Ер кісі түрлі қашықтықта орналасқан заттарға кезек-кезек қарады
жүктеу/скачать 0,74 Mb.
|
|
№1 Есеп Ер кісі түрлі қашықтықта орналасқан заттарға кезек-кезек қарады (суретке қараңыз). Қай заттар оған анық көрінеді? Қайсысы анық көрінбейді? Жауаптарыңызды түсіндіріңіз Жауап: В – 15 см, С – 1м, Д – 10м, Е-50м. 10 см-ге жақын заттарды адамдар анық көре алмайды. Аккомадация объектіні 50 м – ден 10 см-ге дейінгі қашықтықта көргенде басталады.Айқын көру нүктесі-бұл объект айқын көрінетін объект пен көздің арасындағы ең аз қашықтық. Аккомадация-бұл көздің әртүрлі қашықтықта орналасқан объектілерді анық көруге бейімделуі №2 Есеп. Ер кісі, 20 жаста. Зерттеу кезінде ол 5 нысанға кезек-кезекн қарау керек болған. Нысандар көзден əр түрлі қашықта орналасқан: A нысаны – 8 см, B – 15 см, C – 30 м, D – 50 м, E – 70 м. Қай нысан оған анық көрініп, қайсысы анық көрінбейді? Бұны қалай түсіндіруге болады? Объектілер в – 15см, С – 30см, Д – 50см ол анық көретін болады, өйткені аккомадация қасиетіне сәйкес адам 50м – ден 10см – ге дейінгі қашықтықта заттарды анық көреді. А – 8см және Е – 70м нысандары анық көрінбейді, өйткені айқын көру нүктесі 10-15см құрайды және адам 70 м қашықтықта объектіні анық қарастырмайды. № 3 Есеп Серік пен Берік. Олардың жасы əр түрлі. Кезекті медициналық тексеру кезінде Серіктің жақынды айқын көру нүктесі 13 см, ал Беріктікі – 32 см екендігі анықталды. Олардың қайсысы үлкен? Шамамен жастары қандай? Нысан әлі анық көрінетін көзден ең аз қашықтық-айқын көріністің ең жақын нүктесі. Жасы ұлғайған сайын көру нүктесіне дейінгі қашықтық артады, ал аккомодацияның күші төмендейді.Берік Сериктен үлкен. Бериктің шамамен жасы-45, ал Серік-25 жаста. №4 Есеп. Əр түрлі жастағы екі адамның көру қабілеті тексерілген. Ең жақын анық көру нүктесін анықтағанда келесі нəтижелер алынған: біреуінікі 12 см, ал екіншісінікі 30 см. Тексерілгендердің қайсысының жасы үлкен? Олар шамамен қанша жаста? Айқын көру нүктесі 30 см-ге жақын адам 12 см-ге жақын адамнан жас болады. Шамамен 40 және 25 жас. № 5 Есеп. Науқастың көру қабілетін тексерген. Сонда, көру аймағын зерттеу нəтижесінде төмендегідей сурет алынған. Көру жолы қай жерден зақымдалған? Сызбада көру жолының зақымдалған жерін көрсетіңіз. Көру аймағындағы өзгерістердің ұқсас көрінісі оптикалық нервтердің қиылысуының (хиазма) орталық аймағы зақымданған кезде байқалады №6 Есеп. Науқастың көру қабілетін тексерген. Сонда, көру аймағын зерттеу нəтижесінде төмендегідей сурет алынған. Көру жолы қай жерден зақымдалған? Сызбада көру жолының зақымдалған жерін көрсетіңіз. Егер оң жақ көру нервісі зақымдалса, оң көздің көру аймағының толық жоғалуы болады. Көру жүйкесінің оң жақ хиазмаға дейін закымдалган №7 Есеп. Науқастың оң жақ көру жүйкесі қиылысқа дейінгі жерден зақымдалған. Науқастың көру аймағы қалай өзгереді? Өзгерген көру аймағының суретін алыңыз. Егер оң жақ көру жүйкесі қиылысқа дейін зақымдалса, оң көздің көру өрісінің толық жоғалуы болады №8 Есеп. Науқастың сол жақ көру жүйкесі қиылысқа дейінгі жерден зақымдалған. Науқастың көру аймағы қалай өзгереді? Өзгерген көру аймағының суретін алыңыз. Егер сол жақ көру жүйкесі қиылысқа дейін зақымдалса, сол көздің көру аймағының толық жоғалуы болады №9 Есеп. Науқастың