Эссе дегеніміз не? Оның шығармадан айырмашылығы қандай?
АРГУМЕНТТІ ЭССЕГЕ НЕ ЖАТАДЫ?
жүктеу/скачать 1 Mb. Pdf көрінісі
|
| 2. АРГУМЕНТТІ ЭССЕГЕ НЕ ЖАТАДЫ?
Дәлелдеу - белгілі бір тұжырымға негізделген және оған байланысты шын мәніндегі тұжырымды анықтау үшін қолданатын логикалық тәсілдер жиынтығы. Ол сенім - наныммен байланысты, бірақ онымен тең емес: аргументтеу немесе дәлелдеу ғылымға және қоғамдық - тарихи тәжірибеге сүйенеді. Сенім - жорамал, ол нақты дәлелденбеген білімге негізделеді. Дәлелдеудің құрылымына 3 құраушы бөліктері енеді. Олар: тезис, аргумент, қорытынды. Тезис - дәлелденуге тиісті жағдай. Аргументтер - тезистің анық шын екендігін дәлелдеу үшін қолданылатын категория. Қорытынды - фактілерді талдауға негізделген ой түйін. Бағалаушы тұжырым - біздің сенімімізге, нанымымызға және көзқарасымызға негізделген. Аргументтер бірнеше топқа бөлінеді: 1. Тексерілген фактілер - нақты материал. Фактілер - тенденцияны анықтайтын қор, оның негізінде - әр білім бойынша заңдар мен берілген жағдайға заңның әсерін анықтаймыз. 2. Анықтамалар тезиспен байланысты түсініктің аргументі ретінде қолданылады. 3. Ғылым Заңдары және алдында қолданылған теоремалар дәлелдеу аргументі ретінде қолданылады. Тезистер мен аргументтердің логикалық сабақтасып тұруы үшін олардың өзара байланысу тәсілдерін білу қажет. Аргумент пен тезистің байланыстары тура, қосымша, айрықша бөліп тұратын болуы мүмкін. Тура аргументте тезистің шындығы аргументтен анық көрініп тұрады. Мысалы, біз сабаққа баруға тиісті емеспіз, себебі бүгін күн жексенбі. Индукция, дедукция, аналогия, себеп - салдар байланыстары арқылы тура дәлелдеу әдістерін қолдануға болады. Эссенің көптеген түрлерінің ішінен аргументті эссенің жазылуына тоқталайық. Эссенің бұл түрі мазмұн жағынан да, құрылым жағынан да қарапайым. Эссе мазмұны – автордың өзіндік аргументтерін қолдана отырып, өй ойын тізбекті түрде жеткізуі. Аргументті эссенің ерекшелігі ретінде онда қозғалған мәселенге терең талдау жасалуы мен нақты фактілерді (эссе тақырыбына қатысты кез келген нақты ақпарат) келтіре отыра, автордың жеке позициясының көрінуін жатқызуға болады. Мысалы, «Мұнай бағасының төмендеуі жағдайында казақстандық кәсіпкерлер қандай шара қолдануы керек?»// «Оқушылардың жаңа ортаға психологиялық түрде бейімделуінің тиімді жолдары» тақырыптарын салыстырған кезде, бірінші тақырып бойынша оқушының экономика бойынша білімінің жеткілікті түрде болмайтыны белгілі, ал екінші тақырып |