Эссе жаздыру арқылы оқушылардың шығармашылық дағдыларын бағалау «Назарбаев Зияткерлік мектептері» дббұ

Эссе жазудың талаптары
Тақырыпты мұқият ойланып таңдаңыз.
Тақырыптан
ауытқымаңыз 
Негізгі бөлімді бірнеше 
абзацқа бөліңіз. 
Дәлелдерді, ақпараттарды
жинаңыз. 
Идеялар тізімін жазып шығыңыз. 
Реттілікті сақтай отырып
жоспарлаңыз.
Кіріспе бөлімін жазыңыз, 
тезис ойлап табыңыз. 
Абзацтарды байланыстырушы сөз 
тіркестері мен сөйлемдерді дұрыс 
қолданыңыз. 
Қорытынды бөлімін 
жазыңыз. 
Жазғаныңызды оқыңыз, 
қателеріңізді түзетіңіз. 

Эссенің құрылымдық бөлімдері
• Тақырыптың 
негізгі мәні мен 
негіздемесі тезис 
түрінде көрсетіледі 
Кіріспе
• Тақырыпты дамыту
• теория, фактілер, идея, 
ақпараттар, параллелдеу, 
аналогия, ассоцация, теңеу, 
сұрақтар қою, т.б. қолданып, 
дәлелдеу (аргументтеу) 
Негізгі бөлім 
• Жалпылау мен 
аргументтеріңіздің 
логикалық 
қорытындысы 
Қорытынды 
Кіріспе және қорытындыда ой негізгі мәселеге шоғырланғаны жөн (кіріспеде ол мәселе 
ретінде қойылса, қорытындыда түйінделеді). 

Назарбаев Зияткерлік мектептеріндегі сыртқы жиынтық бағалау 
1-компонент. Оқылым мен мәтінді талдау. Құрылымы:
1. 1 –тапсырма 2 бөлімнен тұрады: 
а) үзіндінің тілі мен стилін, ұқсастығы мен айырмашылығын 
салыстыру; 
ә) белгілі бір аудиторияға арналған нақты мақсаты бар мәтін 
жазу; 
2-тапсырма - ауызекі сөйлеу тіліндегі мәтінге талдау жүргізу.
2-компонент. Жазылым. Құрылымы: 2 бөлімнен тұрады.
А бөлімі бойынша (шығармашылық жазба жұмысы) – 3 сұрақ
Ә бөлімі бойынша (белгілі бір аудиторияға бағытталған жазба 
жұмысы) - 3 сұрақ.
Әр бөлімнен бір сұрақтан таңдап, жалпы 2 сұраққа 450-600 сөзден 
тұратын эссе жазу. 
Тексерілетін дағдылар
1-компонент:
 мәтіндердің ерекше айырмашылықтарын 
анықтау қабілеттерін;
 ақпараттарды дұрыс ұйымдастыру мен 
жазылымның қызметін байланыстыра алуын; 
 сөздік қоры мен нақышты сөздерді 
қолдануын (мысалы, метафора мен теңеуді 
қолдану); 
 сөздердің реті мен сөйлем құрылымын;
 коммуникациялық қарым-қатынасын, 
тысқары пікір мен алдын ала болжай алуын 
бағалайды. 
2-компонент 
 шығарма жазу қабілеттері мен лексикалық 
қорлары; 
 тілдің көмегімен мұқият жоспарланған әрекетті 
құра алу;
 көңіл күйлерін әсерлі жеткізе алу; 
 оқиғаны бейнелі баяндай алу; 
 белгілі бір стильді нақты мақсатпен жаза алу; 
 өз ойларын анық жеткізе алу; 
 аргументтер келтіре алу; 
 жүйелі және сенімді жаза алу қабілеттері 
бағаланады
. 

Шығармашылық эссенің ерекшеліктері
Педагог ғалым М. Жұмабаевтың сөзімен айтқанда, «қазақ баласының 
жаратылысы соны тілейді» және шығармашылыққа бейім болады.
«Жаратылыстың құшағында, меруерт себілген көк шатырдың астында, хош иісті 
жасыл кілем үстінде, күнмен бірге күліп, түнмен бірге түнеріп, желмен бірге 
жүгіріп, алдындағы малымен бірге өріп, сары сайран далада тұрып өсетін қазақ 
баласының қиялы жүйрік, өткір, терең болуға тиісті». «…Баланың атаға тартуы 
рас болса, сиқырлы даланың баласы – қазақ баласы қиялқұмар болуға тисті».
М. Жұмабаев. 
 Логикалық жүйелі ой 
 Елестете алу қабілеті 
 Сипаттап жеткізе алуы 
 Әсерлі баяндай алуы 
 Қуаныш, қорқыныш, таңқалу, т.б. 
сезімдерін жеткізе алуы 
 Аудиторияны баурап алатын айшықты тіл 
 Шығармашыл ұшқыр қиял

Аргументативті эссе 
 Аргумент дегеніміз – логикалық 
негіздемелер, мысалдар мен зерттеулердің 
көмегі арқылы дәлелденген белгілі бір 
шешім.
 Аргументативті эссе – даулы тақырыпқа 
жазылған әдеби шығарма. Басқаша 
айтқанда, «қосыламын» және «қарсымын» 
деген сияқты дау тудырушы кейбір 
тезистерді қорғайды. 

жүктеу/скачать 0,8 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: