Еуразия гуманитарлық институтының хабаршысы тоқсандық журнал 2001 ж шыға бастаған 2020
жүктеу/скачать 2,41 Mb. Pdf көрінісі
|
Vestnik-EAGI-2-2020
| ТҮЙІН
Мақалада Неплюев және Сібір кадеттік корпустарының қалыптасуы мен қызметінің және онда қазақ жасөспірімдері оқуының тарихы қарастырылған, осы оқу орындарының қазақтан шыққан әйгілі түлектері туралы мәліметтер келтірілген, сонымен қатар осы әскери оқу орындарының қазақ интеллигенциясының қалыптасу алғышарттарының пайда болуындағы орны мен роліне баға берілген. RESUME In this article the author considers the history of creating and functioning of the Neplyuyev and Siberian cadet corps and training of the Kazakh young people in them. The author gives the data about the famous Kazakh graduates of these educational establishments and gives assessment of the place and role of these military – educational establishments in forming the prerequisites of the Kazakh intelligentsia. 10 ӘОЖ 355.48 Аннотация Мақалада тарих ғылымындағы өзекті тақырыптардың бірі – қазақ халқының рухани өміріндегі діни өзгерістер қарастырылады. Патша үкіметінің қазақ халқының әлеуметтік- экономикалық мәдени дамуын барынша тежеп, пәрменді орыстандыру, шоқындыру саясатын үдете түскендігі жайлы талданады. Түйін сөздер: дін, жәдидшілдік, отарлау, шоқындыру, мешіт, медресе. Қазақ халқының рухани дәстүрлері өзінің зерттелуі жағынан жас болғанымен, даму тарихы өте ерте дәуірлерге кететін, өзіндік бастан кешкен кезеңдері бар дәстүр. Қазақ халқы қанша жасаса, оның руханилығы да сонша жасап, талай дәуірлерді артқа тастады. Әрбір халықтың рухани дәстүрлері ғасырлар бойы даму барысында жасалған, ұрпақтан-ұрпаққа ауысып отыратын мұра. Басқа халықтар сияқты, қазақ халқының да өзіне тән тарихы, бастан кешкен өрлеу сатылары, лайықты мәдени мұрасы, рухани дәстүрлері бар. XIX ғасырда Ресей империясының отаршылдық әрекеттері қазақ қоғамының дәстүрлі жағдайын өзгертті. Көшпелі тіршіліктің аясы тарылып, қоғам дағдарысқа тап болды. Патша әкімшілігін толғандырған тағы бір мәселелердің бірі – қажылыққа бару болды. Өйткені XIX ғасырдың аяғында қажылықтың өріс алуы қазақ даласында ислам дінінің ықпалын күшейтетін фактор еді. «Алайда, кейбір орыс шенеуніктерінің пайымдауынша, қазақ даласындағы қажылықты реттеу экономикалық табыс көзіне айналуы тиіс болды. Бірақ, Ресей патшалығы алғашында ислам дінін қолдау саясатынан бас тартып, орыстандыру және шоқындыру саясатына ауысуы да қажылыққа деген көзқарастың өзгеруіне себеп болды» [1, 8]. Сондықтан патша үкіметі қазақ даласында ислам дінінің тереңдеп дамуына және қажылыққа баруға мүмкіндігінше шек қоюға тырысып бақты. Осыған байланысты 1868 жылға дейін Орынбор мұсылман Діни жиналысы құзырында болған қазақтардың діни мәселесі енді жергілікті жүктеу/скачать 2,41 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|