Бұл көптеген жедел жұқпалы аурулар тобы, осыларды біріктіретіні вирусты этиологиялығы, табиғи ошақтығы, айқын капиллярдың эндотелиінің зақымдалуы, геморрагиялық синдромының дамуы.
Қазіргі уақытта ең кемінде 13 нозологиялық түрлері белгілі.
Этиологиясы: Этиологиялық факторы — арбовирустар. Осы ауруларды зерттеп жазған XX ғасырда.
Эпидемиология бойынша жіктелуі (М.П.Чумаков, 1977 ж. ұсынған):
1. Кене арқылы жұғатын геморрагиялық қызбалар: Қырымдық, Омскілік, Кьясанур жақтық.
2. Маса арқылы жұғатын геморрагиялық қызбалар: Денге қызбасы, Чикунгунья, Пифт-Вали қызбалары.
3. Контагиозды зоонозды геморрагиялық қызбалар: бүйрек синдромымен, аргентиналық, боливийялық, Ласса, Марбург, Эбол қызбалары.
Барлық ГҚ — симптомокомплексы — ол біртіндеп не болмаса жедел пайда болатын жалпы улану белгілері, 3 күн бойынша сақталады, содан кейін қысқа уақытқа (бірнеше сағат) жағдайы жақсарып, тағыда 3-4 күн ауру белгілері күшейеді. Осы кезенде қан кету пайда болады, әсіресе тері астына, мұрыннан, қызыл иектен, көздің конъюктивасынан, ішкі мүшелерден (қан құсу, мелена, гематурия, метроррагия).
Геморрагаялық синдромның ауырлық дәрежесі әртүрлі: жеңілден ауыр жағдайға дейін, өліммен аяқталатын.
Жиі кардиоваскулярлы синдром дамуы мүмкін, шок пен коллапска дейін.
Аурудың басқа белгілері де дамиды ол сусыздану, гемолиз, сарғаю, орталық жүйке жүйесінің зақымдануы, екіншілік бактериалды флора қалыптасуы.
Айтып кеткен жалпы белгілермен қатар қызбаға өзіне тән ерекшелігі бар.
Сары қызбада - бауыры зақымданады, және сарғыштық пайда болады, денге қызбада — буындары мен бұлшық еттері; Марбурга қызбасында - диарея, бүйрек синдромымен өтетін қызбада — бүйрегі зақымдалады.
Қызбалармен ауырады эндемия не болмаса спорадикалық түрде Геморрагиялық аурулар көп кездеспейтін аурулар, бірақ проблемалы ауру деп саналады: эпидемия тудыруы мүмкін, өлім көрсеткіші жоғарғы дәрежеде емдеудегі және алдын алудағы қиындығы шешілмеген.
ҚР — геморрагиялық қызбалардың 3 түрі кездеседі: қырымдық, омскілік, бүйрек синдромымен өтетін қызба
Осы аурулардың қоздырғышы арбовирус, иесі болып табылады. Hyalomma asiaticum кене. Табиғи ошақтарда үй жануарларда 100% жағдайларда кене табылады. Кенелердің белсенділігі сәуір — мамыр айларында, және қыркүйек — қазан айларында анықталады. Аурулардың саны да көбейеді көктем жаз айларында, әсіресе мамырда