Естественный отбор – главная движущая сила эволюции


Осы формулаларды қолдана отырып және генотиптердің қатынасын сұрыпталуға дейін және сұрыпталудан кейін біліп сұрыпталу коэффициентін анықтау оңай



бет8/8
Дата31.12.2021
өлшемі294 Kb.
#22273
1   2   3   4   5   6   7   8
Байланысты:
7 дәріс ЭТ

Осы формулаларды қолдана отырып және генотиптердің қатынасын сұрыпталуға дейін және сұрыпталудан кейін біліп сұрыпталу коэффициентін анықтау оңай.

  • Көрсеткіштері
  • Генотиптер
  • АА
  • Аа
  • аа
  • Сұрыпталуға дейінгі жиілік
  • 0,25
  • 0,50
  • 0,25
  • Сұрыпталудан
  • кейінгі жиілік
  • 0,35
  • 0,48
  • 0,17
  • Салыстырмалы
  • тіршілік
  • қабілеттілігі
  • W0 = 0,35/0,25 = 1,4
  • W1 = 0,48/0,50 = 0,96
  • W2 = 0,17/0,25 = 0,68
  • W0/ W0= 1,4/1,4 =1,0
  • W1 / W0 = 0,96/1,4 = 0,7
  • W2 / W0 = 0,68/1,4 = 0,4
  • Сұрыпталу
  • коэффициенті - S
  • S=1-W
  • 1,0 -1,0 = 0
  • 1,0 - 0,7 = 0,3
  • 1,0 – 0,4 = 0,6

Сұрыпталу коэффициенті неғұрлым маңызды болса, кез-келген генотипке қарсы сұрыпталу неғұрлым қарқынды жүрсе, яғни сұрыпталу қысымы соғұрлым жоғары болады. Белгілі бір уақыт кезеңіндегі сұрыпталу қысымы әрдайым белгілі бір оң нәтижеге жетуге әкеледі (гендер жиілігінің өзгеруіне). Бұл сұрыпталудың тиімділігі. Сұрыпталу әсіресе доминантты мутацияларға қарсы тиімді және олардың толық экспрессиясына (экспрессивтілігіне) және көрінуіне (пенетранттылығына) байланысты. S = 1 болған кезде популяция бір ұрпақта доминантты летальды мутациялардан құтылады. Мысалы, адам популяцияларында ергежейліліктің (ахондроплазияның) бір түрінің мутациясымен қанықтылығының болмауы оның басымдылығымен және сұрыпталу нәтижесінде жойылуымен түсіндіріледі. Осы мутациясы бар адамдар ерте жасында қайтыс болады және осы себепте бұл мутация адам популяцияларында жиналмайды.

Рецессивті гендерге және толық емес доминанттылыққа қарсы сұрыпталу, керісінше, қиын. Гетерозиготалы күйде (қалыпты фенотипте жасырынып) олар сұрыпталуға жатпайды. Әсіресе үлкен популяциялардағы рецессивті мутациялардан құтылу қиын, мұнда олардың гомозиготалы күйге өтуі өте баяу жүреді. Сұрыпталу тиімділігі көбінесе популяциядағы гендердің бастапқы концентрациясына байланысты. Таңдалған қасиеттің (геннің) өте төмен және өте жоғары концентрациясында сұрыпталу өте баяу жүреді, орташа концентрацияда - сұрыпталудың коэффициентінің төмен мәндерінде де өте тез әсер етеді. Сонымен, сұрыпталу коэффициенті табиғы сұрыпталудың жылдамдылығын көрсетеді деп айтуға болады.

Есептеулер бойынша, тек 0,01 сұрыпталу коэффициенті бар жағдайында, доминантты А және рецессивті а гендері бар популяцияда бірінші геннің жиілігінің өсуі келесідей жүреді (К. Патау, 1939):

  • Кобеюі, %
  • Ұрпақтар саны
  • 0,1 - 1
  • 232
  • 1 - 50
  • 559
  • 50 - 98
  • 5189
  • 98 - 99
  • 5070
  • 99 – 99,9
  • 90231

  Табиғи популяцияларда сұрыпталудың болмауы (S = 0) мүмкін емес. Себебі, табиғи жағдайларда қарапайым эволюциялық факторлар үздіксіз әсер етеді. Әр түрлі генотиптер міндетті түрде бір-бірінен ерекшеленеді және тіршіліктің тұрақты қысымымен олардың репродуктивті жасқа жету ықтималдығы әртүрлі.

  • Назарларыңызға рахмет!


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет