63
– Как вы считаете, почему наши вузы, как главные заказчики
профильного обучения на старшей ступени среднего образования, не
выступают главными экспертами оценки той или иной модели?
– Я некомпетентен отвечать на такие вопросы. Экспертов
выбирают МОН страны и центр 12-летнего образования. Однако
замечу, что в условиях, когда высшая школа Казахстана переходит на
3-4-летнее бакалаврское образование, а магистратура отведена на
послевузовский уровень, необязательно быть семи пядей во лбу, чтобы
понять: нет альтернативы 3-летней профильной старшей ступени
12-летнего среднего образования, которая призвана частично
разгрузить учебные материалы 3-4-летних вузов.
Что касается экспертов, приглашенных из других стран, то
скажу следующее. Главными иностранными экспертами, насколько
мне известно, выступают представители из Папуа – Новой Гвинеи и
России. Однако они мало информированы, плохо знают, какую
национальную и образовательную политику ведет Казахстан.
Поэтому представители из Папуа – Новой Гвинеи дают нам такую
рекомендацию, как будто наша страна находится на уровне развития
папуасов времен Миклухо-Маклая.
Когда выбирают экспертов, с методологической точки зрения
важно знать, какова государственная образовательная политика той
страны, откуда прибывают эксперты. Например, российская
национальная образовательная политика построена на принципах
монокультурного подхода, тогда как государственная образовательная
политика Казахстана – на принципах поликультурного подхода.
Для монокультурного подхода с приоритетом православно-
христианских ценностей и единого русского языка модель 4+6+2
12-летней средней школы, предложенная российскими разработчиками,
можно сказать, является идеальной. И эксперт из этой страны, как
и некоторые казахстанцы, может оказаться в плену этой модели. А
для поликультурного казахстанского подхода такая модель совершенно
противоречит духу и букве самой прогрессивной общепризнанной
государственной политики Казахстана. Отечественная система
образования должна проектировать в себя национальную политику,
для реализации которой модель 5+4+3=12 является наиболее
оптимальной и востребованной».
Сөйтіп, әлеуетті реципиент мақала авторының еліміздің он екі
жылдық білім беру жүйесіне көшу бағдарламасын талқыға салған
кезде шетелдік мамандардың көмегіне жүгінгендігін және жоғарыда
аталған мемлекеттен келген ғалымдар ұсынған кеңестерін өз елінің
даму деңгейіне сай етіп құрғандығын сынап көрсеткендігіне көз
64
жеткізеді. Осындайда мақаланы толық оқығаннан кейін алған ақпарат
оқырманның бастапқы үміт еткен болжамынан артық болуы неғайбыл.
Тағы бір мақалаға назар аударайық: «
Зидан в юбке
» (ЭК. –
29.09.2006). Мұндай тақырыпатты алғаш оқығаннан кейін онда
әлемдік футболдың атақты жұлдыздарының бірі – Зинедин Зидан мен
әйелдер гардеробының бір бөлшегіне
қатысты шыққан шу шығар
деген болжамдар ойға бірінші келеді. Шынтуайтқа келгенде, тілші бұл
мақалада Қазақстандағы әйелдер футбол құрамасы жайлы алматылық
«Алма-КТЖ» клубының бапкері Борис Емелинмен сұхбаты жайлы
баян етеді. Мұнда да мақала барысында аяқдоп шеберінің есімі бірде-
бір рет сөз етілмейді, тіпті біздің нәзік жанды футболшыларымыздың
бірі оны пір тұтып, соған еліктеп ойнайтындығына ұқсас ойлар да
кезікпейді. Сөйтіп, оқырман тағы бір қайшылыққа тап болады.
Демек, оқырман көңілін мақалаға аудару мақсатымен оның
атауын мазмұнға жауап бермейтін етіп құру – публицистикадағы
өрескел қателіктердің бірі. Оның салдары – оқырманның үміт еткен
ақпаратты
алмауымен қатар, мақаладан, тіпті кейде басылымның
өзінен баз кешу. Мұның барлығы мәтін мазмұнымен сәйкестік
публицистикалық тақырыпатқа қойылатын маңызды талаптардың бірі
екендігін анық дәлелдейді.
Қысқасы, қазақстандық мерзімді басылымдарда публицистикалық
тақырыпатқа қойылатын талаптардың негізгі әрі маңыздылары –
ақпараттылық және мәтін мазмұнымен сәйкестік орыс тілді
публицистикаға қарағанда қазақ тілдіде біршама толық сақталады.
Орыс тілді мерзімді басылымдарда журналистер өз мақалаларына атау
беру барысында, әдетте, көркемдік бейнелілік, оқырман көңілін қарату
тарапына
көбірек назар аударады, нәтижесінде ақпараттылық қызмет
шетке ысырылып, көмескілене түседі. Есесіне қазақ тілді
публицистикада мазмұндылық мәселесі бәрінен жоғары тұрады.
Достарыңызбен бөлісу: