Файлы 1 ОҢТҮстік қазақстан медицина академиясы ж. К. Шимирова «Медициналық және фармацевтикалық тауартану» (оқулық)

331 
Глоссарий
 
А
 
Айқаспа контаминация
–
өндіру немесе сақтау үрдісінде бастапқы 
материалдың, аралық өнімнің немесе соңғы өнімнің өзге бастапқы материалмен 
немесе өніммен ластануы
Айқаспалы ластану
–
байқаусызда енгізілетін және зерттелетін затты 
ластайтын немесе тест
-
жүйені зақымдайтын зерттелетін заттың басқа зерттелетін 
затпен немесе тест
-
жүйенің басқа зерттелетін затпен немесе басқа тест
-
жүйесімен 
ластануы
Аймақ
–
дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды қабылдау, сақтау және 
өткізу үрдісінде әртүрлі қызметін
арнайы орындауға арналған үй
-
жай немесе үй
-
жайдың бөлігі
Асептикалық жағдайлар
–
микробтық және (немесе) вирустық жұқтыру 
мүмкіндігі барынша азайтылған, жұмыс ортасында ұсынылатын немесе 
қолданыстағы жағдайлар
Аудит сертификаты
- 
аудит жүргізілу фактісін растау үшін аудитор әзірлеген 
құжат
Б
 
Бастапқы деректер
- 
түпнұсқаларда немесе олардың куәландырылған 
көшірмелерінде берілген, клиникалық қадағалаулардың нәтижелерін сипаттайтын, 
клиникалық зерттеу барысын жаңадан жасауға және бағалауға мүмкіндік беретін 
ақпарат. Бастапқы деректер бастапқы құжаттамаларда қамтылады
Биологиялық белсенді заттар
- 
жануарлар мен адам организмінің 
патологиялық өзгерген қызметтерін
қалыпқа келтіретін табиғи жолмен алынатын 
заттар немесе олардың синтетикалық аналогтары
Биологиялық дәрілік препарат
- 
әсер етуші заты биологиялық көзден 
өндірілген немесе бөліп алынған және оның қасиеттерін сипаттау мен сапасын 
бақылау үшін өндірістік үрдісті және оны бақылау әдістерін бағалай отырып, 
талдаудың биологиялық және физикалық
-
химиялық әдістерін ұштастыру қажет 
болатын дәрілік препарат
Биологиялық жолмен алынатын дәрілік препараттар
- 
құрамында 
биологиялық заттарды (гормондар, цитокиндер, қанды ұйыту факторлары, 
инсулиндер, моноклондық антиденелер, ферменттер, колония ынталандырушы 
факторлар, тіндер жасушаларының базасында жасалған препараттар және 
биотехнологиялық әдістердің көмегімен алынған өзге де заттар) қамтитын 
препараттар

332 
В
 
Вакциналар
- 
иммундық жүйе арқылы профилактикалық әсер ететін, 
инфекциялық аурулардың ерекше профилактикасына арналған дәрілік препараттар
Валидация
–
рәсім, үрдіс, жабдық, материал, операция немесе жүйенің 
берілген талаптарға сәйкес екенін және оларды пайдаланудың бұрын белгіленген 
қолайлылық өлшемшарттарына сәйкес нәтижелерге тұрақты алып келетінін 
дәлелдейтін құжат жүзінде ресімделген әрекеттер
Г
 
Гомеопатиялық дәрілік препарат
- 
Қазақстан Республикасы және (немесе) 
Еуразиялық экономикалық одақ фармакопеяларының талаптарына сәйкес немесе 
олар болмаған жағдайда, гомеопатиялық фармакопеялардың талаптарына сәйкес 
гомеопатиялық шикізат пайдаланыла отырып, гомеопатиялық технология бойынша 
өндірілген дәрілік препарат
Д
 
Дәрілік зат
- 
затты не заттардың комбинациясын білдіретін немесе 
қамтитын, адам организмімен байланысқа түсетін, адамның ауруларын емдеуге, 
олардың 
профилактикасына 
немесе 
оның 
физиологиялық 
қызметін
фармакологиялық, иммунологиялық не метаболизмдік әсер ету арқылы қалпына 
келтіруге, түзетуге немесе өзгертуге немесе адамның аурулары мен жай
-
күйінің 
диагностикасына арналған зат
Дәрілік заттардың айналысы
- 
дәрілік заттарды әзірлеу, клиникаға дейінгі 
(клиникалық емес) зерттеулер, сынақтар, клиникалық зерттеулер, сараптау, тіркеу, 
фармакологиялық қадағалау, сапасын бақылау, өндіру, дайындау, сақтау, 
тасымалдау, әкелу және әкету, босату, өткізу, беру, қолдану, жою үрдістерін 
қамтитын қызмет
Дәрілік заттарды өндіруші
- 
дәрілік заттарды өндіру жөніндегі қызметті 
жүзеге асыратын және дәрілік заттарды өндіруге лицензиясы бар ұйым
Дәрілік затты немесе медициналық бұйымды мемлекеттік тіркеу
- 
Қазақстан Республикасының аумағында дәрілік заттардың немесе медициналық 
бұйымдардың айналысына рұқсат алу және Дәрілік заттар мен медициналық 
бұйымдардың мемлекеттік тізіліміне дәрілік затты немесе медициналық бұйымды 
белгілі бір мерзімге енгізу рәсімі
Дәрілік заттың жарамдылық мерзімі
- 
уақыты өткеннен кейін дәрілік 
затты қолдануға болмайтын күн
Дәрілік заттың қаптамасы
- 
дәрілік заттарды бүлінуден және ысырап 
болудан қорғау жолымен олардың айналысы үрдісін қамтамасыз ететін, сондай
-
ақ 
қоршаған ортаны ластанудан сақтайтын құрал немесе құралдар кешені