көру жолы қиылыстан (хиазмадан) кейін оң жағы зақымдалған. Науқастың көру аймағы қалай өзгереді? Өзгерген көру аймағының суретін алыңыз. Егер кесіп өткеннен кейін оптикалық жол оң жақта зақымдалса, сол жақты гомонимді гемианопсия байқалады, яғни. екі көздің көру аймағының сол жақ жартысын жоғалту Екі көздің де көру аймактарының сол жак жартылары жоғалады. №10 Есеп. Науқастың көру жолы қиылыстан (хиазмадан) кейін сол жағы зақымдалған. Науқастың көру аймағы қалай өзгереді? Өзгерген көру аймағының суретін алыңыз. Егер кесіп өткеннен кейін сол жақта оптикалық жол зақымдалса, оң жақты гомонимді гемианопсия байқалады, яғни. екі көздің көру аймағының оң жартысын жоғалту №11 Есеп. Тəжірибелі дайвердің айтуынша, су асты əлемінің əсемдігін тамашалаймын десең, су астында міндетті түрде маска кию керек. Неліктен суға сүңгігенде маска киген жөн? Түсіндіріңіз. Жарық ауаға қарағанда суда баяу таралады. Жарық бір ортадан екінші ортаға өткенде, оның жылдамдығы өзгерген кезде сәуле бұрмаланған - сынған. Адамның көзі былай жаратылған,көз қарашығына енетін жарық көздің торлы қабығындағы шыны денемен бағытталатындай етіп жасалған. Бірақ бұл жүйе ауадағы жарықты қабылдауға арналған. Көз сәулелердің су мен көздің арасындағы емес, ауа мен көздің арасындағы шекарадан өтуі кезінде пайда болатын сынуды ескере отырып дамиды.Біз суды жарықта қабылдаған кезде сәулелер әр түрлі бұрмаланады, сондықтан шыны дене оларды түзете алмайды. Маска жарықты ауадағыдай қабылдау жағдайын қалпына келтіреді және біз қайтадан объектілерді анық көреміз №12 Есеп. Асхат тура алдына қарап түрған. 4 м қашықтықта бірдей жылдамдықпен 2 нысан қозғалып бара жатты: А нысаны солдан оңға, В нысаны жоғарыдан төменге. Асхат қай нысанды бірінші байқай алды? Неліктен? Кору аймагынын шекарасынын кендигинен байланысты,биринши А нысаны. Көлденең жазықтықтағы көру аймағының өлшемі жоғарыдан тікке қарағанда үлкен болғандықтан, адамның көру аймағында солдан оңға қарай қозғалатын зат пайда болады. №13 Есеп.. Көз де, фотоаппарат та жинағыш линза болып табылады жəне төңкерілген, кішірейтілген бейне береді. Көз бен фотоаппараттың бейнені фокусқа жинау механизмдерінде түбегейлі айырмашылық бар ма? Түсіндіріңіз. Біріншіден, мида пайда болатын сурет бір сəтте емес, біртіндеп пайда болады, ақпарат үздіксіз ағынмен жиналады жəне өңделеді. Екіншіден, егер фотоаппарат суретті толығымен (бір шетінен екінші шетіне дейін) бекітсе, онда көз тек бейненің бір бөлігін ғана көру өрісінде белгілейді. Бірақ көз бен фотоаппараттың басты ерекшелігі-əрине, линзалардың саны. Адамның екеуі ғана бар, ал фотоаппарат 11-ге жетеді. Бұл ретте көз ақпаратты қабылдаудың ең тамаша тəсілі болып қалады. Айқындыққа бағыттау үшін камерада линзадан пленканың Жарық қабылдайтын қабатына дейінгі қашықтық өзгереді, ал көзде айқындыққа бағыттау көздің түйіндік нүктесінен тордың Жарық қабылдайтын қабатына дейінгі тұрақты қашықтықта шыны дене қисықтығының өзгеруімен байланысты. №14 Есеп. 50 жастағы ер кісі. Жас кезінде миопиясы болмаған. Қазір кітап, газет оқығанда оларды көзінен алыстатып ұстайды. Бұл неге байланысты? Жауапты түсіндіріңіз. Пресбиопия – қарттық алыстан көргіштік. Қартайған шақта көз бұршағының эластикалығы төмендеуіне