Рельефті
бейнелеу
үшін
изосызықтар
мен
белгіше
əдістері
қолданылады. Карталардағы рельефтік кескін əрқашан бағынатын
нақты талаптар бар:
- картада абсолютті биіктіктер мен асып кетулерді, көлбеу бұрыштардың
сипаттамаларын, диссекцияны жəне т.б. алу мүмкіндігін қамтамасыз ететін
кескіннің метрикалықтығы;
- кескіннің пластикасы, яғни. оқырман үшін жер бедерінің көрнекі бейнесін
қалыптастыратын жер бедері бұзылыстарын визуалды түрде беру;
- рельеф формаларының типологиялық ерекшеліктерін, оның құрылымын
атап көрсетуге ұмтылуынан көрінетін бейненің морфологиялық сəйкестігі.
Рельефті бейнелеу əдістері:
Перспективалық
бейнелер.
Ескі
карталарда
рельеф
схемалық
перспективалық сызбада жеке төбелер, жоталар жəне төбелер түрінде
бейнеленген. Үлкен мəнерлі болу үшін төбелер көлеңкелермен жабылған -
бұл əдіс кейде рельефтің суреті деп аталды.
Штрих əдісі. Бұл карталарда жер бедерінің ойлы-қырлылығы мен
беткейлердің тіктігі туралы нақты түсінік алуға мүмкіндік береді. Таразылар
еңіс неғұрлым тік болса, люк соғұрлым қалың жəне тығыз болады деген
принцип бойынша салынады. Штрихтар гравюра арқылы жасалған.
Горизонтальдар.
Горизонтальдар
қазіргі
топографиялық,
жалпы
географиялық, физикалық жəне гипометриялық карталарда рельефті
бейнелеудің
негізгі
тəсілі
болып
табылады.
Əдістің
маңызды
артықшылықтарының бірі оның жоғары метрикалықтығы болып табылады.
Контурлық сызықтардың арқасында рельефтік карталар морфометриялық
анықтаулар, статикалық есептеулер, математикалық модельдеу үшін, атап
айтқанда, сандық биіктік модельдерін жасау кезінде құнды ақпарат көзіне
айналды. Теңіз түбін бейнелеу үшін изобаттар – бірдей тереңдіктегі
изосызықтар қолданылады.
| 
