Гипсометриялық шкалалар. Горизонтальдар қазіргі топографиялық,
жалпы географиялық, физикалық жəне гипометриялық карталарда рельефті
бейнелеудің
негізгі
тəсілі
болып
табылады.
Əдістің
маңызды
артықшылықтарының бірі оның жоғары метрикалықтығы болып табылады.
Контурлық сызықтардың арқасында рельефтік карталар морфометриялық
анықтаулар, статикалық есептеулер, математикалық модельдеу үшін, атап
айтқанда, сандық биіктік модельдерін жасау кезінде құнды ақпарат көзіне
айналды. Теңіз түбін бейнелеу үшін изобаттар – бірдей тереңдіктегі
изосызықтар қолданылады.
Күңгірттеу шкалалары «неғұрлым жоғары болса, соғұрлым күңгірт»
принципі бойынша құрастырылады, онда қабат түстің қанықтылығы
биіктікке қарай ойпатты жерлер үшін ашық жасылдан қою жасылға дейін,
ал таулы аймақтар үшін сары-қоңырдан қою қоңырға дейін өседі. Бұл
таразылар беткейлердің биіктігі мен тіктігінің ұлғаюы туралы түсінік
береді.
Жарықтандыру шкалалары «неғұрлым жоғары болса, соғұрлым жарық,
ашық түстес» принципі бойынша салынған, онда ойпаттың сұр жəне қою
зəйтүн реңктерінің ашық сары биік таулы жəне ақ дерлік шыңдарға ауысуы
байқалады. Олар көбінесе Альпі, Памир, Тянь-Шань жəне басқа да биік
таулы аймақтардың рельефін көрсету үшін қолданылады.
Батиметриялық шкалалардың түстері бойынша əртүрлілігі аз; жалпы
алғанда, шкаланың күңгірттенуі əрқашан тереңдікпен артады.
Рельефтік
белгілер.
Шартты
белгілер
көлденең
сызықтармен
көрсетілмеген элементтер мен жер бедерінің пішіндерін көрсету үшін
қолданылады. Табиғи жер бедері стандартты қоңыр белгілерді пайдаланады.
Жер бедерінің жасанды пішіндерін бейнелеу қажет болса, қара түсті
белгішелер қолданылады.
