ІІІ ЖАЛПЫФАРМАКОЛОГИЯ Жалпы фармакология дәрілік заттардың фармакокинетикасы мен фармакодинамикасын, сондай-ақ оларға әсер ететін факторларды және дәрілердің жанама және улы әсерлерінің жалпы заңдылықтарын оқытады.
Дәрілік заттардың фармакокинетикасы Ағзаға дәрілерді енгізу жолдары І.Энтеральды енгізу жолдары (асқазан ішек жолдары (АІЖ) арқылы).
а) Пероральды енгізу жолы-дәрілік заттарды ауыз қуысы арқылы енгізу (per-арқылы, os-ауыз). Басқа енгізу жолдарына қарағанда ең қарапайым және ыңғайлы әдіс (әсері 30-60 мин.соң басталады) болып табылады. Кейбір препараттар (Мысалы, бензилпенициллин, эритромицин, адреналин г/х) асқазан сөлі, тұз қышқылы ферменттерінің әсерінен бұзылып, нашар сіңіріледі. АІЖ-да сіңіріліп болған соң, бауырдан қан айналым жүйесіне түседі. Науқастың ес-түссіз жағдайында және үздіксіз құсуда бұл әдіс тиімсіз.
б) Сублингвальды (sub lingua-тіл астына) және трансбуккальды (ұртқа) енгізу жолы. Бұл жолмен тек белсенді заттар сіңіріледі. (Мысалы, нитроглицерин). Бауырдан тыс, тіл астындағы майда қан тамырларына сіңіріліп (әсері 1-3 мин.соң басталады), одан ірі қан тамырларға өтеді, қан тамырларды кеңейтіп, жүректі оттегімен қамтамасыз етіп, жүректің жұмысын жеңілдетеді.
в) Тік ішекке енгізу жолы – (per rectumтік ішек арқылы) бұл жолмен суппозиторийлер, дәрілік клизмалар және жағылмалар енгізіледі. Ауыз қуысы арқылы енгізу жолына қарағанда әсері (әсері 15-30 мин.басталады) тезірек. Тік ішектен дозаның 50% бауырға соқпай төменгі қуыс вена жүйесіне түседі, ал 50% қақпалық көктамырға түсіп, бір бөлігі бауырда инактивацияланады (белсенділігі төмендейді). Ректальды жолдың кемшілігі: тік ішектің дәрілерге тітіркендіргіш әсеріне (проктит тудыру қаупі) сезімталдығы, сіңіру бетінің ауданының аздығы, шырышты қабықшамен дәрінің жанасу уақытының аздығы, сондай-ақ емдеу клизмалары үшін ерітіндінің көлемінің аз болуы (50-100 мл), ем-шараларды жұмыс уақытында, жол жүргенде енгізудің ыңғайсыздығы.