33-тапсырма: Темекі шегушілердің сілекейінде темекі шекпейтіндерге қарағанда роданидтер едәуір көп. Бұл темекі түтінінен қандай қышқылмен байланысты? Мұның салдары қандай болуы мүмкін?
Темекі шегушілердің сілекейінде темекі шекпейтінерге карағанда роданидтердің 4-10 есе көп болады. Ол темекі түтінінде болатын синиль қышқылының енуімен байланысты. Ол пародонтиттың пайда болуына әкеліп соқтыруы мүмкін.
34-тапсырма:
Ауыз қуысының жергілікті иммунитетін қалыптастыруға қандай ақуыз қатысады? Ол қандай бездермен ерекшеленеді?
Ауыз қуысының жергілікті иммунитетін қалыптастыруға иммуноглобулин А ақуызы қатысады. Себебі оның құрамындағы қосымша полипептидтік тізбек бұл ақуыздың тіндерде емес, секретте белсенді болуына мүмкіндік береді. Иммуноглобулин А - ның екі түрі бар - секреторлы және сывороточный. Ауыз қуысында секреторлы түрі кездеседі, ол ауыз қуысына сілекей бездерінің секрециясымен түседі және оның мөлшері сывороточный иммуноглобулиннен тәуелсіз болады.
35-тапсырма: Зерттеушілердің зерттеулері түнгі тағамдар тағамның құрамына қарамастан тістерге зиянды екенін көрсетті. 6 жыл бойы түнде тамақтанғандар жасқа байланысты өзгерістер, темекі шегу әдеті және қантты тұтыну сияқты факторларды ескере отырып, басқаларға қарағанда тістерін жоғалтқаны белгілі болды. Түнде тамақтануды ұнататындардың тістерінің нашарлау тенденциясын қалай түсіндіруге болады? Тәулік ішінде сілекей секрециясының қарқындылығы және медиаторлардың секрециясын реттеу механизміндегі өзгерістерді сипаттаңыз.
Жауабы: Оның себебі - тәулік ішінде сілекейдің әртүрлі қарқындылықта болуы. Егер күндіз ол өте күшті болса, онда түнде ол әдетте ауызда кебеді. Түнде тамақ ішкенде сілекей аз болған кезде және кез-келген тамақ қалдықтары ауыз қуысында ұзақ уақытқа созылғанда, қантты және қышқыл тағамдар мен сусындарды тұтынудың теріс әсері күшейеді.
36-тапсырма: Ауыз қуысының шырышты қабығының қабынуы (стоматит) бар қызға шикі жұмыртқаның ақуызымен шаю халықтық құрал ретінде ұсынылды. Мұндай емдеудің орындылығын түсіндіріңіз.
Жауап: Оның ғылыми түсіндірмесі бар: сілекейдегі инфекциялық стоматит кезінде табиғи бактерицидтік компонент – лизоцим азаяды. Бұл зат тауық жұмыртқасының ақуызында көп, сондықтан стоматитті емдеудің бұл халықтық әдісін дәрігерлер де ұсынады. 37-тапсырма: Патогендік белсенділікті көрсететін Streptococcus тұқымдасының кейбір бактериялары иммуноглобулин А мен оның секреторлық формасын бұзатын бактериялық протеиназаны синтездейді. Неліктен мұндай бактерияларды жұқтырған науқастарда көптеген кариозды тіс ауруы бар?
Жауап: Streptococcus sobrinus-пен қатар, Streptococcus mutans сахарозаны сүт қышқылына айналдыру арқылы тістің бұзылуында үлкен рөл атқарады. Бұл процесте аузыда пайда болатын қышқылдық орта жоғары минералданған тіс эмальының ластануының және бұзылуға осал болуының себебі болып табылады. Streptococcus mutans-тістердің бетіне жабысатын рецепторлармен жабдықталған бірнеше мамандандырылған организмдердің бірі. Сахарозаны Streptococcus mutansжабысқақ, жасушадан тыс, декстран негізіндегі полисахаридті өндіру үшін пайдаланады, бұл олардың бір-бірімен байланысып, бляшка түзуіне мүмкіндік береді. Streptococcus mutans субстрат ретінде сахарозаны қолдана отырып, декстранды декстрансахараза ферментінің көмегімен шығарады. Сахароза-бұл полисахаридті қалыптастыру үшін Streptococcus mutans қолдана алатын жалғыз қант.
Глюкоза, фруктоза, лактоза және сахароза сияқты басқа қанттарды соңғы өнім ретінде сүт қышқылына метаболиздейді. Бұл тіс тасы мен қышқылдың тіркесімі тістің бұзылуына әкеледі.
Кариестің пайда болуындағы Streptococcus mutans рөлінің артуы өркениеттің 10 мың жыл бұрын егіншілікке көшуімен байланысты. Адам диетасындағы құрамында крахмал бар астық өнімдерінің үлесінің артуы бактериялардың өмір сүруіне қолайлы жағдай жасады.