Коммерциялық емес ашық акционерлік қоғам
«Ғұмарбек Дәукеев атындағы АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС УНИВЕРСИТЕТІ»
Автоматтандыру және басқару кафедрасы
ЕСЕПТЕУ-СЫЗБА ЖҰМЫСЫ № 2
Пәні: Метрология, стандарттау, сертификаттау және сапаны басқару
Тақырыбы: «Тура және жанама өлшеу нәтижелерінің қателіктерін бағалау»
Мамандық: 5В070200 – «Автоматтандыру және басқару»
Орындаған: Абдукаримов А.
Тобы: АУк-20-5
Нұсқа: № 5
Тексерген: аға оқытушы Тлеубаева Ж. С.
_____________ _____________ «_____» _______________ 2022 ж.
(бағасы) (қолы)
Алматы, 2022
2 Есептеу – сызба жұмысы №2. Тура және жанама өлшеу нәтижелерінің қателіктерін бағалау.
Жұмыс мақсаты: өлшеу құралдардың негізгі және қосымша қателіктерін, бірреттік тура және жанама өлшеулер нәтижелерін есептеу әдістерін оқу.
Тапсырма №1
№
1 есеп
Әсер ететін шамалардың кеңейтілген аймағы -5°
C -дан +50°
C дейін. Қалыпты жағдайлар: 20±5 °
C . Өлшеу аспабының дәлдік класы
Кл =1,0. Аспап
экспл t' = 10°
C жұмыс істейді. Қоршаған ортаның температурасының нормалды аймақтан ауытқуының әр
t =10°
C үшін рұқсат етілген қосымша қателік шегінің нормаланған мәні δ=± 0,2% тең болады. Аспаптың қөрсетімінің қателігін анықтаңыз.
Шешімі:
Аспап көрсетімінің қателігі келесі
δ
a=±(δ
нег+δ
кос)
Өлшеу аспабының негізгі қателігі оның дәлдік класымен анықталады
және 0,5% тең.
Қосымша қателікті анықтау үшін қоршаған ортаның температурасының
мәндердің қалыпты аймағынан ауытқуын табамыз 20 ± 5°
С = (15÷ 25)°
С :
∆t=10-25=-15°С
Өлшеу аспаптың қосымша қателігі
=
Аспап көрсетімінің қателігі
δ
a=±(δ
нег+δ
кос)=±(0.5+0.2)%=±0.7%
Жауабы: δ
a=±0.7%
№2 Есеп
25 В номиналды кернеуін салыстырмалы қателігі 0,5%-тен аспайтындай өлшеу үшін вольтметрдің дәлдік класын және өлшеу диапазонын таңдаңыз. Вольтметрдің көрсетімі 27 В болса, өлшеу қалыпты жағдайда өткізілсе және әдістемелік қателік өте аз болса өлшеу нәтижесін жазыңыз.
Шешімі:
Өлшенетін параметрдің номиналды мәні вольтметрдің өлшеу диапазонының екінші жартысына түсу керектігінен, өлшеу диапазоны 0 В ден 30 В дейін вольтметрді таңдаймыз. Салыстырмалы қателігі 0,5% аспау үшін абсолюттік қателігінің модулі келесі мәнінен аспау керек.
Келтірілген қателіктің модулі келесі мәннен аспау керек
Бірақ мұндай дәлдік класы бар аспаптар шығарылмайды.
Сондықтан дәлдік класы 0,4 амперметр таңдаймыз, онда абсолюттік қателіктің модулі келесі мәннен аспау керек. Ал минимал манмен максимал мәнін азайтындысы.
Жауабы: U=(27,00,12) В.
