1. Анестезиялық, тұтқыр, қаптапалушы және адсорбциялаушы дәрілер. Әсерінің механизмі, қолданылуы. Жағымсыз әсері.
Жергілікті анестетиктер: прокаин, бензокаин, тетракаин, бензофурокаин, атрикаин, лидокаин, бупивакаин, тримекаин гидрохлориді, бумекаин, рихлокаин, ультракаин, павестезин. Қолданылу көрсеткіштері: инфильтрациялық, терминальды, өткізгіштік, жұлын ми анестезиясы, люмбальды, парацервикальды, панкреатит, бүйрек және бауыр шаншымалары, тахиаритмия, асқазан мен ішектің бірыңғай бұлшықеттерінің түйілуі.
Қаптапалушы дәрілер: еменнің қабығы, жалбыз жапырақтары, түймедақтың гүлдері, итошағанның шөбі, танин, алюмаг, алюминий фосфат, викалин, магий тотығы, анацид, активтелінген көмір. Әсер ету механизмі: афферентті жүйе ұштарын бүркейді, асқазан сөлінің бос тұз қышқылын нейтральдайды, белоктарды альбуминаттар түзе отырып тұнбаға түсіреді, өз бойына химиялық заттарды адсорбциялайды. Қолдану көрсеткіштері: күйіктер, жаралар, қабыну дерматоздары, гигивиттер, стоматиттер, колиттер, энтериттер, гастриттер, жара ауруы, тамақтан уланулар, алкалоидтармен уланулар.
Адсорбциялаушы дәрілер: суда ерімейтін, тіндерді тітіркендірмейтін және абсорбциялайтын беткейі үлкен ұнтақ тәрізді инертті заттар. Теріге немесе шырышты қабаттарға қолданғанда олар химиялық қосылыстарды өзінің бетіне абсорбциялап тітіркендіргіш әсерлерден қорғайды. Сонымен қатар диареяда, метеоризмде,қолданылады.
2.Теріні және кілегей қабаттарды тітіркендіретін дәрілер. Әсерінің механизмі. Клиникала қолданылуы.
Қыша қағазы, ментол, тазартылған терпентин майы, аммиак ерітіндісі. Әсерінің механизмі: тітіркендіретін құралдар жүйке жүйелерін қоздырады, гистаминді, серотинді, брадикининді, простагладинді босатады. Бұл заттар қоздырғыш әсер етіп, қан тамырларын кеңейтеді. Тітіркендіретін құралдар неврологияда,радикулитте, люмбагода, ишнаста, артритте, миозитте, бурситте, буын жаралануында, бронхитте қолданылады.
5. ТікеЛей әсерлі мускарино-сезгіш және никитино-сезгіш ерлеріхолиномиметиктер.Фармакодинамикасы.Қолданылуы. Жағымсыз әсері
Холинергиялық синапстағы қозуды өткізетін медиатор ацетилхолин. Ол холинергиялық нейрон ұштарының цитоплазмасында пайда болады, сосын синапстық везикулада жиналады. Жүйкелік серпіндер синапстық саңылаудан ацетилхолинді босатып жібереді. Сол кезде импульс постсинапстық мембрандағы холинорецептолармен байланысқа түседі, ал босатылған ацетилхолин холинэстераздық фермент арқылы бұзылады. Әр жерде орналасқан холинорецепторлар фармакологиялық заттарды қабылдауына байланысты М-холинорецепторлар (мускаринсезгіш) және Н-холинорецепторлар (никотинсезгіш) болып бөлінеді.
М – (мускаринсезгіш) және Н – (никотин-сезгіш) холинорецепторларға әсер ететін заттар.
а/ М- және Н-холиномиметиктер (қуаттаушы) – ацетилхолин.
б/ Орталық М и Н- холиноблокаторлар (тежеуші) – циклодол.
а/ М- жене Н-холиномиметиктер (қуаттайтын) дәрілер.
Ацетилхолин - әсері жылдам, тез жойылып кетеді, тәжірибе орнына қолданылмайды. Жылдам әсер етуші ацетилхолинэстераза ферментімен гидролизге түсіп, тез бұзылады. Күретамыр қысымын төмендетеді, қан тамырларын кеңейтеді, жүректің соғысын баяулатады және кеңірдек, ішек және қуықтың жиырылуын күшейтеді. Физиологиялық зерттеу ретінде ғана пайданылады.
б/ Орталық М- және Н-холиноблокаторлар.
Циклодол – Паркинсон аурын емдеуге арналған дәрілерге жатады (Паркинсон ауруына қарсы дәрілерді қараңыз).
Достарыңызбен бөлісу: |
