Ғылым ретіндегі Қазақстан тарихының мақсат, міндеттері және оны зерттеудің өзектілігі
Ауыл шаруашылығындағы тоқыраулық құбылыстар (1970-1985 жж.)
жүктеу/скачать 491,12 Kb.
|
тарих
- Бұл бет үшін навигация:
- 136. Тоқырау жылдарындағы мәдениет пен ғылым саласындағы жетістіктер мен қайшылықтар.
| 135.Ауыл шаруашылығындағы тоқыраулық құбылыстар (1970-1985 жж.). 1985 Қаз-ның экон.сы дағдарыстың алдында тұрды. 1971-1985ж. арал.да өндірістік өнім/дің өсу қарқыны 9,3%дан 3,5%ға қысқарды, ұлттық табыс – 10,3%дан 1%ға дейін төмендеді. 1985ж өндірілген ұлттық табыс 5,7 млрд. сомға жеткенімен, оны өндірумен және жинақтауына жұмсалған қаржыдан төмен болды. Ауыл шару.ындағы жағдай бұданда ауыр болды. 1972-1985ж. аралығында басты өндірістік қорлар үш есе, ал азық-түлік/ өндірісі бір жарым есе көбейді. Совхоздар мен колхоздардың жартысы шығынға ұшырап, тиімсіз болған. О/дың мем.ке қарызы 12 млрд. сомға дейін жеткен, ал өнім/дің өзіндік бағасы жоспарланғаннан 7 млрд. сомға жоғарылады. Бұл жағдай ауыл шару.қ өнімдерінің бағасын төмендету нәтижесінде қалыптасты. Сонымен, Қ-н жыл сайын өкіметке 1971-1985ж. аралығында 300 мың тонна ет өткізіп отырды. 1кг. ет шамамен 2 сомға бағаланды. Бұл 9 млрд. сом кіріс беруді, ал шығынға 18-27 млрд. салуы талап етті. 1985 жылдан бастап экон.ны қалпына келтіру шаралары қолға алына бастады. Бірақ ол экон.қ саясаттың негізіне сеп болмады, сондықтан олда сәтсіздікке ұшырады. Енді шару.қты басқару жүйесін өзгерту жоспарға алынды. Жаңа батыстық техника/дың технологиялық өнімдері көбейтілді. Алайда олда нәтиже беріп, үмітті ақтамады. Өндірісте тәртіптің тұрақтануына бағытталған күрес, ішімдікке қарсы компания/ға бет бүрды. Бұл нашақорлық, ішімдік жасаудың, таксикомпанияның табыс/ы мем.т қазынасына құйылатын кіріс/дің қысқаруына әкеліп соқты.
136. Тоқырау жылдарындағы мәдениет пен ғылым саласындағы жетістіктер мен қайшылықтар.1960ж.ң ортасынан 1980ж.ортасына дейінгі кезең – тоқырау жж.1970жж – экономикадағы ірі агрокешен/ құру кезеңінде « болашағы жоқ»ауыл/ жойылып,шағын комплектілі мектеп/ жабылды.1970ж- 10154 мектепте 3млн.226 мын оқушы оқыды.1986ж-8728 мектепте 3млн.348 мың оқушы оқыды.1950-70жж – қазақ мектеп/і 3891-ден 2577-ге азайды.1970жж – жалпыға бірдей орта білім беруге көшу науқаны өріс алды.1972ж- республикада жалпыға бірдей орта білім беруге көшудің соңғы кезеңі басталды.1980ж басы – жалпыға бірдей міндетті орта білім берудің жүзеге асқандығы жарияланды.1984ж – кезекті мектеп реформасы.