды. Аты айтып тұрғандай, еріктілер туризмі – бұл адамдар дамушы елдерге барып, онда мектептер салуға, жетім балаларға ағылшын тілін үйретуге немесе басқа да пайдалы нәрселер жасауға ақша төлейтін туризм. Қазіргі уақытта волонтерлік туризм қарқынды дамып келе жатқан индустрияны білдіреді, оған 1,6 миллионнан астам еріктілер және жылына шамамен 2 миллиард доллар қатысады. Ерікті туристік қызмет дегеніміз - кез-келген жастағы адамдардың әлемнің әртүрлі елдеріндегі туристік бағыттағы еріктілер жобаларына қатысуы, мысалы, бұқаралық іс-шараларды ұйымдастыруға, қорықтар мен ұлттық саябақтарда, кафелерде, қонақ үйлерде, лагерьлерде жұмыс істеуге көмектесу [1].
Еріктілік екі маңызды нәтижеге қол жеткізуге тырысады:
Ол тұрақты және ұйымшыл қоғам құруға көмектеседі;
Ол үкімет ұсынатын қызметтерді толықтырады.
Еріктілер - кез – келген салада мәжбүрлеу емес, өз еркі, келісімі бойынша жұмыс істейтін адамдар, ал ерікті қозғалыстар - бұл кез - келген қызығушылықпен біріктірілген адамдардың еркін одақтары.
Қазақстанда ерікті қозғалыстарының көпшілігі өз қызметінде нашақорлықтың, алкогольге тәуелділіктің алдын алуға және күресуге, салауатты өмір салтын насихаттауға, жетім балалар мен қарт азаматтарға көмек көрсетуге, қоршаған ортаның тазалығын сақтауға және басқаларға бағытталған.
Әлемнің көптеген елдерінде ерікті еңбек бүгінгі күні-күнделікті әлеуметтік практика: адамдар ағаш отырғызу, салауатты өмір салтын үйрету, түрлі акциялар өткізу, конференциялар, форумдар ұйымдастыру, құқық бұзушылықтардың алдын алу, ортақ проблемаларды шешу үшін бірігеді.
Халықаралық еріктілер қозғалысы ХХ ғасырда бірінші дүниежүзілік соғыстан кейін жойылуды қалпына келтіруге деген құлшынысы мен жігеріне толы жастардың бастамасымен дүниеге келді. Қазіргі уақытта әлемнің 107 елінде жыл сайын 3000-нан астам волонтерлік жоба жұмыс істейді [2].
2011 жылғы VІІ Азиялық қысқы ойындарға дайындық Қазақстанда еріктілер қозғалысының қалыптасуына ықпал етті. Осы себепті кейбір қазақстандық волонтерлік бірлестіктердің қызметін және олар жүзеге асыратын жобаларды, сондай-ақ елдегі волонтерлік туризмнің дамуына ықпал еткен ірі іс-шараларды ұйымдастырды. «Азиада-2011» ұйымдастыру комитеті Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің қолдауымен ойындар басталардан бір жыл бұрын еріктілерді қабылдауды ұйымдастырды. Волонтерлер қызметінің 11 бағыты болды, оның ішінде "Мәдени Азиада" жобасына қызмет көрсету, спортшылар мен ресми тұлғаларды сүйемелдеу, медициналық қызмет көрсету, рәсімдер және т. б. Барлық еріктілерге өтеусіз негізде киім-кешек, тамақтану, көлік және байланыс қызметтері ұсынылды. Әрбір еріктіге еріктінің жеке кітапшасы – семинарлар мен еріктінің жұмыс өтілін есепке алуға арналған құжат берілді. 2011 жылғы VIІ Қысқы Азия ойындары Қазақстан Республикасында волонтерлік туризмнің дамуына қуатты серпін берді.
Қазақстанда халықаралық маңызы бар іс-шараларды өткізуге қатысқан волонтерлер саны
Достарыңызбен бөлісу: |