Әлеуметтану — қоғамның қалыптасуы, жұмыс істеуі және даму заңдылықтары туралы ғылым. Әлеуметтану фактілерді, үдерістерді, қатынастарды, жеке тұлғалардың, әлеуметтану топтардың қызметін, олардың рөлін, мәртебесі мен әлеуметтану мінез-құлқын, олардың ұйымдарының институты.
Қазақстандағы әлеуметтік ой-пікірінің дамуы (ХІХ ғасыр – ХХ ғасырдың бірінші жартысы). ХІХ ғ.60-шы ж.ж патшалық Ресей қазақ даласын толығымен отарлауды іске асырған. Ол жүргізілген отарлау саясаты қазақ халқының әлеуметтік–экономикалық, мәдени-құқықтық және тағы да басқа өмір салаларына ай – тарлықтай ықпал етті.
Қазақстандағы әлеуметтік ой-пікірінің дамуы (ХІХ ғасыр – ХХ ғасырдың бірінші жартысы). ХІХ ғ.60-шы ж.ж патшалық Ресей қазақ даласын толығымен отарлауды іске асырған. Ол жүргізілген отарлау саясаты қазақ халқының әлеуметтік–экономикалық, мәдени-құқықтық және тағы да басқа өмір салаларына ай – тарлықтай ықпал етті.
.
Сонымен, әлеуметтанудың дербес ғылыми пән ретінде бөлініп шығуы қоғамды тануда аталмыш шектеулер мен жетіспеушіліктердің орнын толтыруда пайда болған қажеттіліктермен тікелей байланысты. Қоғамды әлеуметтану жағынан зерттеу бірнеше шарттардың орындалуын талап етті.
Әлеуметтік заң туралы түсінік өзіне бір мезгілде енді-енді пайда болып келе жатқан әлеуметтануды онтологиялық және эпистинологиялық негіздеуді қамтыды. Алайда әлеуметтік заңдар бар және оларды танып-білудің тәсілдері табылуы мүмкін екендігі, сондай-ақ бұл тәсілдерді көрсетуді дәлелдеу талап етілді. Жаңа ғылымды құру үшін оның әдіснамалық мәртебесін бекіту қажет болды.
Жаңа ғылымды құру үшін оның әдіснамалық мәртебесін бекіту қажет болды. Әлеуметтанудың тікелей пайда болуының алдындағы дәуірде әдіснама жағынан алғанда мінсіз, эталонды ғылым бір мезгілде ұтымды, эмпирикалық, тәжірибелік те болды. Дұрысын айтқанда, “табиғи”, ұтымдықэмпирикалық және ғылыми білім бірін-бірі қайталайды.
Жоғарыда айтылған барлық идеялық алғышарттарды біріктіру ғылыми қоғамдастықта қалыптасқан эталонды жалпы ғылыми өлшемдерге сәйкес әлеуметтанушылық білімнің негізгі өлшемдерінің пайда болуына алып келді. Бұл қоғамдастық және оның әлеуметтік ортасы жаңа ғылымды құру мүмкіндігі мен қажеттілігін сезінді. Ол ғылым өзіндік сананы қалыптастырып, “ әлеуметтану ” деген атауға ие болды.