байланысты аккомодацияның əлсіреуі. Жасы ұлғайған сайын шыны дене тығыздала бастайды және біртіндеп икемділікті жоғалтады, соның арқасында көзге жақын заттарды қарау кезінде қисықтықты жоғарылату қабілеті төмендейді, көздің аккомадацияға қабілеті жоғалады. Сонымен қатар, қартаю нәтижесінде шыны денені ұстайтын бұлшықеттер айтарлықтай әлсірейді. Бұл мидың көру қабілетіне жауап беретін оксипитальды бөлімдері көздің бұлшықетіне сигнал жіберген кезде, олар линзаның пішінін шыны денеге жақын орналасқан объектілердің суретін шоғырландыру үшін оларды өзгерте алмайтындығына әкеледі. Нәтижесінде адам объектілерді көмескі және түсініксіз түрде көреді. Кескін торлы қабыққа емес, оның артына бағытталған. Сондықтан мәтінді қашықтықта қарау кезінде суреттің торлы қабыққа жақсы фокусталуына қол жеткізіледі. №15 Есеп. Екі кісі алыс жітілікпен зардап шегеді, көзілдірік киеді. Олардың алыс жітілігінің себебі бір екендігіне көз жеткізу үшін оларға (екеуіне де бірдей) қандай сұрақ қойған жөн? Жауапты түсіндіріңіз. Олар гиперметропиямен ауырады. Гиперметропия (жақыннан көрмеушілікнемесе алыстан көргіштік) – бұл,адам жақын жерде нашар көретін және қашықтықта жақсы көретінкөріністің бұзылуы.Дегенмен, жоғары деңгейлі гиперметропияда науқас, алшақ заттарды нашар көреді. Әдетте, гиперметропия көздің қарашығының дұрыс емес пішіні кезінде байқалады, бойлық ось бойымен қысылып тұрғандай көрінеді. Нәтижесінде, белгілі бір заттың бейнесі торға емес, оның артында бейнеленеді. Жиі көз қарашығының дұрыс емес қысылғаны, мөлдір қабақпен көз бұршағының жеткіліксіздігімен қатар жүреді. Көбінесе, гиперметропия көздің қалыпты ұзындығында, көздің оптикалық жүйесінің әлсіздігімен көрінеді. Екекуіне қоятын сұрақ : «Сіздер көзілдірік киесіздерме?» №16 Есеп. Көздің түбін зерттеу үшін дəрігер көздің конюктивасына атропин ерітіндісін (Мхолинорецепторлардың блокаторы) тамызады. Атропинді не үшін қолданады? Атропиннің əсері кезінде науқастың көруінде қандай бұзылыс болуы мүмкін? М-холинерецепторлардың блокаторының әсерінен ирис шеңбер бұлшықетінің тонусы төмендейді, көзішілік қысым жоғарылайды және аккомодация бұзылады. Бұлшықет тонусының төмендеуі қарашықтың кеңеюімен көрінеді және көз түбін зерттеу оңайырақ болады. №17 Есеп. Алыс жітілігі бар адамдар мəтінді оқығанда, неліктен оны өзінен алыс ұстайды? Себеби олар алыстан жаксы кореди,жакыннан көру төмен, Гиперметропия (жақыннан көрмеушілік немесе алыстан көргіштік) – бұл,адам жақын жерде нашар көретін және қашықтықта жақсы көретінкөріністің бұзылуы.Дегенмен, жоғары деңгейлі гиперметропияда науқас, алшақ заттарды нашар көреді. Әдетте, гиперметропия көздің қарашығының дұрыс емес пішіні кезінде байқалады, бойлық ось бойымен қысылып тұрғандай көрінеді. Нәтижесінде, белгілі бір заттың бейнесі торға емес, оның артында бейнеленеді. Жиі көз қарашығының дұрыс емес қысылғаны, мөлдір қабақпен көз бұршағының жеткіліксіздігімен қатар жүреді. Көбінесе, гиперметропия көздің қалыпты ұзындығында, көздің оптикалық жүйесінің әлсіздігімен көрінеді. №18 Есеп. Балалар шие теріп жүрген. Олардың бірі піскен, қызыл жеміс жинаса, екіншісінің себетіндегілер піспеген болып шықты.
жүктеу/скачать 0,74 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|