*мектептің материалдық базасын нығайту*6жастан бастап оқыту*жаңа пәндер енгізу*мұғалім беделін көтеру .1986ж 10 қараша – «Жалпы білім беретін орта мектеп жумысын одан ари жаксарту шара/ы туралы»каулы шықты.80жж – бірқатар пән/ тереңдетіліп оқытылатын мектеп/ ашылып,республикалық тұңғышфизика-математика мектебі жумыс істеді.1960-80жж – 27 жоғары ,100-ден астам орта арнаулы оқу орын/ ашылды.1965-66жж – 39 ЖОО-да 144,7 мың студент оқыды.1985ж- 55ЖОО-да 273,3мың студент оқыды.1985ж – 246 орта арнаулы оқу орнында 272,6 мың адам оқыды.60ж-ң соңы Қаз.н КСРО .ң ірі ғылыми орталық.ң біріне айналды.1985ж- 40,337ғылыми қызметкер болып,оның 864-і ғылым докторы,650-і – академиктер,профессор/.Қаз.дық ғалым.ң ғылыми зерттеу/і дуние жузіне танымал болды:*Д.В.Сокольский-катализаторларды электрохимиялық әдістермен зеттеуді тұңғыш бастаушы.*У.М.Ахмедсафин –гидрогеология және гидрофизика ғылым/ын уйымдастырушы.*М.А.Айтхожин - өсімдік жасуша/ындағы информасома/ды тапқаны ушін марапатталған Лениндік сыйлық иегері.Медицина саласының ғалым/ы аллергология,онкология,вирусологияда табыс/ға сәуір – Алматыда Қаз.н мен Ресей.ң бірлескен Декларациясына қол қойылды.Маңызы:екі ел ара.ғы егемендікті,тәуелсіздікті құрметтеу.Аумақтық тұтастық пен бір-бірінің ішкі істеріне араласпау ұстанымдарын сақтау..Қазақ/ ауыл шар.ғы ,мед.қ,гуманитарлық ғылым саласын меңгерді.Жаратылыстану ғылымында улесі аз болды.Ғылыми еңбек.ң 95 %ы орыс тілінде жазылды.1970ж- құқықтық ғылымда жаңа бағыт/ пайда болып,заң акті/н белгілеу жумыс/на қатысты.Тоқырау жж қатты зардап шеккен ғылым – қоғамдық ғылымдар.Ғылыми еңбек/ді бағалау мен ғылыми дәреже беруді Мәскеу шешті.Жерг.ті ұлт өкіл.інен шыққан ғалым/дың сандық мөлшеріне шек қойылды.қазақ халқы.ң ұлт ретінде ыдырау жолына түсуі сырына уңілу талабы жасалмады.Қаз.н тарихы қатты бурмаланды.Тарихшы/ тек Кеңес заманы.ң жетістік.н зерттеуге жумылдырылды.тәу.к ушін курескен қайраткерлер буржуазияшыл-ұлтшыл ретінде сипатталды.70-80жж – көптеген ғылыми еңбек/ жарыққа шықты.Бұл жыл/ы қоғамдық ғылым/,көркем әдебиет ұдайы өктем билік тарапынан қысым көрді.Соған қарамастан әдебиет пен өнер.ң үздік өкіл/і тамаша туынды шыгарды.1970жж – «Гулдер»,»Дос –Мукасан»,»Айгул» ансамбль/і құрылды.Қазқ киносының Ш.Айманов,М.Бегалин,С.Қожықов сиякты ірі кайрат/.ң қатысуымен «Ботагөз»,»Меніңатым Қожа»,»Бейбарыс султан»,»Қыз Жібек»,»Атаманның ақыры» кино фильм/і тусірілді.1978ж рес.да 19 мыннан астам кітапхана болды.1980жж – респ.турғын.ң 75 % ы теледидар коре алатын болды.Мәдени дамуда табыс/ мен кайшылық/ катар журді.Кеңестік насихат ұлттық мәд.ң гулденуі туралы тутас алғанда кеңес мәд.ң интернационалдануы жөніндегі тезисті унемі куаттап жатты. жүктеу/скачать 491,12 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|