333 
Дәрілік заттың немесе медициналық бұйымның балк
-
өнімі
- 
түпкі 
қаптаманы қоспағанда, технологиялық үрдістің барлық сатысынан өткен, 
дозаланған дайын дәрілік препарат
немесе дайын медициналық бұйым
Дәрілік заттың сапасы
- 
фармацевтикалық субстанция (белсенді 
фармацевтикалық субстанция) мен дәрілік препараттың нысаналы мақсатқа сәйкес 
келуін қамтамасыз ететін олардың қасиеттері мен сипаттамаларының жиынтығы
Дәрілік заттың сапасы жөніндегі нормативтік құжат
- 
дәрілік затты тіркеу 
кезінде оған жүргізілген сараптама негізінде тіркеуден кейінгі кезеңде дәрілік 
заттың сапасын бақылауға қойылатын талаптарды белгілейтін және дәрілік заттың 
өзіндік ерекшелігін, талдамалық әдістемелері мен сынақтарының сипаттамасын 
немесе мұндай сынақтарға сілтемелерді, сондай
-
ақ сапа көрсеткіштері үшін 
қолайлылықтың тиісті өлшемшарттарын қамтитын құжат
Дәрілік заттың саудалық атауы
- 
дәрілік заттың тіркелетін атауы
Дәрілік заттың халықаралық патенттелмеген атауы
- 
дәрілік заттың 
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы ұсынған атауы
Дәрілік қамтамасыз етудің сапасы
- 
дәрілік заттарды өндіруді, әкелуді, 
сақтауды, уақтылы беруді және фармакологиялық қадағалауды реттейтін 
денсаулық сақтау саласындағы стандарттардың талаптарына сәйкестік деңгейі
Дәрілік нысан
- 
дәрілік препараттың оны енгізу, қолдану тәсілдеріне сәйкес 
келетін және қажетті емдік әсерге қол жеткізуді қамтамасыз ететін жай
-
күйі
Дәрілік өсімдік шикізаты
- 
дәрілік заттарды өндіру үшін пайдаланылатын 
жаңадан алынған немесе кептірілген өсімдіктер, балдырлар, саңырауқұлақтар 
немесе қыналар не олардың бүтін немесе ұсақталған бөліктері
Дәрілік заттар сапасын қамтамасыз ету
–
дәрілік заттардың өз 
тағайындауларына 
сәйкес 
сапа 
талаптарын 
қанағаттандыру 
мақсатында 
қабылданған барлық ұйымдастыру шараларының жиынтығы
Дәрілік препарат
- 
дәрілік нысан түріндегі дәрілік зат
Дәрілік препараттың қауіпсіздігі
- 
дәрілік препаратты қолдану кезінде 
адамның өміріне, денсаулығына және қоршаған ортаға зиян келтіру мүмкіндігімен 
байланысты жол берілмейтін тәуекелдің болмауы
Дәрілік шикізат
- 
дәрілік заттарды өндіру және дайындау үшін 
пайдаланылатын, өсімдіктен, минералдан, жануардан алынатын заттар немесе 
химия өнеркәсібі өнімдері

334 
Дәріханалық тауарлардың ассортимент
–
дәріханалық ұйымдар арқылы 
таратылатын емдік, емдік
-
профилактикалық, емдік
-
диагностикалық және сауықтыру 
мақсаттарына арналған өнеркәсіптік өндіріс өнімдері
Дәріханалық ұйым
–
дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды дайындау 
және бөлшек саудада тарату бойынша фармацевтикалық қызметті жүзеге асыратын 
денсаулық сақтау ұйымы
Дезинсекция
- 
адамды, жануарларды, үй
-
жайлар мен аумақты жәндіктер мен 
буынаяқтылардан қорғау мақсатында оларды жою жөніндегі профилактикалық 
және қырып
-
жою іс
-
шараларының кешені
Дезинфекция 
- 
сыртқы ортада инфекциялық және паразиттік аурулардың 
қоздырғыштарын
жоюға бағытталған арнайы іс
-
шаралар кешені
Дератизация
–
кеміргіштерді жоюға немесе олардың санын азайтуға 
бағытталған профилактикалық және жою іс
-
шараларының кешені
Дистрибьютор
–
дәрілік заттарды дистрибуциялауға, соның ішінде сақтауға 
және тасымалдауға рұқсат беретін құжаты бар және оларды дистрибуциялау 
бойынша тиісті қызметті атқаратын көтерме сауда ұйымы
Дистрибьюция 
–
дәрілік заттарды сатып алуға (ие болуға), сақтауға, әкелуге 
(импорт), әкетуге (экспорт), көлемдерін шектеусіз өткізуге (тұрғын халыққа 
өткізілуін қоспағанда), тасымалдауға және жоюға байланысты қызмет
Диагностика
- 
аурудың болу немесе болмау фактісін анықтауға бағытталған 
медициналық көрсетілетін қызметтер кешені

жүктеу/скачать 46,97 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: