Әдебиет пен өнер соғысып жатқан халықтың қуатты идеялық қаруы болды. Қазақстаннан 100 ге жуық жазушы мен ақындар соғыс майдандарында шайқасты. М. Әуезовтiң көптомдық “Абай” эпопеясының бiрiншi кiтабы, С.Мұқановтың өмiрбаяндық “Өмiр мектебi” повесi, Ғ.Мүсiреповтiң “Қазақ солдаты”, Ғ.Мұстафиннiң “Шығанақ”, Ә.Әбiшевтiң “Жас түлектер” повестерi бүкiлодақтық оқырмандарға қазақ кеңестiк прозасының идеялық және көркемдiк жағынан кемелiне келгенiн көрсеттi. Қазақ әдебиетi С.Мәуленов, Ж.Молдағалиев, Б.Момышұлы, М.Ғабдуллин сияқты жаңа есiмдермен толықты. Майдангер-офицер Б.Бұлқышевтiң публицистикалық мақалалары елеулi құбылыс болды. Ж.Саин, Қ.Аманжолов майданда жүрiп жалынды жырлар жазды. Жамбылдың “Ленинградтық өренiм!” өлеңiнiң маңызы бүкiлодақтық дәрежеге көтерiлдi. Көшіріліп әкелінген мәдени мекемелер.
Соғыс жылдары Қазақстанға 23 театр, 146 балалар үйі көшіріліп әкелінді. Кеңес мәдениетінің аса көрнекті қайраткерлері ағайынды Васильевтер, М.Жаров, академик В.Вернадский және басқалар республикада кадр дайындауға және мәдениетті дамытуға көмек көрсетті. 1941 жылы қараша айында көшiрiлiп әкелiнген “Мосфильм”, “Ленфильм” киностудиялары мен Алматы киностудиясы негiзiнде көркем фильмдердiң бiрiккен орталық киностудиясы ұйымдастырылды. Онда Кеңес киносының С. Эйзенштейн, Л.Трауберг, С.Юткевич, Ф.Эрмлер, Н.Черкасов, М.Жаров, Л.Орлова сияқты үздiк шеберлерi жұмыс iстедi. Төрт жылдық қазақ киноактерлер мектебi ұйымдастырылды. Сол кезде Қазақ КСР астанасында жұмыс iстеген Бүкiлодақтық мемлекеттiк кинематография институтында ұлттық кадрлар даярланды. М.О.Әуезовтiң, Ғ.Мүсiреповтiң, Ә.Тәжiбаевтың қатысуымен орталық киностудиялар шеберлерiмен бiрлесе отырып, “8-гвардиялық”, “Абай әндерi”, “Жауынгер ұлы”, “Қазақ киноконцер- тi — майданға”, “Саған, майдан!” картиналары түсiрiлдi. Қазақстанның өнер қызметкерлерiнен құрылған II концерт бригадасы Калинин, Солтүстiк Батыс, Сталинград, Оңтүстiк-Батыс, Беларусь майдандарының, Ерекше Қиыр Шығыс әскери округiнiң және Тынық мұхит флотының шығыс әскери бөлiмдерiнде көптеген концерт қойып, жауынгерлердiң рухын көтерiп, жеңiске жiгерлендiрдi. 1942—1944 жылдары Қазақстанға майданнан 22 делегация келiп қайтты. Осының бәрi майдан мен тыл бiрлiгiнiң нығаюына жәрдемдесiп, кеңес адамдарының жеңiске деген сенiмiн күшейттi. Алайда бұл үміт ақталмады
Соғыс жылдары Қазақстанға 23 театр, 146 балалар үйі көшіріліп әкелінді. Кеңес мәдениетінің аса көрнекті қайраткерлері ағайынды Васильевтер, М.Жаров, академик В.Вернадский және басқалар республикада кадр дайындауға және мәдениетті дамытуға көмек көрсетті. 1941 жылы қараша айында көшiрiлiп әкелiнген “Мосфильм”, “Ленфильм” киностудиялары мен Алматы киностудиясы негiзiнде көркем фильмдердiң бiрiккен орталық киностудиясы ұйымдастырылды. Онда Кеңес киносының С. Эйзенштейн, Л.Трауберг, С.Юткевич, Ф.Эрмлер, Н.Черкасов, М.Жаров, Л.Орлова сияқты үздiк шеберлерi жұмыс iстедi. Төрт жылдық қазақ киноактерлер мектебi ұйымдастырылды. Сол кезде Қазақ КСР астанасында жұмыс iстеген Бүкiлодақтық мемлекеттiк кинематография институтында ұлттық кадрлар даярланды. М.О.Әуезовтiң, Ғ.Мүсiреповтiң, Ә.Тәжiбаевтың қатысуымен орталық киностудиялар шеберлерiмен бiрлесе отырып, “8-гвардиялық”, “Абай әндерi”, “Жауынгер ұлы”, “Қазақ киноконцер- тi — майданға”, “Саған, майдан!” картиналары түсiрiлдi. Қазақстанның өнер қызметкерлерiнен құрылған II концерт бригадасы Калинин, Солтүстiк Батыс, Сталинград, Оңтүстiк-Батыс, Беларусь майдандарының, Ерекше Қиыр Шығыс әскери округiнiң және Тынық мұхит флотының шығыс әскери бөлiмдерiнде көптеген концерт қойып, жауынгерлердiң рухын көтерiп, жеңiске жiгерлендiрдi. 1942—1944 жылдары Қазақстанға майданнан 22 делегация келiп қайтты. Осының бәрi майдан мен тыл бiрлiгiнiң нығаюына жәрдемдесiп, кеңес адамдарының жеңiске деген сенiмiн күшейттi. Алайда бұл үміт ақталмады
Білім беру
Жоғары оқу орындары. Көшiрiлiп әкелiнген Мәскеу авиация институты, Мәскеу түстi металдар мен алтын институты, Киев және Харьков бiрiккен мемлекеттiк университетi бiлiктi кадрлар даярлап шығара бастады. Соғыс кезiнде Алматыда мемлекеттiк шет тiлдер педагогика институты, Шымкентте технология институты, Қазақ мемлекеттiк консерваториясы, Қазақ мемлекеттiк қыздар педагогика институты, Денешынықтыру институты ашылды.
